Νίκος Τόσκας

«Ό,τι είναι στέρεο εξαερώνεται: αυτός είναι ο νόμος της φυσικής. Ό,τι είναι ιερό βεβηλώνεται: Αυτός είναι ο νόμος της ιστορίας» (Κ. Μάρξ, 1848).
Με την έννοια της πιθανότητας και όχι της ιστορικής βεβαιότητας σκεφτόταν τότε ο νεαρός Μάρξ μέσα στα ταραγμένα γεγονότα του 1848 στην Ευρώπη.

Σήμερα ο παλιός κόσμος ψυχορραγεί κάτω από τις ατέλειές του αλλά δεν υπάρχει καμία κίνηση του μελλοντικού κόσμου. Καμία ένδειξη αν θα είναι καλύτερος ή χειρότερος. Και τίποτα δεν διασφαλίζει την γραμμική εξέλιξη. Ειδικά σήμερα όταν τα μεγάλα κράτη έχουν δυνάμεις καταστροφής πολλαπλάσιες όσων απαιτούνται για καταστροφή του πλανήτη.
Μέσα σε πενήντα χρόνια έχει υπάρξει η μεγαλύτερη καταστροφή του κλίματος από τότε που ο άνθρωπος καταγράφει το παρελθόν του.
Τώρα που ο καπιταλισμός έφτασε στην κορύφωσή του και η αγροτική παραγωγή πλησίασε τα βιομηχανικά πρότυπα έχουμε την μεγαλύτερη επισιτιστική κρίση. Την ώρα που η ιατρική τεχνολογία καλπάζει οι πανδημίες ακολουθούν η μία την άλλη, οι κίνδυνοι έγιναν περισσότεροι από τα προσδοκώμενα οφέλη της τεχνολογίας και των μελλοντικών ανακαλύψεων. Η ανθρωπότητα πιάστηκε χέρι - χέρι με την υψηλή τεχνολογία για να πηδήξει τη σκιά της και να διαπιστώσει ότι μπροστά της υπάρχει μεγαλύτερη σκιά.

Δυστυχώς, ιστορικά, εκτός από την πρόοδο υπάρχει και η οπισθοδρόμηση. Το 410 μ.Χ. οι Βησιγότθοι κατέλαβαν τη Ρώμη και κατέστρεψαν τον πολιτισμό της. Μεγαλύτερη καταστροφή υπέστη το 455μ.Χ. από τους Βανδάλους. Ακολούθησαν οι επιθέσεις των Ούνων στη Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Οι πόλεις, οι δρόμοι, τα υδραγωγεία καταστράφηκαν. Το εμπόριο σχεδόν σταμάτησε. Τα λιμάνια ερημώθηκαν. Η παιδεία και ο πολιτισμός σταμάτησε. Τα γράμματα έγιναν προνόμιο των λίγων. Εγκαθιδρύθηκε το φεουδαρχικό καθεστώς. Τα μοναστήρια με τις δεισιδαιμονίες και την «υπακοή» στην αριστοκρατία έγιναν μεγάλοι γαιοκτήμονες. Παράλληλα, η δουλοκτητική εκμετάλλευση αργά αλλά σταθερά κατέρρευσε. Η ιστορία καταστρέφει και προχωρά.

Χρειάστηκαν 1.500 χρόνια για να μπουν για τα καλά οι μάζες στο προσκήνιο και να προσφέρουν στην παραγωγή. Ειδικά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο το μισό του πληθυσμού, οι γυναίκες, χειραφετήθηκαν στον δυτικό τουλάχιστον κόσμο και πήραν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις. Όμως το μεγάλο ζήτημα της διανομής των κερδών με δικαιοσύνη έμεινε στη μέση. Το μοντέλο άλλαξε την δεκαετία του ’80. «Ανάπτυξη για τους λίγους» και αυτοί θα παρασύρουν και τους υπόλοιπους. Τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα συμπορεύτηκαν με τα συντηρητικά μετά το ’90.
Ηττήθηκαν πρώτα, όπως ηττώνται όσοι προδίδουν τις ιδέες τους, το κοινό τους ή ξεμένουν από ιδέες και ηγεσίες. Οι εργαζόμενοι άνθρωποι της Δύσης εκεί που απαιτούσαν το καλύτερο για τα συμφέροντά τους άρχισαν να επιζητούν μια θέση στον ήλιο για να ξεφύγουν από την ανεργία και να «ζητιανεύουν» μέσω των επιδοτήσεων. Τα μνημόνια τους τσάκισαν. Αναζητούσαν την επιβίωση με κάθε μέσο από τις κυβερνήσεις. Τα χρέη έφτασαν στα ύψη, η αβεβαιότητα διογκώθηκε, η παραγωγικότητα έπεσε. Ήρθαν και οι πανδημίες. Θέμα ζωής ή θανάτου. Την οικονομική επιβίωση αντικατέστησε η βιολογική. Όταν στριφογυρίζει πάνω από τα κεφάλια ο θάνατος οι οικονομικοί αεριτζήδες κάνουν πάρτι και οι καλόγεροι σκορπούν δεισιδαιμονίες και αμφιβολίες για την επιστήμη. Ο κόσμος φοβάται και συντηρητικοποιείται.

Η Δύση φτιάχνει το δικό της κόσμο. Η Ανατολή το ίδιο. Σκέφτονται: «καλύτερα πρώτοι στο χωριό παρά τελευταίοι στην πόλη. Η παγκοσμιοποίηση τα μπέρδεψε πολύ. Ευνόησε και κάποιους φτωχούς. Ώρα να μαζευτούμε και να φροντίσουμε το δικό μας σπίτι».
«Οι πλούσιοι με τους πλούσιους και οι φτωχοί με τους φτωχούς». Άρχισαν οι πόλεμοι «δι’ αντιπροσώπων», το εμπόριο μειώθηκε, η ενέργεια ακρίβυνε, τα τρόφιμα ακρίβυναν. Η πλούσια Δύση φτωχαίνει, κρυώνει και υποφέρει. Ο κόσμος έγινε εύθραυστος.
Η κερδοσκοπία απομακρύνθηκε από την πληροφορική, τις νέες τεχνολογίες και επιστρέφει στα βασικά αγαθά. Το κέρδος θέλει άμεση απόδοση και αυτή γίνεται δυνατή αν ακολουθήσουν την πορεία των τροφίμων και της ενέργειας. Η κερδοσκοπία μετατοπίζεται από το μέλλον στο παρόν. Κέρδη εδώ και τώρα.

Για να γίνει αυτό δυνατό απαιτείται διάλυση των δημόσιων δομών και των βασικών υπηρεσιών. Αν δεν υπάρχουν άμεσα κέρδη δεν ενδιαφέρονται για την Υγεία, Παιδεία, κοινά αγαθά. «Όλα στο χρηματιστήριο».

Η Ευρώπη με «νάνους» ηγέτες ακολουθεί την αμερικανική πολιτική για να αποφύγει τον ρωσικό αυταρχισμό και πέφτει τελικά στο βαρέλι χωρίς πάτο ενός νέου ψυχρού πολέμου. Η νέα Βρετανή πρωθυπουργός στα βήματα της Θάτσερ χωρίς την ισχύ της. Η Ιταλία προδίδει τον πολιτισμό της και ψάχνει ηγετίσκους. Η Γερμανία φοβική και με μειωμένη παραγωγικότητα αναζητά εξοπλισμούς για να επανακτήσει το γόητρό της. Η Γαλλία ψάχνει ισορροπίες εσωτερικές και εξωτερικές. Η συνοχή απομακρύνεται. Η ενότητα έγινε φιλολογική επιδίωξη.
Η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη φαντάζει σαν η κυβέρνηση της παθητικής αντίδρασης και τους ψέματος, κατεδάφισης των κοινών και διευκόλυνσης της οικονομικής ελίτ να εισπράξει τα πάντα και να μην δώσει τίποτα. Υλοποιεί τη φιλοσοφία του «δίνω τα πάντα για να είμαι αρεστός και μετά περιμένω την ελεημοσύνη των ισχυρών». Μια κυβέρνηση «λιοντάρι στους ανίσχυρους και κότα στους ισχυρούς». Μια κυβέρνηση των «κουτοπόνηρων» παρακολουθήσεων των πολιτικών αντιπάλων.

Απομένει να δούμε από αυτόν τον πολύπαθο λαό αν έχει τη διάθεση να συμβιβαστεί ή να παλέψει.
Απομένει να δούμε την Αριστερά αν μπορεί να προχωρήσει μετωπικά σε λίγες έστω μεταρρυθμίσεις για την επιβίωση του λαού που να αποτελούν όμως «σημεία στροφής» και όχι απλές διαχειριστικές κινήσεις καλών προθέσεων.
Χρειάζεται από τώρα σχεδιασμός και αποφασιστικότητα. Αλλιώς οι «βάρβαροι» μπορεί να επιστρέψουν γιατί η Ιστορία δεν πηγαίνει μόνο μπροστά…
(Ο Ν. Τόσκας είναι πρώην υπουργός και υποστράτηγος ε.α.). Το άρθρο αναδημοσιεύεται από το ieidiseis.gr