του Σωτήρη Σιδέρη

Ενώ ισχυρίζεται ότι μιλάει λίγο  και πράττει πολλά, περιαυτολογώντας μονίμως, ότι λύνει όλα τα προβλήματα , αλλά πάντα στο παρασκήνιο και στη φαντασία του,  όχι στην πραγματικότητα, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς επιδόθηκε σε έναν  νέο γύρο πατριωτικού ηρωισμού για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις,  παίρνοντας την σκυτάλη από τον Πάνο Καμμένο και ενώ το κλίμα  με την Τουρκία οξύνεται επικίνδυνα.   Σε συνέντευξή του στον Σκάϊ ο κ. Κοτζιάς  είπε ότι « δεν θα είμαστε πάντοτε ανεκτικοί και η απάντησή μας δεν θα είναι μόνον αυτή που δώσαμε, θα είναι πολύ πιο σκληρή», απαντώντας στην άσκηση με πραγματικά πυρά που έκανε η Τουρκία στο Φαρμακονήσι, ενώ υπαινίχθηκε ότι ο Τούρκος αρχηγός ΓΕΕΘΑ ήθελε να αποβιβαστεί στα Ίμια, πράγμα που δεν προκύπτει από πουθενά δημιουργώντας εντυπώσεις. 

Ταυτόχρονα όμως ο Κοτζιάς παραδέχθηκε  έμμεσα φυσικά , ότι η Ελλάδα ουσιαστικά δεν έχει συμμάχους έναντι της επιθετικότητας και της αναθεωρητικής πολιτικής της Τουρκίας, που είναι το μείζον πρόβλημα διαχείρισης της συμπεριφοράς της Άγκυρας. Ωστόσο αυτή την κρίσιμη παράμετρο την υποβαθμίζει συστηματικά προκειμένου να αναδείξει την προσωπική του αφήγηση ότι η πολιτική του αγγίζει την τελειότητα, μια στάση που προκαλεί ανησυχία σε διπλωμάτες .  Σημείωσε ότι οι ΗΠΑ «δεν είναι ούτε στη θέση ούτε στη διάθεση» να ανακατευθούν και για την στάση της Μόσχας είπε , ενώ οι Ρώσοι μπορεί να δυσαρεστούνται από την τουρκική δραστηριότητα στο Αιγαίο, ωστόσο ιεραρχούν και την πολύ καλή συνεργασία που έχουν με την Αγκυρα στη Συρία. Η αποτυχία δημιουργίας ενός συμμαχικού μετώπου έναντι της αναθεωρητικής πολιτικής της Τουρκίας είναι σημαντικό πρόβλημα και συνιστά μια ακόμη αποτυχία της εξωτερικής μας πολιτικής.  Η Ελλάδα βιώνει μια εθνική μοναξιά και απαιτείται άμεση και σχεδιασμένη ενεργοποίηση για να αποτραπούν τα χειρότερα που ήδη προδιαγράφονται, αλλά είναι άγνωστο πότε θα εκδηλωθούν. 

Εκ των πραγμάτων, οι αντιφάσεις του κ. Κοτζιά , ότι  από τη μια έχει επιτυχίες στο παρασκήνιο που κανείς δεν γνωρίζει, ενώ από την άλλη η Τουρκία γίνεται όλο και πιο επιθετική και η χώρα μας δεν έχει ουσιαστικούς συμμάχους, συνιστούν σοβαρό πρόβλημα εξωτερικής πολιτικής . 

Ένταση

Η κατάσταση στο Αιγαίο  θα διατηρηθεί για πολύ καιρό σε υψηλά επίπεδα έντασης, είτε γύρω από τα Ίμια και άλλα νησιά , είτε με κινήσεις ερευνητικών σκαφών και την έκδοση NAVTEX.. Πέραν των υφιστάμενων προβλημάτων και της υπόθεσης των οκτώ αξιωματικών, ο Ερντογάν ενδέχεται να προκαλέσει κρίση καθώς η πορεία του προς το προεδρικό μέγαρο με απόλυτη εξουσία περνά από το δημοψήφισμα της 16ης Απριλίου, αλλά οι δημοσκοπήσεις δεν είναι θετικές . 

 Το ΝΑΤΟ , όχι μόνο δεν στηρίζει τις ελληνικές θέσεις, αλλά η στάση του είναι και κατά της Ελλάδας και κατά του διεθνούς δικαίου, εδώ και δεκαετίες . Ο ελιγμός Κοτζιά για την παρουσία του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο είναι παραπλανητικός. Το ΝΑΤΟ έχει εξαρχής υπακούσει στις αιτιάσεις της Άγκυρας και δεν περιπολεί στις κατά την Τουρκία γκρίζες ζώνες στο Αιγαίο, περιοριζόμενο στο προσφυγικό.  Κατά συνέπεια καμία αλλαγή υπέρ της Ελλάδας δεν έχει συντελεστεί . 

Πρώτο συμπέρασμα είναι ότι η κυβέρνηση και ο κ. Κοτζιάς δεν έχουν κάνει ούτε ένα χιλιοστό μπροστά ούτε στους διεθνείς οργανισμούς, ούτε στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, ούτε έχουν δημιουργήσει μια συμμαχία που να προκαλέσει προβλήματα στην πολιτική της Τουρκίας. Η προειδοποίηση του υπουργού Εξωτερικών ότι με τις ασκήσεις με πραγματικά πυρά της Τουρκίας στο Φαρμακονήσι πρόσφατα , η Άγκυρα δοκίμασε τα όρια της ελληνικής ανοχής είναι αυτονόητη, ωστόσο αποτελεί συνέχεια της τακτικής του υπουργού Άμυνας  Πάνου Καμμένου, δηλαδή έχουν και μια επικοινωνιακή εσωτερική πτυχή και φυσικά οδηγεί εκ των πραγμάτων στην σκέψη ότι απαιτούνται νέοι εξοπλισμοί, πέραν του πατριωτικού προφίλ που καλλιεργούν αμφότεροι. 

 Ίσως όμως , οι κόκκινες γραμμές , που όπως ισχυρίστηκε ο Κοτζιάς είναι γνωστές στην Τουρκία , να ήταν το μόνο ζήτημα που έπρεπε να μείνει στο παρασκήνιο και οι αντιδράσεις να εκδηλώνονται όταν και όπως πρέπει και όχι με ρητορικά σχήματα. Διαφορετικά, κινδυνεύουν να γίνουν γραφικές κορώνες . 

Καθήλωση

 Η ελληνική διπλωματία και οι Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας μας, είναι καθηλωμένες στην τακτική του 1996 με την κρίση των Ιμίων και ακόμη πιο πίσω,  καθώς αδυνατούν να ακυρώσουν στην πράξη την τουρκική επιθετικότητα  και το σκηνικό εξελίσσεται κλιμακούμενο με βάση τον σχεδιασμό της Άγκυρας, κυρίως όμως με διπλωματικό τρόπο. Όποτε η Τουρκία θέλει να οξύνει την κατάσταση το κάνει .Όποτε θέλει ύφεση το κάνει. Η Ελλάδα απλώς παρακολουθεί  και αντιδρά ανάλογα και το πρόβλημα παραμένει . Η Ελλάδα δεν έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων, δεν έχει εκπονήσει κανένα σχέδιο υπονόμευσης της τουρκικής πολιτικής στο Αιγαίο με στόχο την ακύρωσή της, δεν έχει εφαρμόσει ούτε μια νέα ιδέα που να στριμώξει την Άγκυρα. Αντίθετα η κατευναστική πολιτική είναι η κυρίαρχη αντίληψη και εξακολουθεί να υπάρχει. 

Και στην ΕΕ

Κορυφαίο παράδειγμα κατευναστικής πολιτικής που διαψεύδει πανηγυρικά την προσπάθεια δημιουργίας μύθων περί επιτυχιών του κ. Κοτζιά, είναι η στάση της Αθήνας σε δύο μείζονα θέματα. Πρώτο η συζητούμενη αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας και το θέμα που έχει θέσει η Άγκυρα στις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό σχετικά με την εφαρμογή των τεσσάρων θεμελιωδών ελευθεριών για τους Τούρκους , μετά από λύση του προβλήματος. 

Στο πρώτο θέμα ο κ. Κοτζιάς δεν έχει καταστήσει γνωστές τις θέσεις του στον ελληνικό λαό. Στη συνέντευξή του όμως είπε το πρωτοφανές για Έλληνα υπουργό ότι,  το ζήτημα αυτό είναι  μια  εξαιρετικά ενδιαφέρουσα άσκηση για την ελληνική διπλωματία, καθώς το τι θα γίνει  εξαρτάται και από εμάς και από την Κύπρο, Είπε επίσης ότι  υπάρχουν εργαλεία με τα οποία μπορούμε να δουλέψουμε, να προσελκύσουμε την Τουρκία προς έναν ευρωπαϊκό δρόμο και ταυτόχρονα να την πιέζουμε να εγκαταλείπει αυτά που σήμερα κάνει.

Παραμύθια σε πρώτο πρόσωπο. Δεν πρόκειται για άσκηση για την ελληνική διπλωματία γιατί η Ελλάδα ζει με τις διαρκείς ήττες στο θέμα των σχέσεων της Τουρκίας με την ΕΕ εδώ και χρόνια και η μόνιμη επωδός ότι μόνο η χώρα μας στηρίζει την ευρωπαϊκή προοπτική της Άγκυρας έχει καταστεί η κορωνίδα της φοβικής και κατευναστικής πολιτικής. Το πρώτο και κύριο θέμα είναι ότι,  για να προχωρήσει οτιδήποτε θα πρέπει η Τουρκία να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία, υποχρέωση που ο κ. Κοτζιάς δεν ανέφερε καν , τονίζοντας όμως την οικονομική πτυχή. 

Μετά την ενδοτική πολιτική του Κώστα Καραμανλή που συμφώνησε  το 2005 να αρχίσει η Τουρκία ενταξιακές διαπραγματεύσεις χωρίς να αναγνωρίσει την Κύπρο, έχουμε τώρα δεύτερο κύκλο. Πολλές χώρες της ΕΕ αδιαφορούν και για την Κύπρο και για τις υποχρεώσεις της Τουρκίας αρκεί να εξυπηρετούνται τα συμφέροντά τους. Και η αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης εξυπηρετεί τα συμφέροντά τους. Κατά συνέπεια προκαλεί ερωτηματικά το γεγονός ότι εκ μέρους της Αθήνας και φυσικά η Λευκωσία, δεν τερματίζουν τη συζήτηση αν δεν περιλαμβάνει την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας ως προϋπόθεση για να γίνει  υπάρξει οποιαδήποτε περαιτέρω εξέλιξη στις ευρωτουρκικές σχέσεις . 

Ελευθερίες

Στο δεύτερο θέμα, αυτό των τεσσάρων ελευθεριών, ελεύθερη διακίνηση προσώπων,  ελεύθερη διακίνηση αγαθών,  ελεύθερη διακίνηση υπηρεσιών και η ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων, η συζήτηση δεν έπρεπε καν να αρχίσει και όχι να θεωρείται ως αντικείμενο των διαπραγματεύσεων για να δείξει δήθεν η Ελλάδα και η Κύπρος  την καλή τους προαίρεση. Ο κ. Κοτζιάς είπε ότι  «τώρα βλέπω ότι έχουν μία στρατηγική να συσσωρεύουν ζητήματα στην εσωτερική διαπραγμάτευση της Κύπρου για να σπάσουν τη διαπραγμάτευση», αναφερόμενος στις τέσσερις ελευθερίες που διεκδικεί η Τουρκία. Είναι υποκρισία να λέει ο ΥΠΕΞ της Ελλάδας ότι είναι θέμα εσωτερικής διαπραγμάτευσης, γιατί είναι μείζον ευρωπαικό θέμα που αφορά άμεσα την Ελλάδα, γιατί για να ισχύσουν οι ελευθερίες, αν βρεθεί λύση, θα πρέπει να ψηφίσει και η Ελλάδα… Αν είναι να «σπάσει» η διαπραγμάτευση , επειδή η Τουρκία θέτει εξωπραγματικά ζητήματα, που συνιστούν ευθεία απειλή για την μελλοντική Κύπρο, ας σπάσει. Σημειωτέον ότι υπάρχουν ευρωπαϊκές χώρες με πρώτο το Λονδίνο που βλέπει θετικά το αίτημα της Τουρκίας, γιατί θέλει να ισχύσει και για την Αγγλία και να ισχύσει μόνο για την Κύπρο, κατ εξαίρεση. 

Αυτού του είδους οι ελιγμοί δείχνουν πολιτική αδυναμία. Το θέμα αυτό δεν είναι διαπραγματεύσιμο και προκαλεί ερωτηματικά, τόσο η στάση της Αθήνας  , όσο και της Λευκωσίας. 

Περί Δημοκρατίας

Ενδιαφέροντα επιχειρήματα ακούμε και για την υπόθεση των οκτώ Τούρκων αξιωματικών, την έκδοση των οποίων επιδιώκει η Αγκυρα κατηγορώντας τους για συμμετοχή στο πραξικόπημα και σε απόπειρα δολοφονίας του Ερντογάν.  

Τόσο ο κ. Κοτζιάς, όσο και ο πρωθυπουργούς εκδηλώνουν με κάθε τρόπο τον αποτροπιασμό τους στο πραξικόπημα κατά του Ερντογάν. Υπάρχει όμως μια προκλητική στάση σε όλα αυτά. Δεν είναι δυνατό, η ελληνική κυβέρνηση να καταδικάζει την απόπειρα πραξικοπήματος, δηλαδή την ενέργεια των υποψήφιων δικτατόρων και να σιωπά για τις ενέργειες του δικτάτορα Ερντογάν. Ο κ. Τσίπρας κυρίως που δηλώσει αριστερός ( ο κ. Κοτζιάς δεν δηλώνει τίποτα και ντρέπεται για τη θητεία του στο ΚΚΕ και την έχει αφαιρέσει από το βιογραφικό του) δεν είναι δυνατόν να κλείνουν τα μάτια και τα αυτιά τους στις κραυγαλέες αντιδημοκρατικές μεθόδους διακυβέρνησης του Ερντογάν και στις διώξεις που υφίστανται στην Τουρκία, Κούρδοι, άλλες μειονότητες, διαφωνούντες , δημοκρατικοί πολίτες, να καταπατώνται ελευθερίες και δικαιώματα και η Αθήνα να σωπαίνει.