του Σπύρου Σουρμελίδη

Η βασίλισσα πέθανε, ζήτω ο βασιλιάς. Αυτή η φράση συμβολίζει την συνέχεια κάθε μοναρχίας και ειδικά της βρετανικής μοναρχίας.  Μένει να δούμε τι ακριβώς σημαίνει αυτή τη φορά. Η βασίλισσα Ελισάβετ έφυγε σε ηλικία 96 ετών, έχοντας μείνει στον θρόνο 70 χρόνια.  Ανέλαβε σε ηλικία 26 ετών, όταν η βρετανική αυτοκρατορία κατέρρεε, έζησε τεράστιες, ιστορικές αλλαγές. Ποια ήταν η συμβολή της μοναρχίας της; Ποια ήταν η συμμετοχή σ αυτές και ποιες οι παρακαταθήκες; Η βασίλισσα Ελισάβετ, κατάφερε σίγουρα να διατηρήσει τη μοναρχία. Δια της απουσίας της στις μεγάλες αποφάσεις και δια της σιωπής στις μεγάλες κρίσεις. Έτσι πέτυχε να συμβολίζει τα περασμένα (αυτοκρατορικά) μεγαλεία που όμως είχαν χαθεί. Ο βασιλιάς Κάρολος καλείται να διατηρήσει αυτή την μοναρχία στην Μεγάλη Βρετανία και στη βρετανική Κοινοπολιτεία.

Η Ελισάβετ είναι η τελευταία “πολιτική” προσωπικότητα που ανέλαβε μετά το τέλος των μεγάλων πολέμων. Μένει να δούμε αν θα διαβάσουμε κάποτε  έστω την εμπειρία της, μέσω απο τις σημειώσεις της στο ημερολόγιο της. Αν θα μάθουμε ποια ήταν τα διδάγματα και αν κάτι απο αυτά τα μετέφερε στους θεσμικούς της συνομιλητές.

Ο ρόλος της Βασιλείας είναι συμβολικός, συντηρεί  την ενότητα της Μεγάλης Βρετανίας και συγχρόνως τον μύθο της αυτοκρατορικής δύναμης. Που στην πραγματικότητα δεν υπάρχει πια εδώ και κάτι δεκαετίες. 

Η απελευθέρωση της Ινδίας (1947) και η δημιουργία της κομμουνιστικής ανεξάρτητης Κίνας (1949) μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, σηματοδότησαν το τέλος  της αποικιοκρατίας. Η  Ελισάβετ ανέλαβε τα βασιλικά της καθήκοντα το 1952, οταν η Αυτοκρατορία κατέρρε. Στις δεκαετίες του ΄50 και του ΄60 δεκάδες κράτη στην Αφρική , στην Ασία, στην Λατινική Αμερική, απελευθερώθηκαν απο τον ζυγό των Βρετανών (και άλλων ευρωπαϊκών χωρών). Μαζί και η Κύπρος. Η Βρετανία αποχωρώντας αφηνε πίσω της διαρέσεις και σύνορα φτιαγμένα έτσι ώστε να διατηρούν τις εθνικές έριδες. 

Η βασίλισσα Ελισάβετ έζησε όλες αυτές τις μεταπτώσεις, αυτό το τέλος  του μεγαλείου της αυτοκρατορίας. Αν κάτι πέτυχε αυτό είναι σίγουρα να διατηρήσει  τον Θρόνο ως σύμβολο μιας εποχής που είχε τελειώσει. Κατάφερε πάντως να διευρύνει τον κυκλο των κρατών που μετείχαν στην βρετανική Κοινοπολιτεία , σπο 16 σε 54. Μιλάμε κυρίως για κρατίδια και νησάκια που αναζητούσαν μια συνομοσπονδία για να έχουν κάποιο ρόλο διεθνώς. Και αυτό αρχίζει να τρίζει. Τα νησιά Μπαρμπάντος, π.χ, πέρυσι έπαψαν να έχουν την Βασίλισσα Ελισάβετ ανώτατο άρχοντα. 

Η διατήρηση  των συμβολισμών και η ατέλειωτη σιωπή της , είναι ίσως αυτά που την έκαναν αγαπητή στους Βρετανούς. Η εξουσία της ήταν συμβολική πράγματι, τα πάντα όμως στην Βρετανία βασίζονται σε νόμους άγραφους, στην δύναμη που απέκτησαν οι θεσμοί στο χρόνο.  

Ο Βρετανός πρωθυπουργός είναι ο πρώτος σύμβουλος του Θρόνου. Αυτός όμως αποφασίζει εδώ και δεκαετίες.  

Ο συμβολικός ρόλος δεν απαγόρευε όμως στην Βασίλισσα να δώσει το στίγμα της στις μεγάλες καμπές, στις δύσκολες ώρες. Ίσως παρασκηνιακά  κάποια στιγμή να το έπραξε. Δεν το μάθαμε.

Μαθαίναμε τα πάθη της προσωπικής ζωής των μελών της βασιλικής οικογένειας.

Ο Κάρολος, ο νέος βασιλιάς καλείται να αποδείξει  ότι η βρετανική μοναρχία θα παραμείνει αγαπητή τους Βρετανούς, και συγχρόνως ένα αποδεκτό (και αναγκαίο;) σύμβολο ενότητας  των Βρετανών (Αγγλων, Ουαλών, Σκώτων και Ιρλανδών). Όπως και ανώτατος άρχοντας σε χώρες της Κοινοπολιτείας όπως η Αυστραλία, ο Καναδάς, η Νέα Ζηλανδία και μερικά ακόμα νησάκια στην Καραϊβική και στον Ειρηνικό. 

Η αν η Ελισάβετ ήταν η τελευταία που κατάφερε να διατηρήσει τα περασμένα μεγαλεία έστω και συμβολικά. 

ΥΓ: Η Λιζ Τρας προλαβε να δώσει τα διαπιστευτήρια της νέα πρωθυπουργού στην Ελισάβετ, ώρες πριν τον θανατο της.