Μεγάλο βήμα για την προστασία των δημοσιογράφων από τις καταχρηστικές αγωγές έκανε την Τρίτη 27 Φεβρουαρίου το Ευρωκοινοβούλιο , καθώς υιοθέτησε την Οδηγία ANTI-SLAPP για την προστασία των δημοσιογράφων αλλά και των ακτιβιστών από το δικαστικό εκφοβισμό.

Ο ευρωβουλευτής της LEFT, Στέλιος Κούλογλου, ο οποίος ήταν ο Εισηγητής-Συντάκτης της Νομοθετικής Γνωμοδότησης, και είχε αναλάβει στο παρελθόν σχετική πρωτοβουλία για τη δημιουργία ενός προστατευτικού πλαισίου, δήλωσε σχετικά:
 
«To Eυρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθέτησε την Οδηγία Αnti-Slapp για την προστασία των δημοσιογράφων από τις  αβάσιμες και καταχρηστικές αγωγές που έχουν σαν σκοπό την φίμωση των ανεξάρτητων φωνών και την οικονομική τους εξόντωση. Έφτασε σε ένα αίσιο τέλος, μια πρωτοβουλία που ξεκίνησε μαζί με άλλους ευρωβουλευτές πριν από μερικά χρόνια, μετά την τραγική δολοφονία της Daphne Caruana Galizia ώστε να μην εξοντώνονται όσοι γράφουν την αλήθεια. Στο εξής ας γνωρίζουν στην Ελλάδα όσοι εργαλειοποιούν αυτό το είδος των αγώνων, με πιο χαρακτηριστική περίπτωση το Γρηγόρη Δημητριάδη, ότι υπάρχει πλέον ενωσιακή νομοθεσία για να προστατεύει τους δημοσιογράφους αλλά και να αποτρέπει τους μεγαλόσχημους».  

Τι προβλέπει η νέα Οδηγία

Η οδηγία που ψηφίστηκε με 546 ψήφους υπέρ, 47 κατά και 31 αποχές, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο η οδηγία περιλαμβάνει σειρά μέτρων προστασίας, που θα ισχύει για όλες τις υποθέσεις με διασυνοριακό χαρακτήρα, δηλαδή όταν ο εναγόμενος, ο ενάγων και το δικαστήριο δεν έχουν την έδρα τους στην ίδια χώρα ή όταν η υπόθεση αφορά τουλάχιστον δύο κράτη μέλη.
 
Η οδηγία θα τεθεί σε ισχύ 20 ημέρες μετά τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από την ημερομηνία εκείνη και έπειτα τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους δύο χρόνια για να την ενσωματώσουν στο εθνικό τους δίκαιο.

Ειδικότερα, η οδηγία προβλέπει οικονομική προστασία των θυμάτων με δυο μέτρα: την απόρριψη αβάσιμων υποθέσεων σε προκαταρκτικό στάδιο και τη δυνατότητα να ζητείται από τον ενάγοντα να καλύπτει τα δικαστικά έξοδα, μεταξύ άλλων για τη νομική εκπροσώπηση του εναγομένου, καθώς και να καταβάλει αποζημίωση στο θύμα. Το δικαστήριο μπορεί επίσης να επιβάλει και άλλες κυρώσεις στους ενάγοντες, οι οποίοι είναι συχνά πολιτικοί, εταιρείες ή ομάδες συμφερόντων, όπως, για παράδειγμα, να τους υποχρεώνει να καταβάλουν στα θύματα αποζημίωση για ηθική ή οικονομική βλάβη.

Επιπλέον, για να αποφεύγονται περιπτώσεις στις οποίες οι ενάγοντες επιλέγουν να προσφύγουν σε δικαστήρια που είναι πιθανότερο να ταχθούν υπέρ τους, οι νέοι κανόνες διασφαλίζουν ότι δεν θα αναγνωρίζονται οι αποφάσεις δικαστηρίων εκτός ΕΕ όσον αφορά αβάσιμες ή καταχρηστικές αγωγές κατά φυσικών ή νομικών προσώπων με έδρα στην ΕΕ.

Παράλληλα, η οδηγία δεν αμελεί να φέρει προ των ευθυνών τους τις κυβερνήσεις των κρατών μελών, που στο εξής θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα θύματα καταχρηστικών αγωγών θα έχουν πρόσβαση σε όλες τις πληροφορίες σχετικά με τις διαδικαστικές εγγυήσεις και τα ένδικα μέσα συγκεντρωμένες σε ένα μέρος, ώστε να μπορούν εύκολα να βρίσκουν πού να απευθυνθούν για νομική συνδρομή ή οικονομική και ψυχολογική υποστήριξη. Πέραν αυτών, οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι θα παρέχεται νομική συνδρομή στους εναγομένους σε αστικές διαδικασίες με διασυνοριακό χαρακτήρα. Τέλος, θα πρέπει να δημοσιεύουν όλες τις τελικές αποφάσεις για τις υποθέσεις SLAPP και να συλλέγουν λεπτομερή στοιχεία σχετικά με αυτές.