του Σωτήρη Σιδέρη

Πλήθος λανθασμένων χειρισμών στις ελληνοαλβανικές σχέσεις προκαλούν έντονα ερωτηματικά. Η υπόθεση ξεκίνησε όταν ο Επίτροπος Γιοχάνες Χαν , απαντώντας σε ερώτηση της ευρωβουλευτού Μαρίας Σπυράκη, ισχυρίστηκε ότι η Ελλάδα και η Αλβανία συζητούν μεταξύ άλλων και το λεγόμενο τσάμικο.
Η Αθήνα αντέδρασε. Τα Τίρανα όμως αποκάλυψαν ότι τα υπουργεία Εξωτερικών Ελλάδας και Αλβανίας έχουν ανταλλάξει non paper  με τα προς συζήτηση θέματα που περιλαμβάνουν και το τσάμικο. Και αρχίζει μια περιπέτεια συνεχών λανθασμένων χειρισμών, με πλήθος ανούσιων και για λόγους εντυπώσεων,  «πατριωτικών» εξάρσεων από τον Νίκο Κοτζιά, αλλά το πρόβλημα παραμένει.

Έτσι, την Κυριακή 9 Οκτωβρίου ο υπουργός Εξωτερικών αντί να δώσει στην δημοσιότητα το περιβόητο non paper  που επικαλέστηκε  ο Αλβανός υπουργός Εξωτερικών Ντ. Μπουσάτι , ο Νίκος Κοτζιάς επέλεξε να δώσει στη δημοσιότητα σημεία επιστολής του προς τον Επίτροπο Γιοχάνες Χαν τον οποίο καταγγέλλει μετατρέποντας σε σίριαλ ένα σοβαρό πολιτικό πρόβλημα.

Ο κ. Κοτζιάς όμως,  έχει κληθεί από την αντιπολίτευση να καταθέσει στη βουλή το non paper προκειμένου να διαπιστωθεί τι ακριβώς αναφέρει το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών για το εν λόγω θέμα και τις ελληνοαλβανικές σχέσεις γενικότερα και αν δεν υπάρχει ζήτημα να κλείσει εκεί η συζήτηση. 

Θέμα μυστικότητα δεν υπάρχει καθώς το διαβόητο non paper είναι γνωστό σε όλες τις ξένες κυβερνήσεις, στα Τίρανα και στην Κομισιόν, εκτός από το ελληνικό κοινοβούλιο.

Απαντώντας στους βουλευτές της ΝΔ  που ζήτησαν την κατάθεση του εγγράφου στη βουλή,  ο κ. Κοτζιάς, προτίμησε να εξαπολύσει επίθεση  εναντίον τους, υποστηρίζοντας ότι το τσάμικο δεν αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης με την Αλβανία.
Η επιστολή προς τον κ. Χαν ήταν το ελάχιστο που μπορούσε να κάνει ο κ. Κοτζιάς, ωστόσο, αν πραγματικά ήθελε να γίνει πιο απαιτητικός θα ζητούσε την παραίτηση του αυστριακού επιτρόπου γιατί με την στάση του προκαλεί μείζον πολιτικό πρόβλημα στην Ελλάδα. Πρόβλημα που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με μια επιστολή. Επίσης, ο υπουργός Εξωτερικών θα μπορούσε να απευθυνθεί και στον πρόεδρο της Επιτροπής Ζαν Κλωντ Γιούνκερ απαιτώντας να επιβάλλει στον Επίτροπο Χαν να ζητήσει συγνώμη από την Αθήνα.

Τίποτα από όλα αυτά δεν έχει συμβεί. Οσο ο κ. Κοτζιάς δεν δίνει στη δημοσιότητα το non paper, τόσο περισσότερο θα εντείνεται η σύγχυση, πράγμα που δεν βοηθά ούτε πολιτικά , ούτε διπλωματικά την Ελλάδα.

Σημειώνεται ότι λίγες ημέρες νωρίτερα ο Κοτζιάς, απαντώντας σε ερώτηση του βουλευτή Νίκου Νικολόπουλου  σχετικά με την οριοθέτηση των ΑΟΖ με τις γειτονικές χώρες, με ύφος δασκαλίστικο τόνισε ότι «Τα θέματα εξωτερικής πολιτικής, γενικότερα, και εν προκειμένω αυτό της οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών με γειτονικά κράτη, απαιτούν συνετά και μεθοδικά βήματα και δεν προσφέρονται για "παιχνίδια" εντυπώσεων». Το διπλωματικό θέατρο δεν σταματά εκεί γιατί στη συνέχεια, ο ΥΠΕΞ αναφέρει  ότι  «η Ελλάδα βρίσκεται σε διαβουλεύσεις με την Ιταλία, την Αλβανία και την Αίγυπτο, ούτως ώστε να ολοκληρωθούν με επιτυχία οι σχετικές συμφωνίες», επισημαίνοντας ότι πρόκειται για «μία χρονοβόρο διαδικασία, καθώς απαιτείται η εξέταση πολλών και περίπλοκων τεχνικών παραμέτρων, με στόχο να διασφαλιστούν τα εθνικά μας συμφέροντα εις το διηνεκές».
Πρόκειται για ψεύδη γιατί η Ελλάδα δεν βρίσκεται σε διαβουλεύσεις με κανένα από τα κράτη που αναφέρει. Με την Αλβανία δεν υπάρχει ούτε καν εκκίνηση των συζητήσεων, με την Ιταλία η κυβέρνηση έχει προαναγγείλει υπογραφή της συμφωνίας , αλλά δεν υπάρχει κάτι στον ορίζοντα και με την Αίγυπτο  η πρόοδος είναι μηδενική εξαιτίας της επιθετικής στάσης της Τουρκίας.

Η πλασματική εικόνα περί δήθεν μεγάλων επιτυχιών στην εξωτερική πολιτική που δεν έχει αντιληφθεί κανένας Έλληνας πλην του κ. Κοτζιά δημιουργεί σημαντικά προβλήματα αξιοπιστίας της εξωτερικής πολιτικής της χώρας. Ουσιαστικά συμβαίνει το αντίθετο. Επί των ημερών του κ. Κοτζιά, τα προβλήματα έχουν επιδεινωθεί , ιδιαίτερα με την Αλβανία και την Τουρκία

Η Επιστολή

Στην επιστολή του  προς τον Επίτροπο Χαν ο κ. Κοτζιάς τονίζει ότι είναι ανησυχητικό και αντίθετο με τη λειτουργία της ότι η Επιτροπή, εσκεμμένα ή όχι, υπονομεύει μια διαδικασία σε εξέλιξη, η οποία έχει ξεκινήσει με πρωτοβουλία του Υπουργού Εξωτερικών χώρας-μέλους. Επιπλέον, επισημαίνει ο κ. Κοτζιάς, δεδομένου ότι αυτή η εν εξελίξει διαδικασία αποσκοπεί στη βελτίωση των ελληνοαλβανικών σχέσεων -έναν στόχο που φαινομενικά μοιράζεται πλήρως και η Επιτροπή- προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι, αντί να τον υποστηρίξει, η Επιτροπή δημιουργεί εμπόδια στην περαιτέρω υλοποίησή του.

Ο Υπουργός Εξωτερικών καθιστά σαφές πως για την Ελλάδα δεν θα υπάρξει ποτέ «τσαμικό ζήτημα»: «Δράττομαι της ευκαιρίας να επαναλάβω, για μια ακόμη φορά, τη σταθερή θέση μας σε αυτό το ζήτημα. Για την Ελλάδα, δεν υπάρχει "τσαμικό ζήτημα". Ως εκ τούτου, δεν υπήρξε ποτέ και δεν θα υπάρξει ποτέ ένα τέτοιο θέμα για την ελληνική αλβανική ατζέντα». Ο κ. Κοτζιάς εγκαλεί την Επιτροπή διότι τοποθετήθηκε επί του ζητήματος με έναν «τέτοιο ανεύθυνο και επιπόλαιο τρόπο, δηλαδή χωρίς προηγούμενη διαβούλευση ή ενδελεχή έρευνα και εξέταση του θέματος, πολλώ δε μάλλον όταν οι θέσεις μας είναι γνωστές τόσο σε εσάς αλλά και στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης». Η στάση αυτή «δεν συμπίπτει ούτε με τον ρόλο της Επιτροπής ούτε με τη λειτουργία της».

Παράλληλα, ο κ. Κοτζιάς προειδοποιεί πως «εάν η Επιτροπή υιοθετούσε τα εθνικιστικά επιχειρήματα εκείνων που επιμένουν στην επαναφορά ενός ανύπαρκτου ζητήματος, αυτό θα ισοδυναμούσε με αποδοχή μιας ρεβιζιονιστικής αφήγησης της ευρωπαϊκής ιστορίας, η οποία θα αποτελούσε καύσιμο αλυτρωτισμού και θα επανέφερε σε πολλά μέρη της ηπειρωτικής Ευρώπης στο προσκήνιο θέματα που έχουν αμετάκλητα επιλυθεί αμέσως μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο».

Ο Υπουργός Εξωτερικών καλεί τον επίτροπο Hahn, αλλά και την Επιτροπή συνολικά να επανέλθουν με διορθωτικά βήματα. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό, προσθέτει, να μην υπάρξει «οποιαδήποτε παρόμοια παραπλανητική αναφορά στην έκθεση προόδου για την Αλβανία», καθώς αυτό θα είχε «πολύ σοβαρές επιπτώσεις στις σχέσεις μας».

Αναμένεται με ενδιαφέρον η αντίδραση της Επιτροπής και του Επιτρόπου Χαν, αλλά και της Αλβανίας.

Εν κατακλείδι, η μεγάλη ήττα της Ελλάδας είναι ότι το ανύπαρκτο τσάμικο , με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, είναι πρώτο θέμα στην ατζέντα, ενώ τα απολύτως υπαρκτά προβλήματα της αναγνωρισμένης ελληνικής εθνικής μειονότητας στην Αλβανία, είναι εξαφανισμένα από το προσκήνιο.