Ειδικού Συνεργάτη


Ερωτήματα τίθενται αλλα απαντήσεις δεν δίνονται και οι απορίες μένουν στον αέρα.

Καθώς η Ελλάδα συζητούσε την αγορά υπερσύγχρονων πολεμικών πλοίων από τη Γαλλία, το δίδυμο Πάϊατ και Πομπέο , άλλαξε το παιχνίδι. Εμφανίστηκαν ξαφνικά οι ΗΠΑ ,ουσιαστικά ακύρωσαν αυτή την προμήθεια και υποτίθεται ότι έχουν παρουσιάσει σχέδια για αγορά από τη χώρα μας αμερικανικών σκαφών με κάποιες εργασίες να γίνονται στα ναυπηγεία Σκαραμαγκά. Φρεγάτες αμερικανικές δεν υπάρχουν στα χαρτιά είναι όλα αυτά.  Φυσικά καθόλου αθώα έντυπα που επί μήνες γράφουν για τα κενά στο πολεμικό ναυτικό της Ελλάδας,  εμφανίζουν την εξέλιξη αυτή ως  επιτυχία, ενώ είναι η απόδειξη ότι η Ελλάδα είναι μια χώρα ελάχιστης κυριαρχίας  που δεν είναι σε θέση να λάβει στοιχειώδεις αποφάσεις για την άμυνά της και το εθνικό συμφέρον. Αντίθετα η Τουρκία είναι η πιο ραγδαία αναπτυσσόμενη εξοπλιστική βιομηχανία. Κάνει τις συνεργασίες που θέλει, παίρνει αποφάσεις με βάση τα συμφέροντά της και  ασκεί την δική της πολιτική. Το άρθρο που ακολουθεί αποτελεί μια ακτινογραφία πάνω σε πραγματικά πολιτικά γεγονότα και σίγουρα η σύγκριση είναι καταθλιπτική.



Την στιγμή που η Ελλάδα αρκείται στην διπλωματία των προμηθειών αμυντικών συστημάτων, η Τουρκία προχωρεί στην ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής οπλικών συστημάτων. Η Τουρκία δίνει έμφαση στην εγχώρια αμυντική βιομηχανία της και προχωράει σε συνεργασίες με όλες τις χώρες χωρίς αποκλεισμούς.

Η Τουρκία προωθεί την στρατηγική εταιρική σχέση με την Ουκρανία, ενώ την ίδια στιγμή ο τουρκικός στρατός δοκιμάζει ρώσικους πυραύλους S-400 στην ακτή της Μαύρης Θάλασσας.

Ο Πρόεδρος Ερντογάν συναντήθηκε πρόσφατα με τον Ουκρανό ομόλογό του Ζελίνσκυ(16/10/20)στην Κωνσταντινούπολη, ώστε να προωθήσει την συνεργασία της αμυντικής βιομηχανίας των δύο χωρών. Παρά την πρόκληση προς την Ρωσία, ο Ερντογάν προχώρησε σε νέες συμφωνίεςστο πλαίσιο των στενών αμυντικών δεσμών της Τουρκίας με την Ουκρανία.

Στα ελληνικά μέσα δεν δίνεται έμφαση στην πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική του Ερντογάν, ο οποίος ακολουθεί πολιτικής μεταβλητής γεωμετρίας στις διεθνείς σχέσεις, προφανώς για να μην εμφανισθεί η αδυναμία της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής.  

Κατά την τελετή υπογραφής των συμφωνιών, ο Πρόεδρος Ερντογάν τόνισε: «Η Τουρκία βλέπει την Ουκρανία ως βασική χώρα για τη δημιουργία σταθερότητας, ασφάλειας, ειρήνης και ευημερίας στην περιοχή». Στην αντιφώνηση του ο Ουκρανός Πρόεδροςσημείωσε ότι οι συμφωνίες άνοιξαν το δρόμο για «νέες ευκαιρίες». Η συνεργασία στον αμυντικό κλάδο, πρόσθεσε, είναι «σημαντική για την ανάπτυξη της στρατηγικής μας εταιρικής σχέσης». Σε αυτή την σχέση προοπτικά συγκαταλέγεται η ενεργειακή συνεργασία.

Οι επισημάνσεις των δύο ηγετών δύσκολα μπορούν να υποτιμηθούν ως διπλωματικές ευθυμίες. Η Ουκρανία σήμερα ξεχωρίζει ως ο κύριος εταίρος της Τουρκίας σε σειρά κρίσιμων στρατιωτικών τεχνολογιών, όπως turboprop και dieselengine, avionics, drone, anti-ship and cruise πυραύλους, ραντάρ και συστήματα παρακολούθησης, διαστημικές και δορυφορικές τεχνολογίες, ρομποτικά συστήματα, ενεργά και παθητικά συστήματα θωράκισης και πυραυλοκινητήρες και συστήματα καθοδήγησης.

Η τεχνολογική συνεργασία μεταξύ των δύο πλευρών έχει αυξηθεί  ταχύτατα  τα τελευταία δύο χρόνια με σημαντικές επιπτώσεις στη γεωπολιτική ισορροπία της ευρύτερης περιοχής της Μαύρης Θάλασσας.

Η συνεργασία των δύο χωρών άρχισε με την συμφωνία του 2018 με την αγορά των τουρκικών Bayraktar TB2 και σήμερα οι τουρκικές και ουκρανικές εταιρείες συνεργάζονται επί του παρόντος σε περίπου 50 κοινά αμυντικά έργα.

Πολλοί στην Άγκυρα πιστεύουν ότι η κοινοπραξία μεταξύ της Baykar Makina, του κατασκευαστή των drones Bayraktar, και της Ukrspecexport, της κρατικής εταιρείας εμπορίας όπλων της Ουκρανίας, θα επιλύσει τις μακροχρόνιες ελλείψεις της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας στην παραγωγή κινητήρων. Οι κινητήρες αναμένεται να τροφοδοτήσουν τον πύραυλο της Τουρκίας επόμενης γενιάς Gezgin.
Οι διάφοροι τύποι κινητήρων σχεδιάστηκαν από την εταιρεία, η οποία αποτελεί μέρος της Ukroboronprom, για εγκατάσταση σε μη επανδρωμένα εναέρια συστήματα και προηγμένους πυραύλους κρουαζιέρας.

Η επίσκεψη του Ερντογάν στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2020 και η απόφασή του να επενδύσει 40 εκ.$ στην Ουκρανία για την υποστήριξη της έρευνας τεχνολογιών κινητήρων έδωσε ώθηση στις διμερείς οικονομικές σχέσεις.

Κατά την επίσκεψη, οι δύο πλευρές άνοιξαν νέο κεφάλαιο συνεργασίας τις δορυφορικές τεχνολογίες διαστήματος και πληροφοριών. Η Ουκρανία συμφώνησε να μεταφέρει τεχνογνωσία στο εργαστήριο δορυφορικής έρευνας και ανάπτυξης στο Roketsan, κατασκευαστή πυραυλικών κινητήρων και δορυφόρων του τουρκικού στρατού.

Στο τέλος Αυγούστου 2020, ο Oleg Urusky, αναπληρωτής πρωθυπουργός της Ουκρανίας, υπεύθυνος για τις στρατηγικές βιομηχανίες, επισκέφθηκε την Άγκυρα οδηγώντας σε συμμαχία σε τεχνολογίες άμυνας, με την πώληση περίπου ενός τετάρτου των μετοχών του κατασκευαστή κινητήρων της Ουκρανίας Motor Sich σε τουρκικές εταιρείες. Αυτή η συμφωνία συνδυάστηκε με όρους για τη μεταφορά τεχνογνωσίας και την πώληση της Τουρκίας στην Ουκρανία πυραύλους επιφανείας με εμβέλεια 200 χιλιομέτρων, εξέλιξη που θα μπορεί να μεταβάλει τη γεωστρατηγική ισορροπία στην περιοχή του Εύξεινου Πόντου σε βάρος της Ρωσίας.

Η Ουκρανία προχώρησε στην αγορά συστημάτων επιτήρησης και επικοινωνίας ραντάρ κατασκευασμένα από την Aselsan για την τροποποίηση δεξαμενών και οχημάτων ανθεκτικών στα ορυχεία.

Ο Urusky και ο επικεφαλής του οργανισμού αμυντικής βιομηχανίας της Τουρκίας, IsmailDemir, υπέγραψαν συμφωνία για την μεταφορά ουκρανικής τεχνογνωσίας στην ανάπτυξη κινητήρων jet στο σχέδιο μαχητικών TFX της Τουρκίας, εκκινώντας κοινό πρόγραμμα drone μεγάλων αποστάσεων.

Εν τω μεταξύ, η Τουρκία χρειάζεται νέο αεροσκάφος για να αυξήσει τον στρατιωτικό της στόλο μεταφορών, ο οποίος περιλαμβάνει γήρανση αεροπλάνων όπως τα C-160. Η πρόσφατη στρατιωτική συμμετοχή της Τουρκίας στη Λιβύη και σε άλλες ζώνες συγκρούσεων έχει υπογραμμίσει την επιτακτική ανάγκη για αεροπλάνο με κινητήρα τζετ και το αεροσκάφος AN-178 της Ουκρανίας θεωρείται ως η πρώτη επιλογή.

Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πηγές, η τουρκική πλευρά επανέλαβε επίσημα την επιθυμία της να αναπτύξει έναν κοινό δορυφόρο πληροφοριών με την Ουκρανία κατά την επίσκεψη του Ζελένσκι. Ο ελεγχόμενος από το κράτος στρατιωτικός προγραμματιστής λογισμικού της Τουρκίας Havelsan και η μεγαλύτερη αμυντική εταιρεία της Ουκρανίας Ukroboronprom έχουν ήδη υπογράψει συμφωνία για συνεργασία στην παραγωγή δορυφορικής τεχνολογίας.

 

Η Ελλάδα στο κενό

Οι δύο πλευρές ξεκίνησαν επίσης συζητήσεις σχετικά με την προοπτική της συντήρησης των πλοίων, ακόμη και την αγορά από την Τουρκία φρεγατών τύπου MILGEM,για την ανανέωση του γηράσκοντος ουκρανικού ναυτικού.

Η διμερής συνεργασία στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας ενδέχεται να οδηγήσει σε κοινές στρατιωτικές ασκήσεις και εκπαίδευση που θα ενισχύσουν τη διαλειτουργικότητα των τουρκικών και ουκρανικών στρατευμάτων - προοπτική που θα μπορούσε να αλλάξει τη γεωστρατηγική ισορροπία στην περιοχή του Εύξεινου Πόντου.

Αν και η Άγκυρα και η Μόσχα έχουν αναπτύξει ισχυρούς οικονομικούς δεσμούς και εξυπηρετούν αμοιβαία συμφέροντα στη Συρία και τη Λιβύη, οι δύο χώρες παραμένουν γεωπολιτικοί αντίπαλοι. Ο Ερντογάν επανέλαβε την Παρασκευή την άρνηση της Τουρκίας να αναγνωρίσει την προσάρτηση της Ρωσίας από τη Χερσόνησο της Κριμαίας. Ο Ζελίνσκυ εν τω μεταξύ, έδωσε στον Ερντογάν το κρατικό μετάλλιο για την υποστήριξή του στην «εδαφική ακεραιότητα» της Ουκρανίας.

Η Ελλάδα χωρίς αμυντική βιομηχανία και προστιθέμενη αξία στους αμυντικούς εξοπλισμούς αδυνατεί να εκμεταλλευθεί την αμυντική βιομηχανία ως μοχλό ανάπτυξης. Η Ελλάδα επίσης, θα μπορούσε να διεμβολίζει την σχέση Ρωσίας-Τουρκίας εκμεταλλευόμενη τις αντιθέσεις. Παρά ταύτα μηδέν εις το πηλίκον.

 Πέραν της παρούσας ελληνοτουρκικής κρίσης, η Ελλάδα θα συνεχίσει να δαπανά υψηλό ποσοστό του ΑΕΠ σε εξοπλισμούς. Οι δαπάνες αυτές θα μπορούσαν σε μεγάλο βαθμό να δημιουργήσουν εισόδημα εντός της χώρας. Στο παρελθόν οι απόπειρες δημιουργίας εθνικής αμυντικής βιομηχανίας υπονομεύθηκαν εκ των έσω, όπως αποδείχθηκε από την εμπλοκή πολιτικών προσώπων σε σκάνδαλα προμηθειών.

Οι πολλαπλές εξαρτήσεις της χώρας μνημονιακού ή γεωπολιτικού χαρακτήρα και η αδυναμία της πολιτικής ελίτ να διαμορφώσει μακροχρόνια εξωτερική και οικονομική πολιτική, έχοντας εκχωρήσει την εξωτερική πολιτική στην Ουάσιγκτον και την οικονομική πολιτική στο Βερολίνο, οδηγεί σε επαναλαμβανόμενες γεωπολιτικές και οικονομικές κρίσεις.