του Σωτήρη Σιδέρη

Γράφοντας στα παλιά της παπούτσια τις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό, τις προειδοποιήσεις της Λευκωσίας για διακοπή των συνομιλιών, την ελληνική διαμαρτυρία, τις θέσεις των ΗΠΑ και της ΕΕ, η Τουρκία με, επιθετικότητα και  αυτοπεποίθηση που φθάνει στα όρια της αλαζονείας,  προκαλεί ένταση, καθώς δέσμευσε περιοχές εντός της Κυπριακής ΑΟΖ παρενοχλώντας τις γεωτρήσεις της ΕΝΙ- KOGAS στο οικόπεδο 9.

Γύρω από την υπόθεση  των τουρκικών προκλήσεων, τις συνομιλίες Ερόγλου-Αναστασιάδη, την εμπλοκή μεγάλων χωρών αναπτύσσεται έντονη διπλωματική κινητικότητα που αναμένεται να κλιμακωθεί το επόμενο διάστημα. Προφανώς η Τουρκία θέλει να οδηγήσει τους ελληνοκυπρίους σε μια συμφωνία υπό στρατιωτική πίεση και αυτή η τακτική μπορεί να αποβεί επικίνδυνη για τα ελληνικά συμφέροντα αν δεν αντιμετωπιστεί  με κοινό σχέδιο και δράση από Αθήνα  και Λευκωσία, κάτι που δεν είναι δεδομένο.

Η τουρκική προκλητικότητα προκαλεί εύλογες  ανησυχίες,  όχι μόνο στην Αθήνα και την Λευκωσία,  αλλά και σε πολλές ξένες κυβερνήσεις δεδομένης της επικίνδυνης ρευστότητας που επικρατεί στην ευρύτερη Μέση Ανατολή και ενώ   ο δυτικός κόσμος είναι προσανατολισμένος στην αντιμετώπιση των τζιχαντιστών. Ωστόσο δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι η έπαρση της Τουρκίας φθάνει σε  δυσθεώρητα ύψη μετά  και την επίσημη συγγνώμη που ζήτησε ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Μπάιντεν από τον Ερντογάν, παίρνοντας πίσω τις επικρίσεις για στήριξη των τζιχαντιστών από την Άγκυρα.

Η κατάσταση είναι πολύ σύνθετη πλέον, δεδομένου ότι πέραν αυτού του μετώπου, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα προβλήματα στην ΕΕ, την προβληματική διπλωματία των ΗΠΑ, την κλιμακούμενη κρίση στα σύνορα της Τουρκίας, την Ουκρανία κλπ, τα οποία προφανώς η Άγκυρα, αναλύοντας από την δική της οπτική  θεωρεί ότι είναι η κατάλληλη στιγμή να ανοίξει ένα ακόμη μέτωπο, στην Κύπρο αυτή την φορά.

Η τριμερής επηρεάζει

Πιθανόν όμως, οι τουρκικές κινήσεις να μην είναι άσχετες με τις εξελίξεις στην τριμερή συνεργασία Αιγύπτου-Κυπριακής Δημοκρατίας –Ελλάδας, καθώς σύμφωνα με έγκυρες πηγές που ίσως να είναι εν γνώσει της Άγκυρας, προγραμματίζεται και νέα τριμερής  συνάντηση στην Λευκωσία, μετά από αίτημα του Καίρου. Σημειώνεται ότι η πρώτη συνάντηση πραγματοποιήθηκε στη Νέα Υόρκη στις 26 Σεπτεμβρίου στο περιθώριο της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ και τώρα προγραμματίζεται και δεύτερη. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι η Αίγυπτος είναι η επισπεύδουσα χώρα. Στο Κάιρο επικρατεί έντονα αντιτουρκικό κλίμα, μετά τις συχνές σκληρές επιθέσεις του Ερτογάν κατά της νέας ηγεσίας της Αιγύπτου. Από την πλευρά της η Τουρκία νοιώθει ότι απομονώνεται από αυτή την τριμερή συνεργασία, την οποία στηρίζει και το Ισραήλ.

Υπενθυμίζεται ότι μόλις προ ημερών η Αίγυπτος συμφώνησε με την Κυπριακή Δημοκρατία για την συνεκμετάλλευση του φυσικού αερίου. Η συμφωνία αυτή κλείνει τελεσίδικα το κεφάλαιο της συνεργασίας των δύο χωρών δηγώντας την Τουρκία σε μια διπλωματική ήττα, καθώς είναι γνωστό ότι η Άγκυρα επιχείρησε ανεπιτυχώς να ακυρώσει την συνεργασία και τις συμφωνίες, με στόχο να πετύχει μια απευθείας συμφωνία με την Αίγυπτο, εξαιρώντας την Κυπριακή Δημοκρατία. 

Η ένταση

Η ένταση στην Κύπρο είχε προαναγγελθεί επί μήνες, αλλά φαίνεται ότι τώρα υλοποιείται το σχέδιο αυτό. Σήμερα, ο υπουργός Εξωτερικών Ευάγγελος Βενιζέλος είχε τηλεφωνική επικοινωνία  με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη, καθώς και με τον Υπουργό Εξωτερικών, Ιωάννη Κασουλίδη, με στόχο των συντονισμό των ενεργειών τους.

Είναι πολύ πιθανό, ο κ. Βενιζέλος να συζήτησε με την κυπριακή ηγεσία και το θέμα της τριμερούς με την Αίγυπτο. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η  Αθήνα αναμένεται να προτείνει να πραγματοποιηθεί τριμερής σε επίπεδο υπουργών εξωτερικών προκειμένου να προετοιμάσει την τριμερή σε επίπεδο κορυφής. Η συνάντηση, σε κάθε περίπτωση θα πραγματοποιηθεί το συντομώτερο δυνατό. Οι τρείς χώρες συζητούν εφ όλης της ύλης, ακόμη και το θέμα της ΑΟΖ, παρά τις δυσκολίες του Καίρου.

Κατά συνέπεια, η Τουρκία κινείται σε δύο μέτωπα και στα δύο όμως κάνει νευρικές κινήσεις που οδηγούν σε αδιέξοδο την ίδια την πολιτική της.

Το πρώτο μέτωπο είναι να απειλεί τις ξένες εταιρείες ότι και η ίδια έχει δικαιώματα στην ΑΟΖ. Η Τουρκία δεν έχει κανένα δικαίωμα στην κυπριακή ΑΟΖ. Δικαιώματα έχουν οι Τουρκοκύπριοι οι οποίοι μαζί με την Αγκυρα έχουν ανακηρύξει κράτος στα κατεχόμενα. Τώρα θέλουν χωριστό κράτος, αλλά κοινή εκμετάλλευση των κοιτασμάτων, πράγμα που η Λευκωσία και η Αθήνα δεν δέχονται. Με την επιθετική της συμπεριφορά όμως η Τουρκία τορπιλίζει ουσιαστικά τις διαπραγματεύσεις και είναι ζήτημα πως θα εξελιχθούν στο εξής, καθώς ο Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης έχει δηλώσει ότι αν παραβιαστεί η ΑΟΖ, οι συνομιλίες θα διακοπούν. 

Την Κυριακή 5 Οκτωβρίου ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Νίκος Χριστοδουλίδης, τόνισε ότι το θέμα με τη Navtex είναι “ιδιαιτέρως σημαντικό αφού παραβιάζει κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά και δικαιώματα της εταιρείας ENI-KOGAS που δραστηριοποιείται εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Κύπρου, μετά από συμφωνία με την Κυπριακή Δημοκρατία”.

Ανάγκη στήριξης

Η Λευκωσία αναμένει τώρα στήριξη από Ευρώπη και ΗΠΑ που σημειωτέον έχουν πάρει καθαρή θέση υπέρ των ερευνών. Ο εκπρόσωπος του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών Κωνσταντίνος Κούτρας,  σε δήλωσή του υπογράμμισε ότι τόνισε πως η Κύπρος δεν αντέχει καμία περαιτέρω παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Προειδοποίησε επίσης την Τουρκία σημειώνοντας ότι η Άκυρα  γνωρίζει ή οφείλει να γνωρίζει ότι ο σεβασμός της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων επί της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας της Κυπριακής Δημοκρατίας, δηλαδή ενός κράτους μέλους του ΟΗΕ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι υποχρέωση όλης της διεθνούς κοινότητας”. Ο κ. Κούτρας δήλωσε επίσης  ότι "από τη συμπεριφορά της Τουρκίας εξαρτάται και η ευρωπαϊκή της πορεία και η πορεία των διαπραγματεύσεων στη Κύπρο».

Η Άγκυρα με την έναρξη των ερευνών από την ιταλική ΕΝΙ στο τεμάχιο 9 έστειλε πολεμικό για αναγνώριση. Μετά από αυτό, τώρα έχει δεσμεύσει από την 20ή Οκτωβρίου μέχρι την 30ή Δεκεμβρίου την περιοχή που ξεκινά από την κατεχόμενη Αμμόχωστο και εκτείνεται νότια στα τεμάχια 2, 3 και μέρους του τεμαχίου 9 της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Για την δημιουργία κλίματος έντασης είχε προειδοποιήσει το τουρκικό υπουργείο εξωτερικών τις προηγούμενες ημέρες, όταν σε ανακοίνωσή του  είχε θέσει ανοιχτά το θέμα του διαμοιρασμού του φυσικού αερίου παραπέμποντας στις προτάσεις Έρογλου, κατηγορώντας τους Ελληνοκύπριους για μονομερείς ενέργειες!