Του Λευτέρη Κανά

Αν το πρόβλημα του ΠΑΣΟΚ εντοπιζόταν αποκλειστικά στο πως θα διαχειριστεί το προσεχές εκλογικό αποτέλεσμα, όλα θα ήταν απλά.  Στο κάτω της γραφής, όπως αναλύεται και αλλού, οι συσχετισμοί που θα αναδείξει η κάλπη, είναι εκείνοι που θα καθορίσουν τη διαπραγματευτική του δύναμη και τη δυνατότητα επιβολής των απόψεων του, στους δυνητικούς εταίρους.  Ως προς αυτό έχει απόλυτο δίκιο ο Νίκος Ανδρουλάκης, όταν τονίζει πως ένα διψήφιο ποσοστό, όσο το δυνατό μάλιστα πιο ψηλό, είναι εκείνο που θα επιτρέψει στο ΠΑΣΟΚ, μετεκλογικά, να διαδραματίσει το ρυθμιστικό του ρόλο.  Το βαθύτερο όμως πρόβλημα, που έρχεται από παλιά και το οποίο δείχνει να αγνοεί και ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, παρ` ότι εκλέχθηκε με βάση μια συγκεκριμένη «εντολή», είναι πως και μόνη η προβολή του διλήμματος, που αφήνει ορθάνοιχτο το ενδεχόμενο κυβερνητικής σύμπραξης με τη συντηρητική παράταξη, για την εφαρμογή μάλιστα ενός «σοσιαλδημοκρατικού» προγράμματος, αναδεικνύει το «σταυρικό» πρόβλημα της παράταξης.

 Μας θυμίζει τηρουμένων των αναλογιών, τη περίφημη ρήση του Μαρξ για τη θρησκεία, ως την έκφραση της ψυχής ενός λαού, που έχει χάσει την ψυχή του.  Συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς με τον ορισμό, στην προκείμενη περίπτωση αποδίδει την  ουσία του προβλήματος. Το γεγονός δηλαδή ότι το ΠΑΣΟΚ εδώ και πολλά χρόνια έχει χάσει την ψυχή του. Για την ακρίβεια, από την επομένη της «αναχώρησης» του Ανδρέα Παπανδρέου. Η επιλογή του Κώστα Σημίτη, ως διαδόχου, ακόμη και για τους λόγους πολιτικής τακτικής, που την υπαγόρευσαν, αποτέλεσε ένα «σημείο τομής».  Την οριστική εγκατάλειψη, όχι μόνο της ιδέας ενός σοσιαλιστικού μετασχηματισμού, που ενδεχομένως ως στόχος να είχε καταστεί ανέφικτος στις διαμορφούμενες, από τη δεκαετία του `90, αν όχι και πιο πριν, συνθήκες, αλλά και οποιουδήποτε προοδευτικού σκιρτήματος, οποιουδήποτε οράματος.  Αυτή η, σχεδόν βίαιη, μετάλλαξη του Κινήματος, η επί της ουσίας αναίρεση των ιδρυτικών του αρχών, αποτυπώθηκε και στο αποτέλεσμα των εκλογών της 22ας Σεπτεμβρίου 1996. Αυτών που προσέφεραν και τη λαϊκή νομιμοποίηση στην πρωθυπουργία του νέου αρχηγού.  Οι, σύμφωνα με την ανάλυση του αποτελέσματος, εισροές από τα δεξιά, αντιστάθμισαν τη «φυγή» προς τα αριστερά, κυρίως προς το τότε νεοσύστατο ΔΗΚΚΙ του Δημήτρη Τσοβόλα, ως ενός σχηματισμού,  που προερχόταν από τα σπλάχνα του ΠΑΣΟΚ.  Το Κίνημα δεν έπαψε μόνο να είναι το «κόμμα της αντιδεξιάς συσπείρωσης», όπως διακήρυσσε ο νέος του αρχηγός, αλλά στην πράξη έγινε ο φορέας ενσωμάτωσης των νεοδεξιών-νεοσυντηρητικών πολιτικών, εκφρασμένων στα πιο άκαμπτα νεοφιλελεύθερα δόγματα.  Η επί της ουσίας, σύμπραξη του νέου πάλαι ποτέ «εκσυγχρονιστικού» ρεύματος, με τον «καουμπόϊκο» νεοφιλελευθερισμό της σημερινής διακυβέρνησης, με τον ίδιο τον πρώην πρωθυπουργό, να μη φείδεται, μέχρι πρότινος, επαίνων για το σημερινό ένοικο του Μαξίμου, επικύρωνε αυτή τη στροφή.  Η ηγεσία του Γιώργου Παπανδρέου, που ακολούθησε, όχι μόνο δεν επέφερε αντιστροφή των πραγμάτων, αλλά, με το «χολυγουντιανό» στιλ πολιτικής, κατέστησε το ΠΑΣΟΚ ένα κόμμα της μεταπολιτικής. Κόμμα που αρνούνταν ακόμη και να μιλήσει πολιτικά.  Όπως και άλλοτε έχουμε επισημάνει, η οικονομική κρίση και η αλλοπρόσαλλη διαχείριση της, κατάφεραν απλώς τη «χαριστική βολή».