του Σωτήρη Σιδέρη

H Ελλάδα και η Τουρκία είναι πλέον έτοιμες να καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με άγνωστες προς το παρόν προυποθέσεις, αν και εκτιμάται  ότι  θα κυριαρχήσει το περιεχόμενο των διερευνητικών συνομιλιών ,δηλαδή οι  οριοθετήσεις . Η ανακοίνωση της τουρκικής προεδρίας ότι σταματά προσωρινά το πρόγραμμα του Ουρούτς Ρέις, είναι άγνωστο προς το παρόν με τι αντάλλαγμα έγινε, δεδομένης της κουλτούρας που παζαριού που είναι τρόπος ζωής και για την τουρκική διπλωματία.  Φυσικά ο κίνδυνος ανάφλεξης δεν έχει εκλείψει και φάσεις χαμηλής και υψηλής έντασης θα εναλλάσσονται.

Το μόνο βέβαιο στοιχείο που υπάρχει  μέχρι στιγμής είναι ότι ο Ερντογάν πήρε την απόφαση να αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις με βάση το πλαίσιο  του Βερολίνου, γιατί όλοι ανέμεναν την δική του απάντηση. Η απόσυρση του Ουρούτς Ρέις , προσωρινή ή όχι θα επιβεβαιωθεί στη συνέχεια, δεν έγινε ως χειρονομία καλής θέλησης αλλά γιατί υπήρχε κίνδυνος πολεμικής ανάφλεξης την οποία ούτε η Ελλάδα, ούτε όμως και η Τουρκία θέλει.
 Σύμφωνα με το έγγραφο του Βερολίνου,  οι δύο πλευρές θα αποφεύγουν τις εντάσεις και τις μονομερείς ενέργειες όσο οι δύο κυβερνήσεις διαπραγματεύονται, αν και το επίσης σίγουρο είναι   ότι κυριαρχεί το κλίμα καχυποψίας.  Σε διπλωματικούς κύκλους στην Αθήνα επικρατούσε έντονος προβληματισμός σχετικά με το αν υπήρξαν ή όχι όροι εκ μέρους της Άγκυρας που αποδέχθηκε η Αθήνα.
      

  Τα σενάρια, ελλείψει ενημέρωσης

Δηλαδή, διπλωματικές πηγές επιμένουν ότι η ελληνική κυβέρνηση δέχθηκε να παγώσει τις συνομιλίες με την Αίγυπτο για την οριοθέτηση της μεταξύ τους ΑΟΖ. Δέχθηκε επίσης να μην επεκτείνει τα χωρικά ύδατα ούτε στην Κρήτη και να υπαναχωρήσει από τη θέση των κυρώσεων εις βάρος της Τουρκίας. Το πάγωμα των συνομιλιών με την Αίγυπτο είναι σημαντική υποχώρηση γιατί προυπάρχει η πρόκληση οριοθέτησης Τουρκίας –Λιβύης , όπως επίσης και η μη επέκταση των χωρικών υδάτων. Άλλες πηγές εκτιμούν ότι η ελληνική κυβέρνηση δέχθηκε να αποσύρει δυνάμεις από μικρά ακριτικά νησιά που ενισχύθηκαν επί υπουργίας Καμμένου, αλλά αυτό δύσκολα μπορεί να χωνευθεί, αν φυσικά ισχύει κάτι τέτοιο.  Μπορεί να το ζήτησε η Τουρκία, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι έγινε και δεκτό. Τα σενάρια και οι εκτιμήσεις δίνουν και παίρνουν ακριβώς επειδή βρίσκουν πρόσφορο έδαφος , εξαιτίας της άρνησης της κυβέρνησης να ενημερώσει υπεύθυνα  τον ελληνικό λαό για το πλαίσιο του διαλόγου.
Εκ των πραγμάτων λοιπόν, όπως είχαμε προβλέψει μπαίνουμε στη δεύτερη φάση μετά την αποτυχία της Άγκυρας να εκβιάσει το σκηνικό με την έξοδο του στόλου της κοντά στο Καστελλόριζο. Τώρα θα διαδραματιστεί η δεύτερη φάση που έχει όμως παρελθόν και θα είναι θετικό οι δύο χώρες να ξεκινήσουν από το υλικό που έχουν στα χέρια τους από το 2003, όταν οι τότε κυβερνήσεις ήρθαν κοντά σε συμφωνία που όμως για εσωτερικούς λόγους στην Ελλάδα δεν προχώρησε.

Κατά τα φαινόμενα και αν όλα κυλήσουν ομαλά, τις πρώτες ενδείξεις για την πορεία των συνομιλιών θα τις έχουμε τον Σεπτέμβριο – Οκτώβριο. Καθόλου τυχαίο ίσως ότι για την περίοδο εκείνη, κύκλοι της Γερμανίας, του ΟΗΕ και άλλων χωρών , προωθούν την πραγματοποίηση πενταμερούς για το Κυπριακό, πιθανότατα μόνο για το ενεργειακό.
Η Τουρκία εμφανίζεται ισχυρή με σχέδιο και αποφασισμένη να ρισκάρει, είναι όμως και ευάλωτη. Τα μέτωπα είναι πολλά , τα οικονομικά της προβλήματα σοβαρά, οι ισορροπίες γρήγορα αλλάζουν και η πιθανή μη επανεκλογή Τραμπ θα έχει κόστος για το σχέδιο του Ερντογάν. Γι αυτό και θα πιέσει για να κλείσει μέτωπα μέχρι το τέλος του χρόνου. Ταυτόχρονα όμως στην Τουρκία έχει αρχίσει υπόγεια η μάχη της διαδοχής και οι συζητήσεις στα περισσότερα διπλωματικά γραφεία αφορούν το μέλλον των σχέσεων με την Τουρκία και τον ρόλο της Άγκυρας στην μετά Ερντογάν εποχή. Στο πλαίσιο αυτό δεν αποκλείεται φυσικά μια νέα ίσως πιο επικίνδυνη έκρηξη στις ελληνοτουρκικές σχέσεις γιατί ήδη στην Άγκυρα υπάρχουν δυνάμεις που θα ήθελαν ένα πιο γρήγορο τέλος για τον Τούρκο πρόεδρο.
Αυτή όμως είναι η εξέλιξη των πραγμάτων που απαιτεί ελληνικό σχέδιο , επαγρύπνηση, αποφασιστικότητα και διεθνή εκστρατεία ώστε η Τουρκία θα σκεφθεί πολλές φορές τι θα κάνει . Σε πρώτη φάση όμως ας συζητήσουμε…