Toυ Στράτου Βαλτινού

 Η ΕΕ βρίσκεται σε αναβρασμό. Ο πόλεμος έχει συνέπειες που οξύνουν την κρίση και έρχεται πάλι στο προσκήνιο η συζήτηση για αλλαγή των συνθηκών και για κατάργηση του βέτο που ήδη πολλές χώρες, κυρίως οι μικρότερες δεν θέλουν. Η γερμανική Ευρώπη απέτυχε παταγωδώς, αλλά η Γερμανία επιμένει να κατευθύνει κάθε συζήτηση όπως την συμφέρει. Αυτό αφορά και το βέτο. Ο Κώστας Σημίτης ως πρωθυπουργός ,   υπό την απειλή του βέτο κατάφερε να πετύχει μια μεγάλη διπλωματική επιτυχία το 1999 με τη συμφωνία του Ελσίνκι για την οριστική επίλυση της ελληνοτουρκικής διένεξης, άσχετα αν μετά την τορπίλισε ο ανεκδιήγητος Κώστας Καραμανλής.

Ο δεύτερος πρωθυπουργός ήταν ο Αλέξης Τσίπρας που  κατάφερε, ενώ το βέτο ίσχυε,  να επιλύσει μια μεγάλη διένεξη και πέτυχε την συμφωνία των Πρεσπών που απάλλαξε την Ελλάδα και τα βαλκάνια από ένα μεγάλο πολιτικό πρόβλημα που απολαμβάνει σήμερα η ΝΔ και όλη η περιοχή. Η Ελλάδα αντιμετωπίζοντας άμεση απειλή πολέμου από την Τουρκία μπορεί , τώρα και στο μέλλον να ευεργετηθεί εθνικά καθώς κάποια στιγμή η ΕΕ και η Τουρκία θα κάνουν βήματα , κυρίως μέσω της αναβάθμισης της Τελωνειακής Ένωσης. Υπό αυτό το πρίσμα προκαλεί αίσθηση και έντονα αρνητικές εντυπώσεις η θέση του Κώστα Σημίτη υπέρ της κατάργησης του βέτο και μάλιστα με ένταση που δεν διακρίνει ούτε το Βερολίνο.  

Ασαφής αρχιτεκτονική

   Είναι γνωστό ότι ο γαλλογερμανικός άξονας , αλλά κυρίως το Βερολίνο αρνείται την διεύρυνση της ΕΕ, προτάσσοντας την ανάγκη εμβάθυνσης. Και πως μπορεί να γίνει αυτή; με αλλαγές στις συνθήκες της ΕΕ που θα περιλαμβάνουν και την κατάργηση του βέτο.
Σε άρθρο του στην Καθημερινή ο Κ. Σημίτης ανακατεύει διάφορες επιμέρους κρίσεις, όπως το Brexit, την συζήτηση στην Σκωτία για ανεξαρτησία, την προβληματική αντιμετώπιση της πανδημίας , αλλά και τον πόλεμο της Ουκρανίας για να υπογραμμίσει την ανάγκη της ενοποίησης της Ευρώπης επισημαίνοντας:

“Ουσιαστικό εμπόδιο στην πρόοδο της ευρωπαϊκής ενοποίησης είναι ο κανόνας της ομοφωνίας – που απαιτείται στη λήψη σοβαρών αποφάσεων. Σε ένα σύνολο 27 μελών η ομοφωνία είναι ακατόρθωτη και άρα η Ε.Ε. εμφανίζεται αδύναμη στην αποτελεσματική αντιμετώπιση των προβλημάτων. Γι’ αυτό θα πρέπει να ορισθεί μια νέα διαδικασία λήψεως αποφάσεων, η οποία θα επιτρέπει σε μια ισχυρή πλειοψηφία –την «ειδική πλειοψηφία»– να λαμβάνει τις αποφάσεις. Λογικό επίσης είναι να υπάρξει η δυνατότητα της δημιουργίας ομάδων κρατών στον μηχανισμό της «ενισχυμένης συνεργασίας» – πέραν του κοινού πλαισίου που ισχύει για όλους. Ειδικές ομάδες θα είναι δυνατές και σκόπιμες, μεταξύ άλλων, στα θέματα άμυνας, ρύθμισης του μεταναστευτικού, βιομηχανικής πολιτικής, κοινών τεχνολογικών επιδιώξεων και παιδείας”.

Παρά το γεγονός ότι ο ίδιος ο Σημίτης παραδέχεται προβλήματα στην Υγεία, την Παιδεία και πολλούς ακόμη τομείς, αντί , ως σοσιαλδημοκράτης να τονίσει την ανάγκη ενίσχυσης της κρατικής παρέμβασης, αθωώνει εντελώς την πλήρη διάβρωση του κοινωνικού κράτους από τον ιδιωτικό τομέα και μάλιστα με τις ευλογίες της ηγεσίας της ΕΕ. Μια κεντρική διακυβέρνηση, μια περαιτέρω ενοποίηση οικονομιών σε τι μπορεί να συνεισφέρει στην ανάπτυξη και την Δημοκρατία στην ΕΕ; ουσιώδη ερωτήματα μένουν αναπάντητα. Αλλά τα χειρότερα δεν είναι αυτά.

Αντί ο πρώην πρωθυπουργός να προτείνει μια εθνική πολιτική για την αναβάθμιση της θέσης και του ρόλου της χώρας στην ΕΕ, προτείνει την ενσωμάτωση της Ελλάδας σε πλήρως αμφιλεγόμενα γερμανικά σχέδια με κύριο χαρακτηριστικό την εγκατάλειψη του βέτο και την προώθηση της ενισχυμένης συνεργασίας. Παρά το γεγονός ότι αποδέχεται την δημιουργία μιας «ένωσης ασφάλειας», που με τρόπο νεφελώδη προτείνουν η Γαλλία και η Γερμανία, δεν είναι καθόλου σαφές με ποια πολιτική πρόταση θα κινηθεί η Ελλάδα προς αυτή την κατεύθυνση. Αν αυτή η Ένωση Ασφάλειας μπορεί ρητά να εγγυηθεί τα σύνορα της Ελλάδας , τότε πράγματι μπορεί η Ελλάδα να αποσυρθεί από το βέτο. Αν όμως  η απόφαση αυτή οδηγεί σε ένα νέο στρατιωτικοπολιτικό διευθυντήριο που θα εξυπηρετεί γεωπολιτικά συμφέροντα της κεντρικής Ευρώπης, τότε η Ελλάδα θα χάσει και το τελευταίο όπλο που διαθέτει, το βέτο.Το γεγονός όμως ότι και αυτό το ζήτημα παραμένει εκτός δημοσίου διαλόγου, προκαλεί ένα ακόμη νεφέλωμα στην εξωτερική πολιτική της χώρας. Ο ταξιδιώτης ΥΠΕΞ Νίκος Δένδιας που περιφέρεται ανά τον πλανήτη, δεν έχει κάνει την παραμικρή αναφορά στο μείζον αυτό ζήτημα. Προέχει το προφίλ του...

Γιατί δεν μπορεί ένας πρώην πρωθυπουργός να έχει την ψευδαίσθηση ότι το Παρίσι και το Βερολίνο θα οικοδομήσουν μια ευρωπαική αρχιτεκτονική ασφάλειας που θα αγνοεί τις θέσεις των ΗΠΑ, αλλά θα αγνοεί και τον ρόλο της Τουρκίας στην περιοχή. Οπότε αν πρόκειται μέσω αυτής της αρχιτεκτονικής, όχι απλά να αγνοηθεί η αναθεωρητική  πολιτική της Τουρκίας, αλλά να της ζητηθεί να έχει ρόλο στην αρχιτεκτονική ασφάλειας , τότε ας μην έχουμε αυταπάτες, ότι η Ελλάδα θα είναι η χαμένη, αν προηγουμένως δεν επιλυθούν τα ελληνοτουρκικά προβλήματα.
Αίσθηση προκαλεί επίσης το γεγονός ότι στο άρθρο του ο πρώην πρωθυπουργός δεν κάνει την παραμικρή αναφορά σε αυτό το μείζον πρόβλημα της Ελλάδας. Δεν είναι επαρχιωτισμός να αναφερθεί και να κάνει προτάσεις σε ένα εθνικό πρόβλημα που είναι η αιτία να σπαταλά η χώρα τεράστιους πόρους και να απασχολεί την ευρωπακή και αμερικανική διπλωματία. Επαρχιωτισμός είναι τελικά να προσποιούμαστε τους Ευρωπαίους, αλλά στην ουσία   αποδεχόμαστε ότι η ήδη αποτυχημένη  γερμανική πολιτική στην ΕΕ μπορεί να αναβαπτιστεί και να επανέλθει με νέες συνθήκες για να εξουθενώσει ακόμη περισσότερο την Ευρώπη,