του Σωτήρη Σιδέρη

Επί 3,5  χρόνια   στην διακυβέρνηση της χώρας και ο Αλέξης Τσίπρας , όπως και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν διαβρώθηκαν από σοβαρά σκάνδαλα και δεν απώλεσαν το ηθικό πλεονέκτημα , παρά τις πολλές και δύσκολες αποφάσεις, αλλά  και τα  πολλά λάθη.
Ήταν σωστή η απόφαση του πρωθυπουργού να τονίσει ότι , την στιγμή που ο κρατικός μηχανισμός δίνει τη μάχη για να σωθούν ζωές και περιουσίες, δεν είναι δυνατόν να αλλάζει υπουργούς και να παίρνει εν θερμώ αποφάσεις. Είναι  όμως άλλο πράγμα, η κυβέρνηση στην  συνέχεια, να μην αντιλαμβάνεται ότι η ανάληψη των ευθυνών με πρακτικό αντίκρυσμα από τους υπουργούς και τον πρωθυπουργό είναι επιβεβλημένη.

Και ανάληψη ευθύνης σημαίνει ευθιξία, παραίτηση , συγνώμη, απολογία, άμεση διόρθωση λαθών ,  παρά το γεγονός ότι  , πολλοί παράγοντες συνετέλεσαν στην τραγωδία και όχι μόνο οι αδυναμίες του κράτους και της κυβέρνησης.  Το κράτος και η κυβέρνηση φέρουν την ευθύνη που τους αναλογεί και κινούνται ανάλογα. Ανάληψη ευθύνης  όμως, χωρίς αποφάσεις και παραιτήσεις πλην φυσικά του πρωθυπουργού,  σημαίνει θεατρικό τακτικισμό που ο λαός  απεχθάνεται .
Χρειάστηκε να γίνουν πολλά και μαζεμένα λάθη διαχείρισης της πυρκαγιάς με τους δεκάδες νεκρούς και αγνοούμενους για να ξεθωριάσει , σοβαρά πλέον η εικόνα της κυβέρνησης και προσωπικά του Αλέξη Τσίπρα. Η τραγωδία οφείλεται σε πολλούς και συνδυαστικούς παράγοντες, αυτό είναι δεδομένο και αυτό το γνωρίζει και  η κοινωνία, και οι πληγέντες  γι αυτό  ο λαός περίμενε την συνολική στάση της κυβέρνησης. 

Χωρίς άλλοθι

Η πολιτική και επικοινωνιακή διαχείριση (με την έννοια της ενημέρωσης και της ολόπλευρης συζήτησης και όχι με την έννοια της κακώς νοούμενης  προπαγάνδας) όμως ήταν λάθος. Ο κυριότερος λόγος που  επηρεάζεται η εικόνα της κυβέρνησης είναι ότι πλέον δεν έχει το άλλοθι της  απουσίας εμπειρίας ή γνώσης γιατί κυβερνά 3,5 χρόνια.  Το έχουμε πει και στο παρελθόν , ότι η έξοδος από τα μνημόνια σημαίνει και έξοδος από  τα άλλοθι.
Άρα, αν  η κυβέρνηση ήθελε να κατεδαφίσει θα κατεδάφιζε, αν ήθελε να εφαρμόσει σχέδια εκκένωσης πόλης θα τα εφάρμοζε , κανείς δεν την εμπόδισε, παρά μόνο η νοοτροπία ότι δεν  θα τους συμβεί η τραγωδία, άρα ας είμαστε ανεκτικοί με τα αυθαίρετα, με τα ρέματα με κάθε είδους παρανομία, ακόμη και με τα κενά και τις ελλείψεις. Και όταν η τραγωδία έρχεται , εξαγγέλλονται νέα σχέδια , συνοδευμένα από την δήθεν  ατσάλινη βούληση για την εφαρμογή τους, που φυσικά δεν εφαρμόζονται σχεδόν ποτέ. Γιατί η εφαρμογή αυτών των σχεδίων σημαίνει σφοδρή σύγκρουση με συμφέροντα και αυτές τις συγκρούσεις αποφεύγουν όλες οι κυβερνήσεις, όπως και η σημερινή.
 Είναι η εποχή που η Πολιτική Προστασία αποτελεί στρατηγικό πυλώνα ασφάλειας των κρατών και των κοινωνιών. Η κλιματική αλλαγή, οι πόλεμοι, τα απολυταρχικά καθεστώτα και οι φυσικές καταστροφές ήδη  είναι η υπ αριθμόν ένα απειλή. Αυτό το ξέρουν όλοι , άρα δικαιολογίες ακόμη και σωστές, όπως η ταχύτητα του αέρα δεν συγκινούν πλέον. Ακόμη και τα τέλεια οργανωμένα κράτη θα κάνουν λάθη και θα χάνονται ζωές, αυτό είναι σίγουρο. Αλλά είναι άλλο αυτό και άλλο η καθηλωτική αδράνεια και ανοχή στην παραβατικότητα.  Γιατί τα κράτη προετοιμάζονται για εμπρησμούς, για πλημμύρες, για την καταιγίδα κλπ. Και από τον βαθμό αντιμετώπισης αυτών των κινδύνων κρίνεται η στάση τους  και όχι από τις δικαιολογίες . 

Λάθος αποφάσεις

Προφανώς η κυβέρνηση δεν ήθελε να δείξει αδυναμία έναντι της ΝΔ και άλλων επικριτών της και υπό αυτό το πρίσμα ο Τσίπρας προτίμησε να διατηρήσει την κατάσταση ως έχει παρά να πάρει δύσκολες αποφάσεις, όχι  βιαστικά  , αλλά γρήγορα και αποφασιστικά.
Πρέπει να σημειωθεί ότι,  στην περίπτωση της τρομερής πυρκαγιάς η κυβέρνηση δεν είχε αντίπαλο τη ΝΔ, αλλά την κοινωνία.  Η ΝΔ ίσως για πρώτη φορά επέλεξε στάση αναμονής  στην αρχή γιατί αν έκανε επιθέσεις από την πρώτη στιγμή θα έχανε το παιχνίδι και η κυβέρνηση θα έβρισκε άλλοθι και θα πόλωνε το κλίμα.  Αντίθετα, έπρεπε να δείξει ευαισθησία και αίσθημα ευθύνης σε πολιτικό επίπεδο. Προφανώς υπάρχει και το θέμα του ανασχηματισμού, αλλά πλέον αυτό δεν θα αλλάξει την εικόνα της προβληματικής διαχείρισης της κρίσης.       

Διαχείριση κρίσεων

Η τραγωδία ανέδειξε για μια ακόμη φορά,  ένα ακόμη διαχρονικό πρόβλημα που ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ αντιμετώπισε παρά το γεγονός ότι πρεσβεύει μια διαφορετική κουλτούρα. Πρόκειται για την στρατηγική διαχείρισης κρίσεων , είτε πρόκειται για εθνικά προβλήματα, είτε για φυσικές καταστροφές  που δεν θα πάψουν ποτέ να υφίστανται, αντίθετα θα οξύνονται.
Η περίφημη υπόθεση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας κατέδειξε το σοβαρό έλλειμμα πολιτικής βούλησης για ουσιαστικές αλλαγές και στον τρόπο διακυβέρνησης και διαχείρισης κρίσεων και στην νοοτροπία.  Η σχετική συζήτηση αναζωπυρώθηκε με την ένταση γύρω από τα Ίμια .
Η κλιματική αλλαγή είναι εδώ και οι συνέπειες τεράστιες. Φονικές πυρκαγιές και φονικές πλημμύρες θα εναλλάσσονται και θα προκαλούν μεγάλο αριθμό θυμάτων και κλιματικών μεταναστών.  Η εκκένωση μιας πόλης θα είναι ψηλά πλέον στον σχεδιασμό του κράτους, θέλοντας και μη.
Η κλιματική αλλαγή και οι επιπτώσεις της είναι ζητήματα που περιλαμβάνονται στην ατζέντα ενός συμβουλίου ασφαλείας που πλέον αποτελεί μονόδρομο η ίδρυσή του , προκειμένου η χώρα, συντεταγμένα και με συνολικό σχέδιο να αντιμετωπίσει τις τεράστιες προκλήσεις στα εθνικά θέματα και τις απειλές από φυσικές καταστροφές.   Δεν αφορά ειδικά την πυργκαγιά στην Ραφήνα και το Μάτι, αλλά  η διαχειριστική αδυναμία αυτής της περίπτωσης επανέφερε δραματικά στο προσκήνιο την ανάγκη για νέου τύπου οργάνωση των κρατικών δομών. Γιατί αν δεν είναι θέμα  ασφάλειας οι δεκάδες νεκροί, οι αγνοούμενοι  και τα εκατοντάδες καμένα σπίτια , τότε τι είναι…
Παρά τις σχετικές δεσμεύσεις δεν έγινε τίποτα. Και η κυβέρνηση του κ. Τσίπρα υποτάσσει την εθνική πολιτική στις προσωπικές στρατηγικές , είναι ένας θρίαμβος του εγωπαθούς συστήματος εξουσίας . Ο βασικός υπεύθυνος για εμπαιγμό γύρω από το θέμα αυτό είναι φυσικά ο πρωθυπουργός,  που κυριολεκτικά έχει περιθωριοποιηθεί από τον ΥΠΕΞ Κοτζιά και τις προσωπικές του επιλογές, με συνέπεια να φουντώνουν σοβαρά προβλήματα διαχείρισης θεμάτων εξωτερικής  πολιτικής και ασφάλειας. Ακολουθώντας παρελκυστική τακτική Τσίπρας και Κοτζιάς αρνούνται να βάλουν μπροστά την ιδέα της ίδρυσης Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, παρά τις σχετικές δεσμεύσεις. Και οι επιπτώσεις είναι ορατές, όταν η Ελλάδα δεν ξέρει , ούτε μπορεί να εκκενώσει μια πόλη που φλέγεται. Ας μην ψάχνουμε για τα μικρά και σε μεγάλο βαθμό αναπόφευκτα λάθη σε τέτοιου μεγέθους τραγωδίες, αλλά ας αναζητήσουμε την ρίζα του προβλήματος. Και η ρίζα του προβλήματος είναι ότι το ελληνικό κράτος εξακολουθεί να είναι έρμαιο προσωπικών επιλογών , εξουσιομανών και ανεπαρκών ανθρώπων γι αυτό και είναι διαχρονική η αλλαγή νοοτροπίας και δομών.            

Αποφάσεις σε νέο πλαίσιο

Στο ερώτημα αν  αυτά τα διαχειριστικά λάθη επιδράσουν αρνητικά για την κυβέρνηση στις εκλογές, κανείς δεν το γνωρίζει. Γιατί κανείς δεν γνωρίζει υπό ποιες συνθήκες θα γίνουν οι εκλογές. Ωστόσο η κυβέρνηση χάνει το ηθικό πλεονέκτημα σταδιακά όχι προς όφελος της ΝΔ, αλλά προς όφελος της ακροδεξιάς, των λαικιστών και κάθε είδους δημαγωγών που υποδέχονται άνετα χιλιάδες οργισμένους πολίτες. Η αδράνεια, ο αναχωρητισμός, η άρνηση , η οργή για τα κόμματα, η παραίτηση από αγώνες και η απογοήτευση ότι τίποτα δεν γίνεται σε αυτή τη χώρα είναι οι σοβαροί παράγοντες που θα επηρεάσουν την στάση των εκλογέων, όσων εν πάση περιπτώσει πάνε να ψηφίσουν.
Αυτό σημαίνει ότι η κατάσταση θα είναι ρευστή στα κόμματα, κανείς δεν είναι υπεράνω κριτικής και υπεράνω της οργής,  ενώ σημαντικό ρόλο θα διαδραματίσει και η οικονομία φυσικά.
Ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Τσίπρας , ιδιαίτερα το τελευταίο διάστημα επιλέγουν εντελώς λανθασμένα την συγκρουσιακή λογική και με κοινωνικές δυνάμεις , πέραν της ΝΔ. Καταδικάζουν την κριτική, στρέφονται κατά ΜΜΕ, αρνούνται τα λάθη τους, αφορίζουν διαδηλωτές , κινούνται εκτός πολιτικής λογικής. Και όλα αυτά χωρίς ουσιαστικό αντίπαλο καθώς η ΝΔ εξακολουθεί να δίνει την εικόνα παρασιτικής δύναμης.  Ο ΣΥΡΙΖΑ και η κυβέρνηση έχουν άμεση ανάγκη αναπροσαρμογής της πολιτικής τους και νέας ιεράρχησης των επιλογών τους. Δηλαδή χρειάζεται μια έξυπνη πολιτική και όχι μια χονδροειδή προπαγάνδα που ήδη είναι λάθος.
 Η συγκρουσιακή λογική έχει νόημα και περιεχόμενο όταν έχει ιδεολογικό υπόβαθρο, όταν αντιπαρατίθεται με τις δυνάμεις της αντίδρασης, της συντήρησης , του πελατειακού συστήματος που χρεοκόπησε τη χώρα. Όταν κατατίθενται προγράμματα , όταν γίνονται προοδευτικές μεταρρυθμίσεις που συναντούν την λυσσαλέα αντίδραση των καιροσκόπων και των αντιδραστικών δυνάμεων. Η κυβέρνηση δεν έχει καταφέρει να επιλέξει το πεδίο αντιπαράθεσης γι αυτό χάνεται σε πολλά και ανούσια μέτωπα. 
Γιατί τελικά, θα εγκλωβιστεί στην ρητορική της, θα χάσει ψηφοφόρους και κοινωνικά στηρίγματα και θα πέσει στον λάκκο που σκάβει για τους άλλους.