Του Σωτήρη Σιδέρη

Ήταν θέμα χρόνου για τους γνωρίζοντες το παρασκήνιο, ο Ερντογάν να κάνει το βήμα που θα δημιουργήσει εκρηκτικό κλίμα στην ευρύτερη περιοχή  και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις ειδικότερα. Το έκανε στις 22 Νοεμβρίου θέτοντας για πρώτη φορά ευθέως θέμα επανεξέτασης της Συνθήκης της Λωζάνης, που επί της ουσίας είναι ένα απειλητικό μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση, ότι μπορεί να αποσταθεροποιήσει τον  μισό πλανήτη προκειμένου να υλοποιήσει τα νεοθωμανικά σχέδιά του, ή απλά να σώσει την Τουρκία από το επαπειλούμενο κουρδικό κράτος. Λίγες ημέρες μετά τη συμμαχία του με την τουρκική ακροδεξιά ,  τους γκρίζους λύκους επί της ουσίας, την στήριξη της οποίας έχει ανάγκη για να αναθεωρήσει το σύνταγμα και να εκλεγεί πρόεδρος με ανησυχητικά πολλές εξουσίες , ο Ερντογάν έσπευσε  να ικανοποιήσει τους νέους εταίρους του, οι οποίοι έχουν προ πολλού υποστηρίξει την αλλαγή του στάτους στο Αιγαίο.

Αν ο Ερντογάν εννοεί πράγματι ότι θέλει να επανεξεταστεί η Συνθήκη της Λωζάνης ή το κάνει για εσωτερικούς λόγους δεν έχει πλέον καμία σημασία. Για τον απλό λόγο , ότι η εν λόγω Συνθήκη είναι τόσο μεγάλη υπόθεση που  δεν χωρούν παρερμηνείες σε τέτοιου είδους δηλώσεις. Βέβαια άλλο πράγμα η δήλωση ότι θέλει την επανεξέταση, άλλο πράγμα να το ζητήσει επίσημα και με τις προβλεπόμενες διαδικασίες, γιατί αφορά πολλές χώρες και όχι μόνο την Ελλάδα και την Τουρκία.  Υπάρχει λοιπόν ζήτημα και μάλιστα σοβαρό.
Είναι λογικό όλοι να περιμένουν το επόμενο βήμα που είναι βέβαιο ότι θα κάνει η Τουρκία και ο Ερντογάν. Τι ακριβώς θέλει να συζητήσει και να επανεξετάσει η Τουρκία . Θέλει να αλλάξει τα σύνορα και ποια σύνορα? Και όταν πει τι θέλει ακριβώς, τότε θα είναι η στιγμή της μεγάλης αναταραχής και είναι θέμα χρόνου να έρθει με βάση την πορεία του Τούρκου προέδρου. Ενδεχομένως να διαπραγματεύεται  με τις ΗΠΑ και την ΕΕ  κάνοντας αυτές τις δηλώσεις, με στόχο να αποσπάσει οφέλη. Αν όμως κάνει και το επόμενο βήμα τότε το σκηνικό θα αλλάξει. Και η Ελλάδα , πρέπει να ετοιμαστεί για κάθε ενδεχόμενο,  καθώς έχει τρία μέτωπα με την Τουρκία. Την Θράκη, το Αιγαίο και την Κύπρο.
Ανεξάρτητα από την οπτική   που βλέπει κανείς τα πράγματα, οι δηλώσεις αυτές καταδεικνύουν αφενός μια τάση του νέου τουρκικού συστήματος να αποσταθεροποιήσει την περιοχή, παρασέρνοντας στη δίνη της δικής του αποσταθεροποίησης πολλές χώρες, αφετέρου την αγωνία του για το μέλλον της Τουρκίας. Εχει αποδειχθεί μέχρι τώρα τουλάχιστον ότι οι τουρκικές απειλές δεν έπιασαν τόπο, πολλές φορές οι κόκκινες γραμμές του Ερντογάν κατέρρευσαν και τελικά η Τουρκία έχει οδηγηθεί σε απομόνωση.
Οι δηλώσεις του Τούρκου προέδρου έγιναν , καθόλου τυχαία , την ημέρα που επήλθε ναυάγιο στις συνομιλίες για το Κυπριακό και την στάση των πολιτικών ομάδων του Ευρωπαικού Κοινοβουλίου που θα επιδιώξουν άμεσα το πάγωμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων ΕΕ-Τουρκίας. Είναι αμφίβολο αν η Τουρκία θέλει πραγματικά λύση του Κυπριακού και είναι βέβαιο  ότι το ναυάγιο θα έχει αρνητική επίδραση στο πολιτικό κλίμα στην Κύπρο. Απομένει αν θα γίνει και τι θα γίνει με την συνάντηση Τσίπρα –Ερντογάν. Η αμφιλεγόμενη πρωτοβουλία του Αλέξη Τσίπρα θα εξεταστεί σε βάθος χρόνου ως προς την ορθότητά της και φυσικά με βάση τα αποτελέσματα που θα έχει. Προς το παρόν είναι αμφιλεγόμενη και μάλλον ο πρωθυπουργός θέλησε να πάρει στα χέρια του την πρωτοβουλία των κινήσεων καθώς υπάρχει σοβαρό πρόβλημα συνεννόησης και κοινής γραμμής με τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά.
Όπως έγινε γνωστό ο Ερντογάν δήλωσε  ότι η Συνθήκη της Λωζάνης είναι ένα έγγραφο, το περιεχόμενο του οποίου θα πρέπει να συζητηθεί.
 «Τι θα συμβεί αν η Τουρκία παραμείνει απομακρυσμένη από την Συρία και τις άλλες περιοχές;», αναρωτιέται ο Πρόεδρος Ερντογάν, ο οποίος προσθέτει: «Σε αυτή την περίπτωση αυτές οι περιοχές θα είχαν γαλήνη και ασφάλεια;»
Στην συνέχεια, ο Πρόεδρος Ερντογάν τονίζει: «Οι κανόνες που έθεσαν οι νικήτριες δυνάμεις του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου δεν έδιναν στην Τουρκία το δικαίωμα της επιβίωσης. Με την Συνθήκη των Σεβρών η Τουρκία διαμελιζόταν σε 7-8 κομμάτια. Η Τουρκία δεν αποδέχθηκε αυτή την διχοτόμηση και σχημάτισε τα σημερινά σύνορα. Η συζήτηση για την Συνθήκη της Λωζάνης ξεκινά από αυτό το σημείο».
Ο κ. Ερντογάν συνεχίζει την τοποθέτηση του με τα εξής λόγια: «Φυσικά αντιμετωπίζουμε με ευχαρίστηση ότι κερδίσαμε στην Συνθήκη της Λωζάνης. (Όμως), η Λωζάνη δεν είναι μια συνθήκη που δεν μπορεί να συζητηθεί. Σε καμία περίπτωση δεν είναι ένα ιερό κείμενο. Και φυσικά θα την συζητήσουμε».
Ο κ. Ερντογάν υπογραμμίζει το εξής σημείο: «Θα εργαστούμε για να εξασφαλίσουμε κάτι καλύτερο. Ακόμη επιχειρούν να μας εγκλωβίσουν στην Λωζάνη. Να μας συγχωρέσουν. Έχω δικαίωμα λόγου. Θα καταβάλλουμε κάθε είδους προσπάθεια για να εξασφαλίσουμε τους στόχους του 2023. Γνωρίζουμε ότι θα πατήσουμε τον πόδι πολλών πλευρών. Θα αγγίξουμε πολλά συμφέροντα. Αυτό θα το πράξουμε μαζί σε κάθε περίπτωση. Είμαστε αποφασισμένοι να οδηγήσουμε την Τουρκία πιο πέρα».
Πιο πέρα μπορεί να είναι κρίση ή η καταστροφή. Μέσα σε ένα εχθρικό διεθνές περιβάλλον η Τουρκία δεν μπορεί να κάνει πολλά πράγματα. Ποτέ η Τουρκία δεν επιχείρησε κάτι χωρίς προηγουμένως να έχει εξασφαλίσει διεθνή στήριξη. Τα πράγματα όμως αλλάζουν και κάποιοι ηγέτες με τις επιλογές τους οδήγησαν τις χώρες τους σε θριάμβους και σε νέα εποχή, άλλοι τις οδήγησαν στην καταστροφή.