Του Σωτήρη Σιδέρη

Ανησυχητικές διαστάσεις αρχίζει να προσλαμβάνει η συσσώρευση εντάσεων, κινήσεων , μονομερών ενεργειών και υπόγειων μηχανισμών μεταξύ του Μεγάρου Μαξίμου και του υπουργείου Εξωτερικών. Υποτίθεται ότι το  οξυμένο κλίμα  προέρχεται από την αγχώδη προσπάθεια να προετοιμαστεί η χώρα για ένταση διαρκείας με την Τουρκία, ωστόσο η άποψη αυτή είναι η επικάλυψη των πραγματικών αιτιών. Ότι δηλαδή , τα προβλήματα οξύνονται ακριβώς επειδή δεν υπάρχουν σταθεροί κανόνες και πολιτικό σχέδιο από την κυβέρνηση με συνέπεια, πρόσωπα και μηχανισμοί να δημιουργούν προβλήματα εμπιστοσύνης μεταξύ τους, αλλά με θύμα την εξωτερική πολιτική.

Εντελώς αθόρυβα, σχεδόν συνωμοτικά , ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης πήρε ως σύμβουλό του στο Μέγαρο Μαξίμου την Μάνια Τελαλιάν, την οποία με επεισοδιακό τρόπο είχε ωθήσει σε παραίτηση από τη θέση της επικεφαλής της νομικής υπηρεσίας του υπουργείου Εξωτερικών. ο Νίκος Δένδιας.  Η κίνηση Μητσοτάκη προκάλεσε αναστάτωση σε κύκλους του ΥΠΕΞ. Διπλωμάτες αν και εξεπλάγησαν από την κίνηση αυτή,  αναμένουν να δουν τον βαθμό  εμπλοκής  της κυρίας Τελαλιάν στα νομικά –διπλωματικά ζητήματα του Μεγάρου Μαξίμου. Λέγονται πολλά για την κίνηση Μητσοτάκη με πιο πιθανή εκδοχή την εμπλοκή  διπλωμάτη- παράγοντα που  αρέσκεται να παρεμβαίνει και να αναστατώνει το ΥΠΕΞ και την εξωτερική πολιτική, προκαλώντας …ανθρωπιστικές κρίσεις όπου έχει εμπλακεί τον τελευταίο χρόνο . 
Θυμίζουμε ότι η θητεία της Τελαλιάν είχε ανανεωθεί στα τέλη του 2019 για δύο ακόμη χρόνια, αλλά ο Νίκος Δένδιας την ώθησε σε παραίτηση καθώς είχε αποφασίσει να κάνει εκπτώσεις  στις οριοθετήσεις των θαλασσίων ζωνών και να πετύχει συμφωνίες οριοθέτησης με την Ιταλία και την Αίγυπτο αργότερα, όπως και έγινε . Ειπώθηκαν πολλά και για τις θέσεις της για διάφορα ζητήματα και για τον ευέξαπτο χαρακτήρα της,  αλλά δεν αμφισβητήθηκε από κανέναν ούτε το επίπεδο γνώσεών της, ούτε η ακεραιότητά της,  ούτε η προσήλωσή της στα καθήκοντά της.  Η Τελαλιάν είναι η νομική μνήμη της ελληνικής  εξωτερικής πολιτικής και η απομάκρυνσή της προκάλεσε αίσθηση.   Υπό αυτή την οπτική, η πρόσληψη της Τελαλιάν στο γραφείο του πρωθυπουργού,  προκάλεσε ένταση και στο ΥΠΕΞ καθώς θεωρήθηκε ευθεία βολή προς τον Ν. Δένδια.
           

Διαπραγματευτική ομάδα

Αλλά δεν είναι το μόνο ζήτημα. Ο υπουργός Εξωτερικών δέχθηκε πίεση από την  διπλωματική υπηρεσία να μην τεθεί επικεφαλής των διερευνητικών συνομιλιών ο Παύλος Αποστολίδης που είχε τις συνομιλίες επί 16 χρόνια. Ζήτησαν να τεθεί επικεφαλής εν ενεργεία  διπλωμάτης. Και στην περίπτωση αυτή ο Μητσοτάκης έθεσε βέτο στον Δένδια, καθώς ο Αποστολίδης, πέρα από την εμπειρία που διαθέτει στις ελληνοτουρκικές συνομιλίες διαθέτει και ισχυρά στηρίγματα εκτός κυβέρνησης . Φαίνεται όμως ότι το όλο ζήτημα δεν έχει λήξει για δύο λόγους. Πρώτος ότι μετά τις διερευνητικές, αν και όταν γίνουν και λήξουν, θα αρχίσουν οι επίσημες  διαπραγματεύσεις Ελλάδας –Τουρκίας, είτε  διμερώς για οριοθετήσεις , είτε για  την σύνταξη συνυποσχετικού για προσφυγή στη Χάγη. Εκεί , η γραφειοκρατία του ΥΠΕΞ θα απαιτήσει να έχει την ευθύνη. Δεύτερος λόγος που μένει ανοιχτό το θέμα είναι ότι συζητείται έντονα στο παρασκήνιο , να τεθεί πολιτικό πρόσωπο ή προσωπικότητα επικεφαλής με ρόλο συντονιστή  των συνομιλιών, δηλαδή να είναι πάνω από τον Αποστολίδη  και τους διπλωμάτες, όχι όμως ακριβώς διακοσμητικός, γι αυτό και έχει εφευρεθεί η κοινής αποδοχής λέξη «συντονιστής», άρα αν υπάρξει, θα δούμε στην πράξη πως θα λειτουργήσει . Σύντομα θα δούμε τι από όλα αυτά θα γίνει, γιατί στην Ελλάδα της κυβέρνησης Μητσοτάκη γίνεται μεγάλη φασαρία για τα πρόσωπα που θα διαπραγματευθούν , χωρίς να ξέρουμε την ατζέντα της διαπραγμάτευσης.
       

Προς ανοιχτή διαπραγμάτευση;

Αυτό είναι το σημείο κλειδί λοιπόν. Αν οι Γερμανοί πετύχουν τον στόχο τους να ξεκινήσουν συνομιλίες με ανοιχτή ατζέντα, δηλαδή κάθε χώρα να βάλει τα ζητήματα που θεωρεί σημαντικά, τότε οι συνομιλίες θα ναυαγήσουν άμεσα. Γιατί η Τουρκία θα θέσει τα πάντα,  γκρίζες ζώνες κλπ κάτι που η Αθήνα θα αρνηθεί. Αν ο πρωθυπουργός έχει δεσμευθεί σε εφ όλης της ύλης, τότε θα προκληθεί άμεσα κυβερνητική κρίση.
 Οπότε το αν θα υπάρχει συμφωνημένη ή ανοιχτή ατζέντα είναι κομβικής σημασίας. Το δεύτερο είναι, αν η Τουρκία επιμείνει να διαπραγματεύεται με τον στόλο της και όχι με τους διπλωμάτες της. Αν ο στόλος της κινείται εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, ο πρωθυπουργός θα κληθεί να δώσει εξηγήσεις.  Στο ΥΠΕΞ υπάρχουν διπλωμάτες που ανάλογα με την ατζέντα μπορούν να βοηθήσουν αποτελεσματικά τη χώρα. Αλλά προτρέχουν γιατί οι διαπραγματεύσεις θα είναι συνάρτηση της ατζέντας, η οποία όμως θα είναι πολιτική απόφαση . Οπότε πριν αποκαταστήσουμε τις σχέσεις μας με  την Τουρκία ή κάνουμε πόλεμο, καλό θα είναι να συντονιστούν το Μέγαρο Μαξίμου και το ΥΠΕΞ και  ο δηλητηριώδης  παραγοντισμός να περιθωριοποιηθεί για να μπορέσει η Ελλάδα να αντεπεξέλθει σε αυτή την κρίσιμη καμπή.