του Σωτήρη Σιδέρη 

Με τον πρόεδρο της  Ευρωπαϊκής Επιτροπής  Ζαν Κλωντ Γιούνκερ να εμφανίζεται ως κινητήριος δύναμη της νέας ΕΕ, τη Γερμανία και τη Γαλλία να συμφωνούν ως προς την ανάγκη να δρομολογηθούν ριζικές αλλαγές, με τις ΗΠΑ να πιέζουν για μια νέου τύπου σχέση , είναι φανερό,  ότι δρομολογούνται ραγδαίες εξελίξεις στο ευρωπαικό οικοδόμημα, αλλά στην Ελλάδα επικρατεί απόλυτη αδιαφορία σε βαθμό αποχαύνωσης και ενώ διακυβεύονται κρίσιμης σημασίας εθνικά συμφέροντα.  Η Ελλάδα, κυβέρνηση και κόμματα για μια ακόμη φορά εμφανίζονται με απογοητευτική αδυναμία να κατανοήσουν και να εργαστούν για τα μείζονα ζητήματα του μέλλοντος της χώρας. Ούτε η βουλή συζητά, ούτε κανένα κυβερνητικό ή κομματικό όργανο συνεδριάζει για να επεξεργαστεί θέσεις και προτάσεις. Και για μια ακόμη φορά, η χώρα μας υστερεί σε προετοιμασία και δεν είναι τυχαίο ότι καμία μεγάλη ευρωπαική δύναμη δεν θεωρεί τη χώρα μας ισότιμο συνομιλητή στις μεγάλες αλλαγές που δρομολογούνται . Θέματα ασφάλειας και άμυνας, αλλαγές στην οικονομία στους θεσμούς , στο βέτο κλπ είναι τόσο σημαντικά, όσο και το μέλλον της Ελλάδας στην Ευρώπη. Γι αυτό και επείγει η διόρθωση της παθητικής πορείας, τουλάχιστον από την κυβέρνηση που  έχει και την  πρώτη ευθύνη. 

Το Παρίσι και το Βερολίνο, όπως και ο Γιούνκερ φαίνεται να συμφωνούν να υπάρξει μια ακόμη πιο  «ευέλικτη ΕΕ», δηλαδή να εδραιωθεί η ενισχυμένη συνεργασία σε όλα τα επίπεδα δράσης της ΕΕ. Η ενισχυμένη συνεργασία παρέχει τη δυνατότητα σε μια ομάδα χωρών της ΕΕ να συμφωνούν και να δρομολογούν πολιτικές, ακόμη και αν πολλές χώρες δεν συμφωνούν και δεν θέλουν να συμμετάσχουν. Η ενισχυμένη συνεργασία υπάρχει και τώρα και η ευρωζώνη είναι ίσως η κορυφαία έκφρασή της. Όμως τώρα σχεδιάζεται μια νέα αρχή που θα περιέχει και κρίσιμα θέματα ότι η ίδρυση υπουργείου άμυνας, ενδέχεται και οικονομικών που αφορούν, ειδικότερα το πρώτο , κρίσιμα θέματα ασφάλειας της Ελλάδας. Παράλληλα, σύμφωνα με  όλες τις ενδείξεις προωθείται η κατάργηση του βέτο , κάτι που αν συμβεί θα πρέπει να οδηγήσει την Ελλάδα σε πλήρη αναδιαμόρφωση σημαντικών πτυχών της εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής. Είναι όμως και μια ευκαιρία, προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα με την Τουρκία να τεθούν επιτακτικά στο τραπέζι. Γιατί ευρωπαική ασφάλεια χωρίς την Ελλάδα, δεν μπορεί να υπάρξει και αυτό το γνωρίζουν κυβερνήσεις και γραφειοκράτες στις ευρωπαικές πρωτεύουσες και τις Βρυξέλλες. 

Ο Γιούνκερ

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την 1η Μαρτίου μια Λευκή Βίβλο για το μέλλον της Ευρώπης, που αποτελεί τη συμβολή της Επιτροπής στη Σύνοδο Κορυφής της Ρώμης της 25ης Μαρτίου 2017. 

Ο κ. Γιούνκερ  είπε ότι ετοιμαζόμαστε να εορτάσουμε την 60ή επέτειο της ΕΕ, έχοντας διανύσει μια ειρηνική περίοδο επτά δεκαετιών και σε μια διευρυμένη Ένωση 500 εκατομμυρίων πολιτών, που ζουν ελεύθερα σε μια από τις πλέον ευημερούσες οικονομίες του κόσμου. Την ίδια στιγμή, η ΕΕ πρέπει να εξετάσει πώς θα διαμορφώσει ένα όραμα για το δικό της μέλλον σε επίπεδο 27 χωρών. Στη Λευκή Βίβλο περιγράφονται οι κύριες προκλήσεις και ευκαιρίες για την Ευρώπη κατά την προσεχή δεκαετία. Παρουσιάζονται πέντε σενάρια για τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να εξελιχθεί η Ένωση μέχρι το 2025, ανάλογα με το πώς θα επιλέξει να ανταποκριθεί.

Η Λευκή Βίβλος εξετάζει πώς θα μετασχηματιστεί η Ευρώπη κατά την επόμενη δεκαετία —από την επίπτωση των νέων τεχνολογιών στην κοινωνία και την απασχόληση μέχρι τις αμφιβολίες σχετικά με την παγκοσμιοποίηση, τους προβληματισμούς όσον αφορά την ασφάλεια και την άνοδο του λαϊκισμού. Παρουσιάζει τις επιλογές που έχουμε: είτε να υποκύψουμε παθητικά σ' αυτές τις τάσεις είτε να τις ενστερνιστούμε και να αδράξουμε τις νέες ευκαιρίες που προσφέρουν. 

 Τα σενάρια καλύπτουν ένα φάσμα πιθανοτήτων και είναι ενδεικτικού χαρακτήρα. Ούτε αλληλοαναιρούνται ούτε είναι τα μόνα που μπορεί να υπάρξουν. 

Τα σενάρια

Το πρώτο σενάριο βασίζεται στη συνέχιση της μέχρι τώρα ασκούμενης πολιτικής.

Το δεύτερο σενάριο είναι να επιλέξει η ΕΕ να επικεντρωθεί «μόνο στην ενιαία αγορά», όμως «η Ευρώπη είναι πολλά περισσότερα από αγορές, αγαθά και υπηρεσίες».

Το τρίτο σενάριο είναι όσοι θέλουν περισσότερη Ευρώπη να κάνουν περισσότερα. «Είναι ανάγκη όλες οι χώρες της ΕΕ να βαδίζουν μπροστά, πάντα με τον ίδιο ρυθμό;», αναρωτήθηκε ο κ. Γιουνκέρ. Αν δεν μπορούμε να συμβαδίζουμε θα πρέπει αυτοί που μπορούν περισσότερο να μπορούν να κάνουν κι άλλα βήματα προόδου, όπου τούς φαίνεται αναγκαίο. Ταυτόχρονα, οι υπόλοιποι, που δεν μπορούν ή δεν θέλουν, θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν αργότερα.

Το τέταρτο σενάριο, θέλει την «ΕΕ των 27» να μπορεί να αποφασίζει από κοινού, να κάνει περισσότερα πράγματα ενωμένη, αλλά σε μικρότερο αριθμό τομέων.

- Τέλος, το πέμπτο σενάριο σημαίνει ότι θα αποφασίζουν οι χώρες-μέλη να κάνουν περισσότερα μαζί, να μοιράζονται περισσότερες αρμοδιότητες και πόρους, όσον αφορά πχ τη βιώσιμη ανάπτυξη και την άμυνα.

Επόμενα βήματα 

Η Λευκή Βίβλος αποτελεί τη συμβολή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στη Σύνοδο Κορυφής της Ρώμης, κατά την οποία η ΕΕ θα συζητήσει τα επιτεύγματά της κατά τα τελευταία 60 χρόνια αλλά και το μέλλον της σε επίπεδο 27 κρατών μελών. Η Λευκή Βίβλος σηματοδοτεί την απαρχή μιας διαδικασίας κατά την οποία η ΕΕ των 27 θα αποφασίσει για το μέλλον της Ένωσης. Για να ενθαρρύνει αυτόν τον διάλογο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μαζί με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη, θα διοργανώσουν μια σειρά από «διαλόγους για το μέλλον της Ευρώπης» στις πόλεις και τις περιφέρειες της Ευρώπης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συμβάλει στον διάλογο κατά τους προσεχείς μήνες με μια σειρά εγγράφων προβληματισμού πάνω στα εξής θέματα: η ανάπτυξη της κοινωνικής διάστασης της Ευρώπης η εμβάθυνση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης, με βάση την έκθεση των πέντε προέδρων του Ιουνίου του 2015· η τιθάσευση της παγκοσμιοποίησης·το μέλλον της ευρωπαϊκής άμυνας· το μέλλον των οικονομικών της ΕΕ. Όπως και η παρούσα Λευκή Βίβλος, τα έγγραφα προβληματισμού θα προσφέρουν διάφορες ιδέες, προτάσεις, εναλλακτικές επιλογές ή σενάρια για την Ευρώπη του 2025, χωρίς να παρουσιάζουν, σ' αυτό το στάδιο, οριστικές αποφάσεις.