του Σπύρου Σουρμελίδη 

Η υπογραφή συμφωνίας με την Αίγυπτο για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών,  φέρνει ακόμα πιο κοντά την διαπραγμάτευση Ελλάδας –Τουρκίας για τον καθορισμό υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Με την Άγκυρα να ρίχνει στο τραπέζι πλήθος άλλων θεμάτων.  Η μερική οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αίγυπτο είναι κατ αρχάς ένα θετικό βήμα,  επειδή  για μία ακόμα  φορά φαίνονται οι παράνομες δράσεις  της Τουρκίας (εν προκειμένω το σύμφωνο με την Λιβύη) ενώ παράλληλα αμφισβητείται ο ισχυρισμός της ότι στην Μεσόγειο γίνεται μόνο αυτό με το οποίο συμφωνεί. Συγχρόνως όμως υπάρχουν «γκρίζες ζώνες» στην συμφωνία με την Αίγυπτο τις οποίες και θα εκμεταλλευτεί η Άγκυρα πάνω στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης με την Ελλάδα.  Μια διαπραγμάτευση που  επρόκειτο να ξεκινήσει στα τέλη του Αυγούστου.  

Η συμφωνία Ελλάδας- Αιγύπτου όπως επισημαίνει (σε μια άκρως διπλωματική δήλωση) το υπουργείο Εξωτερικών, αναγνωρίζει κυριαρχικά δικαιώματα στα ελληνικά νησιά, υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ. Η βασική «λεπτομέρεια» όμως είναι η επήρεια (το εύρος  των δικαιωμάτων σε θαλάσσιες ζώνες) των νησιών ιδίως της Κρήτης, αλλά και της Ρόδου , Καρπάθου, Κάσου και φυσικά κατά πόσο το Καστελόριζο περιλαμβάνεται στην συμφωνία.

Η Άγκυρα περίμενε την υπογραφή

 Η Άγκυρα εδώ και καιρό αναμένει την  συγκεκριμένη  εξέλιξη, θεωρώντας ότι τελικώς η Ελλάδα θα δεχθεί τους όρους που θέτει η Αίγυπτος για περιορισμένη επήρεια (εύρος δικαιωμάτων) των ελληνικών νησιών. Η αντίδραση της Αγκύρας αναμένεται να είναι  διπλή.

Πρώτον , ισχυρίζεται  με έντονο τρόπο ότι η οριοθέτηση Ελλάδας- Αιγύπτου πέφτει πάνω στην οριοθέτηση Τουρκίας-Λιβύης και αρα είναι ... «παράνομη» και πάντως έρχεται εκ των  υστέρων.

Δεύτερον, επι της ουσίας και αφού δημιουργήσει κλίμα έντασης, θα πανηγυρίσει ότι η συμφωνία με την Αίγυπτο την «δικαιώνει»,  γιατί μένουν  αδιευκρίνιστα θέματα, κυρίως αυτά που υποστηρίζει η Άγκυρα  για το εύρος των α κυριαρχικά δικαιώματα των ελληνικών νησιών.

Η Άγκυρα αλλωστε περιμένει και την ανάρτηση της ιταλοελληνικής συμφωνίας στον ΟΗΕ για να αντιδράσει πλήρως, νομικώς και διπλωματικώς. Και το ίδιο θα συμβεί και σε ότι αφορά την συμφωνία με την Αίγυπτο.  Αλλωστε ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες.

 Η Άγκυρα στις πρώτες της αντιδράσεις επιδιώκει και πάλι να δημιουργήσει κλίμα έντασης, αναβάλλοντας μάλιστα την έναρξη των διερευνητικών διαπραγματεύσεων. Μένει αν δούμε  την τακτική της Άγκυρας στην εξέλιξη της. Χωρίς όμως αυτό να σηματοδοτεί ότι ο Ερντογάν θα θελήσει να φύγει από τα όσα συμφωνήθηκαν στην τριμερή του Βερολίνου. 

Μήνυμα Μητσοτάκη σε Ερντογάν για Χάγη

Πριν από λίγες ώρες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κάλεσε και πάλι την Τουρκία να  συμμορφωθεί  με το Διεθνές Δίκαιο και όπου υπάρχει αδιέξοδο να προσφύγουν οι δύο χώρες στην Χάγη. Στέλνοντας μήνυμα προς την τουρκική πλευρά και επισημαίνοντας πως η στάση της Τουρκίας δεν αποτελεί μόνο ελληνικό πρόβλημα αλλά και ευρωπαϊκό, ο κ. Μητσοτάκης τόνισε πως εφόσον η κατάσταση οδηγεί σε αδιέξοδο οι δύο χώρες μπορούν να απευθυνθούν στο Δικαστήριο της Χάγης. Μιλώντας στο πλαίσιο του «2020 Aspen Security Forum» (φόρουμ για την ασφάλεια) κατήγγειλε ολες τις παράνομες ενέργειες της Τουρκίας τονίζοντας ότι αυτές ενοχλούν και την ΕΕ αλλά και το ΝΑΤΟ οπως και την  ασφάλεια στην ευρύτερη περιοχή.

Επιφυλάξεις και διαφωνίες από Τσίπρα

Μια κακή συμφωνία με την Αίγυπτο θα δώσει ανέλπιστα όπλα στην Τουρκία δήλωνε ώρες πριν ο Αλέξης Τσίπρας, τονίζοντας ότι μειωμένη επήρεια της Κρήτης είναι κάτι μη αποδεκτό. «Δεν σημαίνει ότι πρέπει να αποδεχθούμε μια οποιαδήποτε συμφωνία για την ΑΟΖ με την Αίγυπτο» ,  είναι η θέση του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

 Σε ανακοίνωση του ο ΣΥΡΙΖΑ τονίζει: Εδω και καιρό έχουμε  υπογραμμίσει ότι η Ελλάδα οφείλει να αντιμετωπίσει την σύναψη του παράνομου μνημονίου Τουρκίας - Σαράτζ στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης εθνικής στρατηγικής και όχι συνάπτοντας μια συμφωνία άρον - άρον με την Αίγυπτο που δημιουργεί επικίνδυνα προηγούμενα για τις εθνικές μας θέσεις. Ειδικά δε καθώς η Ελλάδα έχει στη διάθεσή της τη δυνατότητα επέκτασης των χωρικών υδάτων νοτίως και ανατολικά της Κρήτης και διεκδίκησης ισχυρών ευρωπαϊκών κυρώσεων έναντι της παραβίασης της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Αντ` αυτού, σύμφωνα με τις πληροφορίες που διαρρέονται από κυβερνητικές πηγές, με τη Συμφωνία που υπεγράφη, η Κυβέρνηση βιάστηκε να αποδεχθεί μειωμένη επήρεια για την Κρήτη, το μεγαλύτερο νησί του Αιγαίου, αλλά και να κάνει αποδεκτή τη μερική οριοθέτηση της ΑΟΖ της Ρόδου. Εάν ο κ. Μητσοτάκης είχε δεχθεί την πρότασή μας για σύγκληση Συμβουλίου Πολιτικών Αρχηγών, με σκοπό την χάραξη ολοκληρωμένης εθνικής στρατηγικής, τα αποτελέσματα της διαπραγμάτευσης θα ήταν πολύ καλύτερα. Περιμένουμε άμεση ενημέρωση για την περαιτέρω αξιολόγηση της συμφωνίας

Το υπουργείο Εξωτερικών για  την Συμφωνία με την Αίγυπτο

Έγκυρες διπλωματικές πηγές αναλύοντας την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία τονίζουν:  Η συμφωνία αυτή εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική διευθέτησης διμερών εκκρεμοτήτων, οικοδόμησης συμμαχιών με τρίτους με τρόπο που προωθεί τα εθνικά συμφέροντα, στη βάση του σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου.

Είναι μια ισορροπημένη συμφωνία. Είναι απολύτως σύμφωνη με το δίκαιο  της θάλασσας όπως έχει εφαρμοστεί σε πρακτική και σε νομολογία. Επιβεβαιώνεται πανηγυρικά η πάγια θέση μας ότι τα νησιά έχουν κυριαρχικά δικαιώματα υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ.

Κατοχυρώνεται η επήρεια των νησιών μας σε θαλάσσιες ζώνες.

Στις διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία, βασικά κριτήρια αποτέλεσαν οι πρόνοιες του Δικαίου της Θάλασσας και κυρίως το δικαίωμα των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες

Το μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση είναι πως η Ελλάδα δεν κάνει παράνομες συμφωνίες, ούτε εξαναγκάζει άλλες χώρες σε λεόντειες συμφωνίες. Διαπραγματεύεται και προβαίνει σε οριοθετήσεις με βάση το δίκαιο της θάλασσας και η ορθότητα της πολιτικής μας έναντι παράνομων ενεργειών, όπως το τουρκολιβυκό μνημόνιο, αποδεικνύεται από το ότι το Κάιρο οριοθέτησε με την Ελλάδα, παρά τις μάταιες προσπάθειες της Τουρκίας να πλειοδοτήσει προσφέροντας στην Αίγυπτο μεγαλύτερη ΑΟΖ.

Από κάθε άποψη είναι μία μεγάλη εθνική επιτυχία που έρχεται μετά την συμφωνία με την Ιταλία και κλείνει μία περίοδο αδράνειας και δισταγμών στην εξωτερική πολιτική.

Η χώρα μας αυξάνει σημαντικά το κυριαρχικό της αποτύπωμα και κατοχυρώνει τα κυριαρχικά της δικαιώματα και τη δικαιοδοσία της.

Η χώρα υλοποιεί μια στρατηγική εθνικής ολοκλήρωσης κατοχυρώνοντας τον απόλυτο σεβασμό του διεθνούς δικαίου και της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών στην ανατολική Μεσόγειο.

Η χώρα δημιουργεί στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου ένα κεκτημένο που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί από κανέναν. Δρέπει τους καρπούς (στην πράξη και όχι στα λόγια) μιας πολιτικής αρχών που στηρίζεται στη συνεργασία και το Διεθνές Δίκαιο.

Είναι μία συμφωνία μεταξύ χωρών που δεν αμφισβητούν η μία τα δικαιώματα της άλλης, δεν εκβιάζουν, δεν απειλούν.

Επιβεβαιώνει την ακυρότητα του Τουρκο-Λιβυκού Μνημονίου

Αποτελεσματική ενέργεια που ενταφιάζει  το τουρκολιβυκό σύμφωνο.

Η συμφωνία συνομολογήθηκε με το Κάιρο μετά από 13 γύρους διαπραγματεύσεων και 15 χρόνια μετά την έναρξη τους καθώς και 8 μήνες μετά τη συμφωνία Άγκυρας-Τρίπολης.

Πλέον, πέραν της έμπρακτης επιβεβαίωσης της ακυρότητας του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου, κατοχυρώνουμε τα νόμιμα δικαιώματά μας, σε συμφωνία με μια γειτονική χώρα. Ενισχύεται ακόμη περισσότερο η διπλωματική μας θέση, αναδεικνύοντας με απόλυτη σαφήνεια ότι οι τουρκικές αξιώσεις είναι απολύτως παράνομες και ανεδαφικές.

Η Λιβύη πλέον βρίσκεται μεταξύ δύο απολύτως νόμιμων οριοθετήσεων (Ελλάδα-Ιταλία και Ελλάδα-Αίγυπτος). Η κυβέρνηση της Λιβύης δεν έχει καμμία απολύτως νόμιμη βάση να απορρίπτει την συζήτηση με την Ελλάδα για να ολοκληρωθεί με νόμιμο τρόπο  η οριοθετηση μεταξύ μας ΑΟΖ στην περιοχή νοτίως της Κρήτης. Η οριοθέτηση αυτή είναι η μόνη νόμιμη και εξυπηρετεί το συμφέρον αμφοτέρων των χωρών μας.

Επιβεβαιώθηκε ότι η τήρηση του δικαίου της θάλασσας αποτελεί ικανή και αναγκαία συνθήκη για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών των χωρών στην περιοχή.

Ευχόμαστε η Τουρκία και η Λιβύη αντιληφθούν και να εναρμονιστούν με αυτή την πραγματικότητα ώστε να καταστεί δυνατή η διευθέτηση όλων των συναφών εκκρεμοτήτων.

Αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά η παράνομη απόπειρα της Τουρκίας να οριοθετήσει ΑΟΖ απευθείας με την Αίγυπτο παραβιάζοντας τα κυριαρχικά δικαιώματα των ελληνικών νησιών σε θαλάσσιες ζώνες.

Η παρούσα οριοθέτηση είναι τμηματική, δηλαδή αποτελεί τμήμα συνολικής μεταγενέστερης οριοθέτησης μεταξύ των δύο χωρών.

Τέλος, εμβαθύνθηκαν και ενισχύθηκαν έτι περαιτέρω οι σχέσεις με τη μεγαλύτερη αραβική χώρα του κόσμου, την Αίγυπτο