«Φυγάς» για τους επικριτές του, «αυτοεξόριστος» για τους οπαδούς του, γεγονός πάντως είναι ότι ο καθαιρεθείς Καταλανός ηγέτης  Πουτζδεμόν  παραμένει από τις 30 Οκτωβρίου στις Βρυξέλλες μαζί με 4 ακόμα μέλη της έκπτωτης κυβέρνησής του προκειμένου να αποφύγει τη σύλληψη και τον εγκλεισμό του στις ισπανικές φυλακές και να συνεχίσει από άλλο ‘μετερίζι’ τον αγώνα του για την επίτευξη της καταλανικής ανεξαρτησίας.
Ως εκ τούτου ο  Πουτζδεμόν , μη έχοντας και προς το παρόν άλλη επιλογή, δείχνει να έχει εναποθέσει όλες τις ελπίδες του στο αποτέλεσμα των εκλογών του Δεκεμβρίου, ώστε εάν τα κόμματα που τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας πλειοψηφήσουν, ο αγώνας του να αποκτήσει μια νέα δυναμική και ο ίδιος να μπορεί να διαπραγματευτεί σε άλλη βάση επικαλούμενος το πλειοψηφικό ρεύμα υπέρ της ανεξαρτησίας.

Ενώ όμως οι ευρωπαϊκές πόρτες παραμένουν για εκείνον ερμητικά κλειστές, η παρουσία του στη βελγική πρωτεύουσα έχει προκαλέσει αμηχανία και νευρικότητα στη βελγική κυβέρνηση και αναστάτωση στα πολιτικά κόμματα, ιδίως από τη στιγμή που οι ισπανικές αρχές εξέδωσαν ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης σε βάρος του, το οποίο έχει ήδη περιέλθει στη βελγική Δικαιοσύνη. Η τελευταία είναι πλέον εκείνη που καλείται ‘να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά’ και να αποφασίσει για τη μοίρα του  Καταλανού ηγέτη  και των συνοδοιπόρων του και την έκδοσή τους ( ή μη) στην Ισπανία, τη στιγμή που ο ίδιος κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του προκειμένου να διεθνοποιήσει το καταλανικό ζήτημα μέσα από την καρδιά της Ευρώπης και να κρατήσει ‘ζωντανή’ τη φλόγα της ανεξαρτησίας της Καταλωνίας.

  
1.    Η παρουσία του  Πουτζδεμόν

Σαστισμένος και μάλλον αμήχανος εμφανίστηκε αρχικά ο  Πουτζδεμόν  στις Βρυξέλλες, ενώ και η εσπευσμένη μετάβασή του στη βελγική πρωτεύουσα τις παραμονές της έκδοσης του εντάλματος σύλληψης σε βάρος του από τις ισπανικές αρχές, αποτέλεσε πραγματικό κεραυνό εν αιθρία. Δεδομένων όμως των στενών σχέσεων που διατηρούσε επί μακρόν με τους φλαμανδούς εθνικιστές, είναι προφανές ότι θεώρησε ότι θα περιβάλλεται εδώ από φίλιες δυνάμεις ευρισκόμενος σε ένα περιβάλλον που μπορεί ίσως να χαρακτηριστεί, αν όχι «απόλυτα φιλικό», τουλάχιστον ως «το λιγότερο εχθρικό» για τον ίδιο.
Ενώ οι φήμες στο Βέλγιο οργίαζαν σχετικά με τα σχέδιά του, ο αποπεμφθείς Καταλανός ηγέτης, με την πρώτη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε και υπό την καθοδήγηση του φλαμανδού δικηγόρου του Paul Bekaert (ο οποίος θεωρείται αυθεντία επί θεμάτων διεθνών ενταλμάτων σύλληψης), ξεκαθάρισε ότι δεν είναι στις προθέσεις του ούτε να ζητήσει πολιτικό άσυλο στο Βέλγιο ούτε να εγκαταστήσει εδώ μια κυβέρνηση «σε εξορία». Προϊόντος όμως του χρόνου, έχει αρχίσει να γίνεται αντιληπτό ότι αυτό το δεύτερο είναι που προσπαθεί να κάνει στη πράξη, επιχειρώντας να δώσει ‘γραμμή’ και να συντονίσει από εδώ το έργο της έκπτωτης κυβέρνησής του, παρότι δεν έχει καταφέρει προς το παρόν να εξασφαλίσει την παραμικρή υποστήριξη από τη διεθνή κοινότητα η οποία τον έχει θέσει σε μια ιδιότυπη «καραντίνα». Η απομόνωση αυτή και η απροθυμία της ΕΕ να του παράσχει την οποιαδήποτε στήριξη δείχνει μάλιστα να τον έχει εκνευρίσει, κάτι που γίνεται αντιληπτό και από τους μύδρους που εξαπέλυσε κατά της ευρωπαϊκής πολιτικής ηγεσίας τόσο στην ομιλία του στο Bozar

Το σίγουρο πάντως είναι ότι ο  Πουτζδεμόν  δεν δείχνει αυτή τη στιγμή να έχει άλλη επιλογή από το να συνεχίσει την προσπάθειά του να διευρύνει τα ερείσματά του και να συγκεντρώσει υποστήριξη για την καταλανική υπόθεση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, είτε εντείνοντας τις επαφές του με τους ξένους δημοσιογράφους (ιδίως προς τους φλαμανδούς είναι λαλίστατος ενώ αποφεύγει τους ισπανούς ανταποκριτές με κάθε τρόπο), είτε παραχωρώντας συνεντεύξεις σε εφημερίδες (πχ χτεσινή σε De Standaard) ή σε τηλεοπτικά κανάλια (πχ χτες το βράδυ στο πρόγραμμα Terzake), είτε συμμετέχοντας σε εκδηλώσεις όπως την προχτεσινή εν μέσω των 200 καταλανών δημάρχων, οι οποίες συγκεντρώνουν άπλετα τα φώτα της δημοσιότητας, είτε, τέλος, προγραμματίζοντας πορείες στο κέντρο των Βρυξελλών κλπ καθ΄ οδόν προς τις κρίσιμες καταλανικές εκλογές της 21ης Δεκεμβρίου όπου προσβλέπει σε μια πλειοψηφία για τα κόμματα του αποσχιστικού τόξου.

2.    Το κλίμα στο Βέλγιο

Ο Καταλανός ηγέτης έτυχε μιας μάλλον «μουδιασμένης» υποδοχής στο Βέλγιο, καθώς τόσο τα πολιτικά κόμματα στην πλειονότητά τους όσο και ο Τύπος στο σύνολό του σχεδόν, αντιλήφθηκαν από νωρίς ότι η άφιξή του εδώ  αποτελεί μια ‘καυτή πατάτα’ που απαιτεί προσεκτικούς χειρισμούς προκειμένου να μην εμφανιστεί η χώρα ως η μοναδική «παραφωνία» σε ευρωπαϊκό επίπεδο σε περίπτωση που θεωρούνταν ότι παρέχει στήριξη στα αυτονομιστικά σχέδια των καταλανών εθνικιστών. Δεν λείπουν βέβαια και οι φόβοι μήπως η ταύτιση με τον Πουτζδεμόν και τα εθνικιστικά του οράματα ανοίξει ‘το κουτί της Πανδώρας’ στο Βέλγιο συμπαρασύροντας και τους φλαμανδούς ομοϊδεάτες τους να εγείρουν παρόμοια αιτήματα.

3.    Η διαδικασία

Αφού παρέλαβε το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης που εξέδωσαν οι ισπανικές αρχές σε βάρος του Puigdemont, η Ομοσπονδιακή Εισαγγελία του Βελγίου όρισε έναν (ολλανδόφωνο) ανακριτή, ο οποίος αποφάσισε να αφήσει τον έκπτωτο Καταλανό ηγέτη ελεύθερο υπό όρους. Η υπόθεση παραπέμφθηκε στη συνέχεια στο δικαστικό συμβούλιο Βρυξελλών, προκειμένου να κριθεί κατά πόσον το ευρωπαϊκό αίτημα σύλληψης συνάδει ή όχι με τη βελγική νομοθεσία. Η σχετική απόφαση θα εκδοθεί στις 17 Νοεμβρίου. Σε περίπτωση που κριθεί ότι το εν λόγω ένταλμα δεν παραβιάζει τη βελγική νομοθεσία, ο Puigdemont θα παραδοθεί στις ισπανικές αρχές για τα περαιτέρω, αφού όμως προηγουμένως του έχει δοθεί η δυνατότητα να εξαντλήσει όλα τα ένδικα μέσα που του παρέχει ο νόμος, διαδικασία που αναμένεται να διαρκέσει από 1,5-2 μήνες.

Το κρίσιμο στοιχείο για το σχηματισμό δικανικής πεποίθησης από την πλευρά του Δικαστικού Συμβουλίου, θα είναι κατά πόσον τα αδικήματα για τα οποία διώκεται ο Puigdemont είναι ποινικώς κολάσιμα και στο Βέλγιο. Ενώ για τις κατηγορίες της τρομοκρατίας, της διαφθοράς και της απάτης δεν τίθεται ζήτημα αφού προβλέπονται και από το βελγικό Ποινικό Κώδικα, τα πράγματα περιπλέκονται σε ό,τι αφορά τις κατηγορίες  της υποκίνησης σε εξέγερση, της κατάχρησης αξιώματος και της ανυπακοής που βαρύνουν τον Puigdemont, για τα οποία οι Βέλγοι δικαστές θα πρέπει αναλυτικά να εξετάσουν κατά πόσον είναι ποινικώς κολάσιμα στο Βέλγιο και εάν ναι, με ποιές ποινές.

Επιπλέον, θα πρέπει να εξετάσουν κατά πόσον οι συγκεκριμένες ενέργειες στις οποίες προέβη ο έκπτωτος καταλανός ηγέτης στοιχειοθετούν τα αδικήματα για τα οποία κατηγορείται, γεγονός που σημαίνει ότι θα στην πραγματικότητα θα λάβει χώρα μια «μίνι δίκη» σε βάρος του Puigdemont, χωρίς να αποκλείεται και το ενδεχόμενο να χρειαστεί να υποβληθούν προδικαστικά αιτήματα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο του Λουξεμβούργου, εξέλιξη η οποία θα ‘τραβήξει’ σε ακόμα μεγαλύτερο μάκρος την όλη διαδικασία.

Σύμφωνα πάντως με τον φλαμανδό δικηγόρο του Puigdemont, η κύρια υπερασπιστική γραμμή του έκπτωτου Καταλανού ηγέτη, θα είναι ότι παραβιάζονται τα ανθρώπινα δικαιώματά του δεδομένου ότι διατρέχει τον κίνδυνο να του επιβληθούν στην Ισπανία «δυσανάλογα υψηλές» ποινές σε σχέση με τις ενέργειές του. Το κατά πόσον τα επιχειρήματά του θα εισακουστούν, εξαρτάται εν πολλοίς και από το εάν θα λειτουργήσει στην πράξη η αρχή της διάκρισης των εξουσιών ώστε η υπόθεση να κριθεί με αμιγώς νομικά κριτήρια ή θα πρυτανεύσουν εν τέλει πολιτικές σκοπιμότητες. 




4.    Συμπεράσματα

Η προσπάθεια διεθνοποίησης του καταλανικού από τον Puigdemont δεν έχει μέχρις στιγμής αποδώσει τα αναμενόμενα για εκείνον, καθώς εξακολουθεί να μην βρίσκει πρόθυμους συνομιλητές στις Βρυξέλλες, με την εξαίρεση των φλαμανδών εθνικιστών οι οποίοι όμως αρκούνται σε δηλώσεις συμπάθειας/συμπαράστασης και δεν δείχνουν διατεθειμένοι να προκαλέσουν μια κυβερνητική κρίση στο Βέλγιο αξιώνοντας από τον πρωθυπουργό Michel μια προνομιακή μεταχείριση του έκπτωτου Καταλανού ηγέτη. Αυτό πρέπει να έχει διαμηνυθεί και στον τελευταίο, εξ’ ού και οι συνεχείς διαβεβαιώσεις του ότι δεν επιθυμεί να καταστήσει το καταλανικό εσωτερικό πολιτικό πρόβλημα του Βελγίου.

.