Του Γιάννη Μπράχου•

Η Τουρκία το 2019 ήταν ο έκτος δημοφιλέστερος τουριστικός προορισμός παγκοσμίως προσελκύοντας 52 εκ. τουριστών και έσοδα 35 δισ.$, ενώ το 2020 τα τουριστικά έσοδα μειώθηκαν κατά 74%. Το 2021 αναμένεται να είναι δύσκολή τουριστική χρονιά για την Τουρκία καθώς ο αρχικός κυβερνητικός στόχος των 30 εκ. με έσοδα 23 δισ.$ έχει ήδη αναθεωρηθεί σε 25 εκ. τουριστών με έσοδα 20 δισ.$.Η Τουρκία με σχέδιο αναπτύσσει δράσεις , ενώ η Ελλάδα, όπως προκύπτει από την πρόσφατη επίσκεψη Δένδια στην Ουκρανία, ενώ αντιλαμβάνεται το πρόβλημα αναλώνεται σε ευχολόγια.

Το ενδιαφέρον είναι η στάση της τουρκικής κυβέρνησης τον Απρίλιο του 2021, όταν τα κρούσματα κορονοϊού είχαν ξεπεράσει τις 60.000 ημερησίως και αντιμετώπισε κρίση στον τουρισμό από την ΕΕ και την Ρωσία. Ως αποτέλεσμα η τουρκική κυβέρνηση την 26η Απριλίου ανακοίνωσε αυστηρό περιορισμό μετακινήσεων στη χώρα, με πλήρη εξαίρεση των τουριστών, στρέφοντας το ενδιαφέρον της στην ουκρανική αγορά.

Σύμφωνα με τα στοιχεία των τουρκικών αρχών, τον Μάιο του 2021 η Τουρκία υποδέχθηκε 236.000 Ουκρανούς, 95.000 Γερμανούς, 57.000 Βούλγαρους, 44.000 Ιρανούς και 44.000 Ιρακινούς τουρίστες.

Η Ουκρανία στήριξε τον τουρκικό τουρισμό και την τουρκική οικονομία, παρότι η ίδια είχε αποτύχει στον εμβολιασμό των πολιτών της και αντιμετώπιζε επιδείνωση του κρουσμάτων. Η Ουκρανία αναμένεται το 2021 να καταλάβει την τρίτη θέση στην τουρκική τουριστική αγορά. Τα τελευταία χρόνια το μερίδιο των Ουκρανών τουριστών που επισκέπτονται την Τουρκία έχει διπλασιαστεί σε σύγκριση με την τουριστική ροή προ 10 ετών. Τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2019 το 15% των τουριστών στην Τουρκία προήλθαν από την ουκρανική αγορά.

Τα στοιχεία αυτά δείχνουν την δυνατότητα της Τουρκίας να μετασχηματίζει σε πραγματικές οικονομικές ροές τις στενές πολιτικές και οικονομικές σχέσεις των δύο χωρών. Ο Ουκρανός Πρόεδρος Ζελένσκι έχει επισκεφθεί τον Τούρκο ομόλογο του τέσσερις φορές τα τελευταία δύο χρόνια συνάπτοντας συμφωνίες οικονομικής και αμυντικής συνεργασίας. Ως γνωστόν ηΤουρκία έχει στρατηγική εταιρική σχέση με την Ουκρανία, στην οποία περιλαμβάνεται η συμπαραγωγή οπλικών συστημάτων στη Τουρκία, ενώ διαθέτει drones στην Ουκρανία για την υποστήριξη της άμυνας της.

Η ενίσχυση των δεσμών Ουκρανίας-Τουρκίας οδήγησε σε δημόσια διατύπωση αιχμών του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών, κατά την πρόσφατη επίσκεψη του στο Κίεβο, υπενθυμίζοντας την αναγκαιότητα ευθυγράμμισης της Ουκρανίας με την εξωτερική πολιτική της ΕΕ, «όσον αφορά ενέργειες που παραβιάζουν την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών-μελών της ΕΕ και αντιβαίνουν στο διεθνές δίκαιο».
Η σύσφιξη των σχέσεων της Ουκρανίας με την ΕΕ αποτελεί σημαντικό μοχλό πίεσης της Ελλάδας, ώστε η ανάπτυξη των στενών πολιτικο-οικονομικών σχέσεων Τουρκίας-Ουκρανίας να μην απειλεί τα γεωστρατηγικά συμφέροντα της χώρας μας.

Η ελληνική εξωτερική πολιτική περιορίζεται στην πυροσβεστική αντιμετώπιση των θεμάτων που ανακύπτουν με άξονα την Τουρκία, παρακολουθώντας τις εξελίξεις και υποτιμώντας τα σημαντικά πολιτικά και οικονομικά οφέληαπό την έγκαιρη ενδυνάμωση των δεσμών με σημαντικές χώρες, όπως η Ουκρανία. Άλλωστε η Ελλάδα κατά το παρελθόν είχε σημαντικές οικονομικές σχέσεις με την Ουκρανία, ενώσήμερα είναι σχεδόν ανύπαρκτες, παρά τις σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες διμερούς συνεργασίας σε ΑΠΕ, γεωργία, τουρισμό, υποδομές λιμένων και ψηφιοποίηση, στο πλαίσιο της σχέσης ΕΕ-Ουκρανίας.

Η επίσκεψη του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών άνοιξε το δρόμο της ανάπτυξης συνεργασίας των δύο χωρών, αλλά καθώς πάσχουμε στην εξειδίκευση των δράσεων συνεργασίας των δύο πλευρών, στην επόμενη  ελληνο-ουκρανική συνάντηση ενδέχεται να επαναληφθεί το ευχολόγιο της ανάπτυξης των διμερών σχέσεων.

• Οικονομολόγος (Msc, PhDEcon)-πρώην Γενικός Γραμματέας Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων Υπουργείου Εξωτερικών.