του Ντίνου Στεργίδη

Συζητήθηκε πολύ το μενού του  δείπνου της προεδρίας για την επέτειο των 200 ετών από την επανάσταση του 1821. Επειδή όμως στην Ελλάδα το κρασί έχει ιστορία χιλιάδων ετών δημοσιεύουμε ένα ενδιαφέρον άρθρο που σίγουρα κεντρίζει το ενδιαφέρον και αναφέρεται στα κρασιά που σερβιρίστηκαν στο  πολυσυζητημένο, αρνητικά  ή θετικά, δείπνο της προεδρίας.

«Τον Ιούλιο του 2015, ύστερα από σχεδόν δύο χρόνια σκληρών διαπραγματεύσεων, οι μεγάλες δυνάμεις υπέγραφαν μία σημαντική συμφωνία με το Ιράν, εγκρίνοντας το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας αυτής. Λίγους μήνες μετά, το Νοέμβριο του 2015, ο πρόεδρος του Ιράν, Χασάν Ρουχανί, θα ταξίδευε στο Παρίσι για να συναντηθεί με τον τότε πρόεδρο της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ. Μία συνάντηση υψίστης σημασίας για τη Γαλλία, καθότι ως πρωτοπόρος τεχνολογικά χώρα στην πυρηνική ενέργεια ευελπιστούσε να πουλήσει στους Ιρανούς τεχνογνωσία και τεχνολογία αξίας πολλών εκατομμυρίων ευρώ.

 Μεταξύ των δύο προέδρων είχε προγραμματιστεί στο Παλάτι του Ελιζέ μία συνάντηση, την οποία θα ακολουθούσε επίσημο γεύμα. Όμως, το γεύμα αυτό δεν έγινε ποτέ. Ο λόγος; Το Ιράν απαίτησε να μην υπάρχει κρασί στο τραπέζι και η Γαλλία απάντησε, ξερά, όχι. Το γαλλικό εθιμοτυπικό πρωτόκολλο προβλέπει πως σε όλα τα επίσημα γεύματα πρέπει οπωσδήποτε να σερβίρεται γαλλικό κρασί. Όποιος δεν πίνει αλκοόλ μπορεί να πιει κάτι άλλο, αλλά στο τραπέζι κρασί θα υπάρχει. Παρά το τεράστιο διακύβευμα, η Γαλλία τόλμησε να βάλει το κρασί πάνω από τους πυρηνικούς αντιδραστήρες.

Στη Γαλλία, όλα τα μεγάλα υπουργεία, τα προεδρικά και πρωθυπουργικά μέγαρα, η γερουσία, οι μεγάλοι δήμοι και πολλοί ακόμα θεσμικοί φορείς (ακόμα και τα αεροπλανοφόρα), έχουν τις δικές τους κάβες, γεμάτες κρασιά. Έχουν οινοχόους που ασχολούνται με την αγορά και τη διαχείριση των κρασιών αυτών (δεν τρέχουν τη τελευταία στιγμή να αγοράσουν μερικά μπουκάλια στην αγορά) και υπάρχει μία πολιτική ως προς το ποιος θα πιει τι ανάλογα με τη θεσμική του ιδιότητα αλλά και το βάρος της χώρας του στην παγκόσμια σκακιέρα. Οι μεγαλύτερες κάβες (Elysee, Matignon, Senat…) έχουν εναποθηκευμένες χιλιάδες φιάλες κρασί, πάνω από 10.000 η κάθε μία, πολύ μεγάλης αξίας, οι περισσότερες από τις οποίες υφίστανται παλαίωση. Ενδεικτικά, το 2013 το προεδρικό παλάτι πούλησε σε δημοπρασία 1.200 φιάλες πολύτιμα κρασιά αποκομίζοντας 700.000€ τα οποία χρησιμοποίησε για να αγοράσει άλλα κρασιά. Λέγεται, δε, πως το υπουργείο Εξωτερικών, το Quai d’ Orsay, επειδή έχει τεράστια παράδοση στην υποδοχή ξένων προσωπικοτήτων, έχει και την καλύτερη ποιοτικά συλλογή, καλύτερη και από εκείνη του Ελιζέ. Αυτά στη Γαλλία, μία χώρα που ξέρει από κρασί και γαστρονομία και αντιλαμβάνεται την αξία τους σε όλα τα επίπεδα.

Βασικά θα μπορούσα να σταματήσω να γράφω εδώ. Αλλά ας διερευνήσουμε το θέμα λίγο ακόμα, κάνοντας ένα βήμα πίσω, για να τo δούμε λίγο πιο σφαιρικά. Από τα μέσα της δεκαετίας του ’60, δηλαδή εδώ και πάνω από 50 χρόνια, το ελληνικό κράτος έχει δαπανήσει αμέτρητες ανθρωποώρες και χρήματα για να δημιουργήσει ένα θεσμικό πλαίσιο για το ελληνικό κρασί με σκοπό να το προστατέψει και να του δώσει τα εργαλεία να αναπτυχθεί και να κάνει καριέρα διεθνώς. Πρωτεργάτης αυτής της τιτάνιας για την εποχή της προσπάθειας, ήταν η οινολόγος Σταυρούλα Κουράκου-Δραγώνα, στην οποία το ελληνικό κρασί οφείλει σχεδόν τα πάντα.

 Μέσα από τις δομές του ελληνικού δημοσίου, η κα Κουράκου και οι συνεργάτες της θεσμοθέτησαν τις διάφορες ζώνες ελεγχόμενης ονομασίας προέλευσης, αναγνωρίζοντας, αναδεικνύοντας και προστατεύοντας στο διηνεκές, όχι μόνο τους παραδοσιακούς και ιστορικούς μας αμπελώνες, αλλά και τα εμπορικά τους, συλλογικής ιδιοκτησίας, σήματα όπως Νάουσα, Νεμέα, Μαντίνεια, Σάμος, Σαντορίνη, Κεφαλλονιά, Ζίτσα, Ραψάνη, Λήμνος, Ρόδος, Σητεία, Αρχάνες και πολλά ακόμα. Είναι οι δικές μας Βουργουνδίες, Αλσατίες, Τοσκάνες, Βαλπολιτσέλες, Ριόχες, Καμπανίες κ.ο.κ.

 

Επειδή δε, όλα τα κρασιά από κάπου κατάγονται και κάποτε γεννήθηκαν (έχουν δηλαδή γεωγραφική καταγωγή και εσοδεία), διαθέτουν το προνόμιο και την ιδιαιτερότητα να προσφέρονται για χειρονομίες υψηλού συμβολισμού. Το κρασί κουβαλά ιστορία, ενσαρκώνει αξίες και εκπροσωπεί τόπους: χωριά, πόλεις, περιοχές, χώρες, ακόμα και ηπείρους. Στην πραγματικότητα, το ποιος το παρήγε είναι το τελευταίο που ενδιαφέρει.


Το υψίστης συμβολικής σημασίας δείπνο της 24ης Μαρτίου στο Προεδρικό Μέγαρο, για τα 200 χρόνια της Επανάστασης του 1821, ήταν μία μοναδική ευκαιρία να χρησιμοποιηθεί το ελληνικό κρασί ως φορέας συμβόλων και μηνυμάτων. Στην πραγματικότητα όλο το δείπνο θα μπορούσε να είχε σχεδιαστεί με αφετηρία και γύρω από το κρασί.

 Μου φαίνεται αδιανόητο που δεν επιλέχθηκε ούτε ένα κρασί από τον Μωριά και ειδικά από τη βόρεια Πελοπόννησο (Μαντινεία, Νεμέα), δεδομένου του ρόλου της περιοχής αυτής στον απελευθερωτικό αγώνα ή κρασιά από άλλες ιστορικές περιοχές (ή ακόμα και άλλα προϊόντα ειδικού βάρους όπως το αυγοτάραχο Μεσολογγίου). Η Σάμος, για παράδειγμα, όπως φαίνεται και από το έγγραφο-ντοκουμέντο από τα αρχεία του κράτους που δημοσιεύουμε παραπλεύρως, προσέφερε σημαντική ποσότητα μοσχάτου κρασιού στους μαχητές της Υδραϊκής Μοίρας υπό την οδηγία του αντιναυάρχου Γεωργίου Σαχτούρη! (Πέραν τούτου, όταν έχεις στη φαρέτρα σου τα γλυκά κρασιά-ογκόλιθους της Σάμου, τα οποία αδιαμφισβήτητα και πέραν πάσης αμφιβολίας συγκαταλέγονται ανάμεσα στα τρία καλύτερα αυτού του τύπου σε όλη τη γη, δεν πας να επιλέξεις για ένα τέτοιο δείπνο ένα γλυκό κρασί που τυχαία ανακάλυψες στις διακοπές σου).

Αλλά ακόμα και εάν η πιο πάνω προσέγγιση φαντάζει υπερβολική, ατυχής ήταν η επιλογή των κρασιών και από καθαρά οινοχοϊκής πλευράς. Ένα τέτοιο δείπνο ―που σημειολογικά παρέθετε όλος ο ελληνικός λαός εκπροσωπούμενος από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας―, δεν μπορεί να είναι μία αφορμή για να «αναδείξουμε» κάποιους, όσο καλοί κι αν είναι και όσο καλές και πολιτικώς ορθές είναι οι προθέσεις μας.

Διανοείται κανείς, σε επίσημο δείπνο στο Παλάτι των Ηλυσίων για τα 200 χρόνια της γαλλικής επανάστασης, αντί να σερβιριστούν τα καλύτερα κρασιά του Μπορντό, της Βουργουνδίας και της Καμπανίας, να σερβίρονταν τρία σχετικώς άγνωστα κρασιά από τα βάθη της Γαλλίας χωρίς καν να είναι Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης;

 

Αν μη τι άλλο, το δείπνο αυτό ήταν μία ευκαιρία να σερβιριστούν σπουδαία και παλαιωμένα ελληνικά κρασιά (και όχι μόνο τρία), σε φιάλες magnumή και μεγαλύτερες, από τα καλύτερα και πιο ιστορικά οινοποιεία της χώρας. Αμφιβάλλει κανείς για το αν θα έβγαζαν ό,τι καλύτερο έχουν στα κελάρια τους; Δεν μπορούσε να βρεθεί μία Μαυροδάφνη τόσο παλιά όσο ο Κάρολος και να σερβιριστεί μαζί με ένα Σάμος πάνω στο ίδιο γλυκό, σε αρμονία 50%-50%; (Άσπρη σοκολάτα: έλεος!). Δεν μπορούσε να βρεθεί μία Σαντορίνη που να σπάει κόκκαλα και να κάνει όλους τους παριστάμενους να παραμιλούν; Είναι δυνατόν από μία τέτοια γιορτή να λείπουν τα αφρώδη κρασιά;
Είναι κρίμα που η οινική, τουλάχιστον, διάσταση του δείπνου στάθηκε στο εγώ και όχι στο εμείς».


Το άρθρο αυτό είναι αναδημοσίευση από το www.fnl-guid