Κυριάκος Πιερίδης

Στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο γίνεται σάλος για τις αποκαλύψεις των Pandora Papers, που αναμειγνύουν και πάλι την Κύπρο και τον πρόεδρό της, Νίκο Αναστασιάδη.

Το διεθνές δίκτυο έρευνας με δημοσιογράφους από τις πιο έγκυρες εφημερίδες και πρακτορεία στον κόσμο βγάζει στο φως τις πιο προωθημένες μορφές διαπλοκής και διαφθοράς: την ανάμιξη πολιτικών ηγετών, προέδρων και πρωθυπουργών στην παράνομη διακίνηση χρημάτων, τη φοροδιαφυγή, τη φοροαποφυγή και το ξέπλυμα χρήματος.
Ο Ν. Αναστασιάδης είναι ανάμεσα σε αυτούς, μέσω της δραστηριότητας που ανέπτυξε το δικηγορικό γραφείο του ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, τότε με Ρώσους πελάτες του, δηλαδή όταν ήταν αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης (ΔΗΣΥ). Πολλά σχετίζονται με τις γκρίζες διαδρομές δισεκατομμυρίων ευρώ κυρίως από Ρώσους ολιγάρχες με τους οποίους εμφανίζεται να διατηρεί σχέσεις.
Ολιγάρχες και τζετ
Η ανάμειξη Αναστασιάδη στα Pandora Papers (ρεπορτάζ «Πολίτης», 6/6/2021) αφορά όμως και την περίοδο που ασκεί την προεδρία της Δημοκρατίας. Ο Ρώσος ολιγάρχης, πρώην γερουσιαστής και βουλευτής Λεονίντ Λεμπέντεφ, το όνομα του οποίου φιγουράρει στα Pandora Papers, παραχώρησε στον Ν. Αναστασιάδη δωρεάν το ιδιωτικό τζετ του, τον Ιούνιο του 2013, για να ταξιδέψει στο Παρίσι.
Ο Ρώσος πελάτης του δικηγορικού γραφείου του τυγχάνει να είναι και προσωπικός φίλος του, πολιτικός με πολυτελή τζετ, και βρίσκεται στον στενό κύκλο του προέδρου Πούτιν. Στα λίγα διερευνητικά ρεπορτάζ στην Κύπρο, ο «Πολίτης» κάνει εύστοχα παραλληλισμούς γύρω από τις πρακτικές του Ν. Αναστασιάδη: δύο πρόσωπα, ο Ρώσος Λεονίντ Λεμπέντεφ και ο Σαουδάραβας σεΐχης Αμπντούλ Μπιν Μαχφούζ, που ξεχωρίζει στο άλλο σκάνδαλο με τα «χρυσά διαβατήρια», είναι πολιτικά εκτιθέμενα πρόσωπα. Βρίσκονται στην Κύπρο αποκτώντας κυπριακά ευρωπαϊκά διαβατήρια, είναι φίλοι και… γείτονες του προέδρου, πελάτες του γραφείου του και πάντα πρόθυμοι να δώσουν στον Κύπριο πρόεδρο δωρεάν τα πολυτελή τζετ τους για να ταξιδέψει στο Παρίσι και στις Σεϊχέλες.

Σιωπή ή ξεσκόνισμα;

Ο «εφιάλτης της διαφθοράς» κατατρύχει την Κύπρο, αλλά το σύστημα δικαιοσύνης δεν μπορεί να ακουμπήσει τον πρώτο πολίτη! Σε ποιο μέρος του ευνομούμενου κόσμου, στην Ευρώπη και αλλού, θα περνούσαν τέτοια γεγονότα χωρίς να κοσκινιστεί ο πρόεδρος από εξεταστικές επιτροπές; Γιατί δεν εγείρεται το μείζον ζήτημα της παραίτησης του προέδρου και όλα φιλτράρονται στον διάλογο σαν να είναι συνηθισμένη κομματική αντιδικία; Μόνο στην Κύπρο το κράτος δικαίου εμφανίζεται τόσο «καθωσπρέπει». Κι ας συντρέχουν όλα σε βάρος της χώρας, σε σχέση με την κατρακύλα των δεικτών διαφάνειας και απονομής δικαιοσύνης. Ταυτόχρονα όμως, συμβαίνει και το αντίθετο: η κοινή γνώμη δεν πιστώνει ποσώς τον Κύπριο πρόεδρο όταν διαψεύδει όσα αποκαλύπτονται για τον ρόλο του στη διαφθορά. Κανείς δεν τον πιστεύει. Στη συνείδηση του κόσμου ο Ν. Αναστασιάδης στα ζητήματα διαφάνειας είναι στον πάτο!
Στους 16 μήνες που του απομένουν, ο Ν. Αναστασιάδης θα χρειαστεί να καταβάλει μεγάλη προσπάθεια αφενός για να αποφύγει διεθνώς τη δημόσια έκθεση και συζήτηση. Αφετέρου θα προσπαθήσει να συγκρατήσει την κοινή γνώμη με την τακτική χαλιναγώγησης των πλείστων ΜΜΕ, όπως κάνει με μερική επιτυχία εδώ και μήνες.
Στο περιθώριο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τα Δυτικά Βαλκάνια (6/10), ξένος δημοσιογράφος θέτει ερώτημα για τα Pandora Papers: «Δεν λένε κάτι (σ.σ. εννοεί για τον ίδιο)» απάντησε ο Κύπριος πρόεδρος, προσθέτοντας: «Αναφέρεται απλώς η εταιρεία που φέρει το όνομά μου και τίποτε άλλο…». Η πληροφορία διοχετεύτηκε με ανακοινωθέν από το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, σχεδόν στα μουλωχτά. Την ίδια ημέρα στο Ευρωκοινοβούλιο (6/10) κατά την έκτακτη συζήτηση για τα Pandora Papers πήρε την πρώτη απάντηση. Οι πρακτικές αυτές καταδικάζονται γιατί προκύπτουν από προφανή «σύγκρουση συμφερόντων»!
Σύγκρουση συμφερόντων
Φυσιολογικά, η «σύγκρουση συμφέροντος» είναι το κλειδί πάνω στο οποίο μπορεί να χτιστεί μια τεκμηριωμένη αμφισβήτηση, αφού προκύπτει αβίαστα μέσα από τις δραστηριότητες του δικηγορικού γραφείου του Ν. Αναστασιάδη. Αυτό αποδεικνύουν τα Pandora Papers για τις δικηγορικές υπηρεσίες Ν. Αναστασιάδη σε εταιρείες «κέλυφος» με κρυφά ονόματα ολιγαρχών.
Στο ζήτημα αυτό, όπως και στην περίπτωση των «χρυσών διαβατηρίων», ο Ν. Αναστασιάδης χρησιμοποιεί την πολιτική του θέση, ως πρόεδρος της Δημοκρατίας και προηγουμένως ως πολιτικός αρχηγός, για να κάνει χρυσοφόρες δουλειές το δικηγορικό γραφείο που ανήκει τυπικά στις θυγατέρες του. Οσες διαψεύσεις κι αν κάνει, τα Pandora Papers αποδεικνύουν και για τον Ν. Αναστασιάδη ότι ισχύει ακριβώς το ίδιο με αυτό που ισχύει για τον Τσέχο πρωθυπουργό Αντρέι Μπάμπις, όπως τόλμησε να το εκφράσει ένας δικός του ευρωβουλευτής: «Ντρέπομαι που είναι πρωθυπουργός μου…».
Η μέθοδος του Προεδρικού για χαλιναγώγηση της κοινής γνώμης στο εσωτερικό της Κύπρου είναι πλέον γνωστή. Προτού βγει η είδηση, προτού ασχοληθούν κάποιοι δημοσιογράφοι, να εκδοθεί διάψευση. Τα ΜΜΕ, κυρίως δε τα κανάλια και τα ραδιόφωνα, προβάλλουν πρόθυμα τη διάψευση πριν από το γεγονός, για να χάσει την αξία του. Τα εγχώρια ΜΜΕ μπορούν να αδιαφορούν για τόσο βαρυσήμαντες αποκαλύψεις; Κι όμως, ελάχιστα θα εμβαθύνουν στη συνέχεια. Ακολουθεί η επικοινωνιακή διαχείριση του Προεδρικού για να σκεπαστεί το σκάνδαλο από άλλες ειδήσεις, με τους λιγότερους δυνατούς σχολιασμούς, ώστε σε ένα διήμερο τα Pandora Papers να ξεχαστούν. Ο Ν. Αναστασιάδης θα βρει διάφορες άλλες αφορμές για να πάει αλλού την προσοχή: λ.χ. το μεταναστευτικό, το Κυπριακό, τους εμβολιασμούς κοκ.

Στο μικροσκόπιο της Ε.Ε.

Ο Ν. Αναστασιάδης σέρνει κυριολεκτικά την Κύπρο διεθνώς από το ένα σκάνδαλο στο άλλο και κρύβεται πίσω από την ιδιότυπη θεσμική ασυλία του και την ανυπαρξία συστήματος ελέγχου της Προεδρίας. Τα ζητήματα αυτά, όμως, βρίσκονται πλέον στο μικροσκόπιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Γενικής Εισαγγελίας και του Δικαστηρίου της Ε.Ε., όπως συμβαίνει με την υπόθεση των «χρυσών διαβατηρίων».
Πιο συγκεκριμένα, οι σωρηδόν αποκαλύψεις έχουν μετακινήσει την Κύπρο από τον κατάλογο των συμμορφούμενων κρατών-μελών σε εκείνον των χωρών που βρίσκονται υπό συνεχή παρακολούθηση, όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία. Ο «φάκελος Κύπρος» για το κράτος δικαίου και τη διαφθορά περιλαμβάνει πλέον την περιβόητη υπόθεση των «χρυσών διαβατηρίων», τον καταχρηστικά μειωμένο ΦΠΑ στις επαύλεις και στους πύργους έναντι πολιτογράφησης, αλλά και την αναποτελεσματικότητα του συστήματος Δικαιοσύνης.
Μια σειρά από μεταρρυθμίσεις στον τομέα της Δικαιοσύνης είναι σκόπιμα κολλημένες εδώ και 8 χρόνια. Διόλου τυχαία! Κορυφαίο ζήτημα αφορά την ίδρυση Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς και του τρόπου διορισμού της. Σε σχέση με υποθέσεις τύπου Panama Papers, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αμφισβητεί ήδη το κυπριακό νομικό πλαίσιο που κρύβει τους πραγματικούς μετόχους, ενώ ο έλεγχος των τραπεζών έγινε τόσο ασφυκτικός που σχεδόν καμία συναλλαγή δεν περνά απαρατήρητη. Τέλος, έχει ανοίξει από τον Σεπτέμβριο και ο φάκελος για το ιδιοκτησιακό καθεστώς των ΜΜΕ και τον ρόλο της Αρχής Ραδιοτηλεόρασης.
Ο δε κορυφαίος θεσμός που θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί, η Γενική Εισαγγελία, συγκροτούμενη από τους δύο πρώην υπουργούς του Ν. Αναστασιάδη, αποδεικνύει κάθε φορά την αδυναμία, ακόμα και την απροθυμία της να αποτελέσει το πολιτειακό θεσμικό αντίβαρο ελέγχου της εκτελεστικής εξουσίας.

*Το άρθρο αναδημοσιεύεται στην εφημερίδα «Πολίτης» της Κύπρου