Τον κίνδυνο εκφασισμού λόγω του τρόπου αντιμετώπισης του μεταναστευτικού –προσφυγικού προβλήματος επισημαίνει σε συνέντευξή του στην βελγική εφημερίδα La Libre ο Τζέραλντ Κράους, αρχιτέκτονας της Κοινής Δήλωσης ΕΕ –Τουρκίας το 2016
Aυτό όμως που προκαλεί κατάπληξη ως προς τις ευθύνες που δεν αναλαμβάνει η ΕΕ είναι ότι ο Γερμανός κοινωνιολόγος, Διευθυντής της δεξαμενής σκέψης European Stability Initiative, εμφανίζεται έντονα προβληματισμένος με την στάση της ΕΕ παρά με το αυτό καθεαυτό το πρόβλημα και φυσικά ο Κράους κάθε άλλο παρά ακτιβιστής ή αριστερός είναι.
Ο ίδιος υπενθυμίζει ότι το 2016 η Ευρώπη είχε δύο επιλογές: Είτε να επιτρέπει στους μετανάστες να φτάνουν με βάρκες στα ελληνικά νησιά ή να στέλνει τις βάρκες πίσω. Η δεύτερη αυτή λύση είναι αντίθετη σε κάθε σύμβαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων που υπέγραψε η ΕΕ. Το 2016 προτάθηκε στην Τουρκία μία τρίτη λύση, διάρκειας τεσσάρων ετών. Να λάβει χρηματοδότηση για να μην επιτρέπει σε πρόσφυγες και μετανάστες να φεύγουν από τα παράλιά της για τα ελληνικά νησιά και να δέχεται πίσω όσους έφταναν στα νησιά παρ’ όλα αυτά. Η Άγκυρα τήρησε τα συμφωνηθέντα τα τέσσερα πρώτα χρόνια, επειδή είχε μεγάλη ανάγκη τα χρήματα (για σχολεία, νοσοκομεία, υποδομές υποδοχής κλπ. για τους Σύρους πρόσφυγες). Ό,τι έκανε η Τουρκία, δεν το έκανε από αλτρουισμό ή ιδεαλισμό σε σχέση με την ΕΕ. Είναι σαφές ότι είχε τα δικά της συμφέροντα. Αυτό που συνέβη πρόσφατα και άλλαξε τα δεδομένα ήταν το γεγονός ότι παρήλθε η τετραετία χωρίς να έχει καταβληθεί το σύνολο των υποσχεθέντων 6 δισ. ευρώ. Και όχι μόνο αυτό. Στον προϋπολογισμό της ΕΕ δεν υπάρχει πρόβλεψη για παράταση της βοήθειας αυτής.
Μια νέα συμφωνία
Και τώρα ο Klaus διερωτάται: “Τι σκεφτόταν η ΕΕ; Πρόκειται για ένα στρατηγικό λάθος, μία ανήκουστη ολιγωρία”. Μάλλον αθλιότητα θα προσθέταμε γιατί είναι αδιανόητο ένας στρατός γραφειοκρατών στις Βρυξέλλες και εκατοντάδες αξιωματούχοι και πολιτικοί που ασχολούνται με τα ζητήματα αυτά δεν ήξεραν ότι οφείλουν να κάνουν τις προβλέψεις τους στον κοινοτικό προυπολογισμό
Όσον αφορά τη σημερινή συγκυρία και δη στην κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στα ελληνοτουρκικά σύνορα, ο Κράους υπογραμμίζει ότι η Ελλάδα έχει μόνο τις δύο επιλογές που είχε και το 2015, για να διορθώσει το πρόβλημα. Αν και σήμερα, προσθέτει, σε αντίθεση με ό,τι συνέβη το 2015, η κυβέρνηση αποφάσισε να αναστείλει την αποδοχή αιτήσεων για χορήγηση ασύλου θέλοντας να περάσει το μήνυμα στους πρόσφυγες ότι θα είναι καλύτερα γι’ αυτούς στην Τουρκία παρά στην Ευρώπη. Ακολουθείται, με άλλα λόγια, η προτεινόμενη από τον Viktor Orban πολιτική, ο οποίος είχε δηλώσει ότι δεν έχουμε την πολυτέλεια να σεβαστούμε τα ανθρώπινα δικαιώματα, όταν αντιμετωπίζουμε μία μεταναστευτική κρίση.
Ο Γερμανός αναλυτής πιστεύει ότι προέχει η εφαρμογή μίας πολιτικής συνεργασίας και η σύναψη μίας νέας συμφωνίας όσον το δυνατόν συντομότερα. Αυτό θα ήταν το καλύτερο για την Ελλάδα, την Ευρώπη και την Τουρκία. “Τα συμφέροντά μας πρέπει να συγκλίνουν και πάλι”, τονίζει. Ειδικά όσον αφορά την Ελλάδα, επισημαίνει: “Η Ευρώπη πρέπει να υλοποιήσει μία λογική στρατηγική απέναντι στην Ελλάδα. Οι μετανάστες διαμένουν στα νησιά σε φριχτές συνθήκες. Το πιο σημαντικό για εμένα είναι η ΕΕ να επαναφέρει το δικαίωμα ασύλου”. Εάν η Ευρώπη δεν καταφέρει να καταλήξει σε μία συμφωνία με την Τουρκία, ο Klaus φοβάται ότι “θα ζήσουμε στην Ευρώπη του Orban”.