του Σωτήρη Σιδέρη

Σοβαρές ανατροπές εν μέσω οργιώδους παρασκηνίου στις διαπραγματεύσεις Ελλάδας –ΠΓΔΜ, έχουν καταγραφεί το τελευταίο διάστημα με τις ΗΠΑ να έχουν καταλυτική επίδραση στην αλλαγή του σκηνικού και στην διαμόρφωση ενός πλαισίου πιθανής λύσης που , σε κάθε περίπτωση, θα έχει μεταβατική περίοδο ενός ή δύο ετών για την πλήρη εφαρμογή της συμφωνίας.
Σύμφωνα με έγκυρες πηγές, η Ουάσιγκτον, παρά την δυσλειτουργική διοίκηση Τραμπ,  έχει αναπτύξει έντονη δραστηριότητα με δική της πρωτοβουλία σε διάφορα επίπεδα, στρατιωτικό, διπλωματικό, πολιτικό και στο πλαίσιο αυτό, έχει ασκήσει πολύπλευρες πιέσεις  στον  προσωπικό  απεσταλμένο του γγ του ΟΗΕ Μάθιου Νίμιτς, στο ΝΑΤΟ και στα Σκόπια, ώστε να στηριχθεί η Ελλάδα στις συνομιλίες με την ΠΓΔΜ για πολιτικούς και γεωπολιτικούς λόγους, χωρίς όμως να δώσουν την εικόνα ήττας για τα Σκόπια. Θα πρόκειται για έναν ιστορικό συμβιβασμό, η επίδραση του οποίου δεν εύκολο να εκτιμηθεί άμεσα και κυρίως πριν δημοσιοποιηθεί η συμφωνία, όταν επιτευχθεί.

Η  χρήσιμη Ελλάδα

 
Η κρίση των σχέσεων  με την Τουρκία, η ανάγκη να στηριχθεί η αξιόπιστη σύμμαχος όπως η Ελλάδα, ο σταθερός ρόλος του πρωθυπουργού που θεωρείται πλέον από ΕΕ, ΝΑΤΟ και Ουάσιγκτον φερέγγυος  συνομιλητής και το γεγονός ότι η Αθήνα έχει κάνει τις υποχωρήσεις που της αναλογούν , έχουν συντελέσει στην διαμόρφωση  του νέου σκηνικού.  Τσίπρας και Ζάεφ θεωρούνται θετικοί πρωταγωνιστές. Το πρόβλημα μέχρι τώρα , σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο που μίλησε σε Έλληνα διπλωματικό παράγοντα ήταν ότι οι Υπουργοί Εξωτερικών Κοτζιάς και Ντιμιτρόφ προσπάθησαν πολλές φορές να κατευθύνουν σε λάθος δρόμο τις συνομιλίες και εμφανίζονταν υπεράνω των πρωθυπουργών τους.  Ο μεν Έλληνας ΥΠΕΞ προκάλεσε πολλές φορές σύγχυση με τις δηλώσεις του και πόλωσε αρνητικά την συζήτηση στην Ελλάδα, ενώ ο Ντιμιτρόφ έθετε πολλές κόκκινες γραμμές επιχειρώντας να επιβάλει στον Ζάεφ μια άκαμπτη γραμμή για το erga omnes και την αναθεώρηση του συντάγματος.
Για τους λόγους αυτούς, οι πρέσβεις των ΗΠΑ σε Αθήνα και Σκόπια  παρενέβησαν πολλές φορές  για την αποδοχή της όποιας συμφωνίας και από τις πολιτικές δυνάμεις  και από τις κοινωνίες Ελλάδας και ΠΓΔΜ, ενώ το Στέητ Ντηπάρτμεντ και το Πεντάγωνο έχουν καταλυτικό ρόλο στις εξελίξεις.

Τα γεγονότα

Η πρώτη  έμπρακτη και ιδιαίτερα σκληρή παρέμβαση των ΗΠΑ έγινε προς τον Μάθιου Νίμιτς ενόψει της συνάντησης Κοτζιά –Ντιμιτρόφ στη Βιέννη στις 25 Απριλίου και μάλιστα εν αγνοία της Αθήνας . Στο τραπέζι των συνομιλιών διαπιστώθηκε μια ριζική αλλαγή στην στάση του Νίμιτς, ο οποίος με πολλούς τρόπους  ήταν ιδιαίτερα φιλικός με τα Σκόπια, ευνοώντας την διπλή ονομασία χωρίς αλλαγή του συντάγματος. Στην συνάντηση της Βιέννης, ο κ.Νίμιτς εξαπέλυσε σφοδρή επίθεση στον Ντιμιτρόφ σε βαθμό που όπως αναφέρουν έγκυρες πηγές, παραβίασε πλήρως τους κανόνες διπλωματικής αβρότητας, αιφνιδιάζοντας τους πάντες. Εκεί ο υπουργός Εξωτερικών της ΠΓΔΜ κατάλαβε ότι υπάρχει στροφή και έντονη ανάμειξη της Ουάσιγκτον και ότι η παρελκυστική τακτική και οι κόκκινες γραμμές που είχε θέσει άρχισαν να ξεθωριάζουν , αλλά χωρίς  να αποχρωματίζονται εντελώς.

Η δεύτερη παρέμβαση

Το δεύτερο χτύπημα που δέχθηκαν τα Σκόπια  ήταν αποτέλεσμα μεστών συζητήσεων που είχε στις ΗΠΑ ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ Αποστολάκης μεταξύ 1-3 Μαίου.  Σημειώνεται ότι την 1η Μαίου ήταν στην Ουάσιγκτον και η υπουργός Άμυνας της ΠΓΔΜ . Συζητώντας με Αμερικανούς επιτελείς ο κ. Αποστολάκης εξέθεσε την κατάσταση στην περιοχή, τις σχέσεις  με την Τουρκία φυσικά, την κρίση στη Συρία και γενικότερα την κατάσταση στην περιοχή. Αυτό που φαίνεται ότι εκτίμησαν  ιδιαίτερα οι Αμερικανοί ήταν η σαφής στάση του αρχηγού ΓΕΕΘΑ για την αναβάθμιση των F-16 και ο ρόλος της Ελλάδας στην περιοχή. Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Αποστολάκης εξήγησε με επιχειρήματα τι σημαίνει για τα βαλκάνια μια δίκαιη λύση στο θέμα της ΠΓΔΜ και πόσο αυτή η λύση θα επιδράσει σε ένα νέο , θετικό σκηνικό στα βαλκάνια. Αποτέλεσμα αυτών των συζητήσεων ήταν η καθαρή δήλωση του υπουργού Άμυνας των ΗΠΑ Τζιμ Μάτις για το θέμα του ονόματος, αμέσως μετά την συνάντησή του με την Ραμτμίλα Σεκερίνσκα  προκαλώντας αμηχανία στα Σκόπια ότι ,  «οι ΗΠΑ υποστηρίζουν τις προσπάθειες επίλυσης αυτού του προβλήματος και στηρίζουν την απόφαση που έλαβε το ΝΑΤΟ το 2008 στο Βουκουρέστι». Δηλαδή πρώτα λύση μετά ένταξη. Αυτό ήταν το δεύτερο χτύπημα μετά την Βιέννη.
Παράλληλα και μετά από παρεμβάσεις της Ουάσιγκτον ανέβασε τους τόνους και ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, επιμένοντας σε λύση πριν την ένταξη της ΠΓΔΜ στην Συμμαχία, ενώ άρχισε να βλέπει θετικά και την αλλαγή του συντάγματος.  Όπως αναφέρουν πηγές που γνωρίζουν το κλίμα των συνομιλιών, μετά την συνάντηση της Βιέννης και όσες ακολούθησαν στη συνέχεια, μέχρι την συνάντηση στο Σούνιο, ο υπουργός Εξωτερικών Ντιμιτρόφ βρίσκονταν σε συνεχή πίεση και αμηχανία και ήταν ιδιαίτερα προβληματισμένος για τις εξελίξεις.
Η Γερμανία , χώρα στην οποία απευθύνθηκαν οι Ζάεφ –Ντιμιτρόφ,  οι Βρυξέλλες και άλλες κυβερνήσεις και παράγοντες του ΝΑΤΟ , επιβεβαίωσαν την στροφή και βρίσκονταν πλέον στην ίδια γραμμή με την Ουάσιγκτον.

Το πολιτικό σκηνικό

Στην Αθήνα , ο Αμερικανός πρέσβης Πάϊατ έχει αναλάβει να πείσει τη ΝΔ και άλλα κόμματα να μην προβάλλουν ενστάσεις στην ψήφιση της συμφωνίας , όταν και εάν διατυπωθεί σε επίσημο έγγραφο και κατατεθεί στη βουλή.
Κατά συνέπεια, αυτό που εμφανίζεται ως πιθανότητα λύσης στο θέμα της ΠΓΔΜ είναι η αλλαγή πλεύσης των ΗΠΑ , την οποία αλλαγή  επέβαλαν στα εμπλεκόμενα μέρη κυρίως στα Σκόπια. Η ΠΓΔΜ βρίσκεται μεν σε δύσκολη θέση εξαιτίας της  απολιθωμένης διπλωματίας του Γκρούεφσκι . Γιατί όποια και αν είναι η συμφωνία και  τα Σκόπια θα εξέλθουν ωφελημένα από την διαπραγμάτευση. Θα έχουν το όνομα Μακεδονία παντού, θα ισχυρίζονται ότι ανήκουν στο μακεδονικό έθνος, θα επιβεβαιώσουν ότι η γλώσσα τους είναι μακεδονική και θα ενταχθούν σιγά σιγά στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ.
Τώρα, αν αυτό σημάνει την πτώση της κυβέρνησης με την αποχώρηση του Πάνου Καμμένου,  αυτό είναι μέσα στις πιθανότητες, αλλά προς το παρόν προέχει να δούμε τι ακριβώς θα προβλέπει η συμφωνία και είναι πρόωρη κάθε πρόβλεψη για τις πολιτικές επιπτώσεις και τις  κοινοβουλευτικές διαδικασίες.