Του Σωτήρη Σιδέρη

 Η γερμανική Ευρώπη είναι παρελθόν, αλλά δεν ξέρουμε ποια Γερμανία και ποια ΕΕ θα έχουμε. Πολλοί στη Γερμανία και σε όλη την Ευρώπη  πίστευαν ότι η μετάβαση στη μετά Μέρκελ εποχή θα ήταν δύσκολη  για  όλους.  Τα πράγματα εξελίσσονται αρκετά χειρότερα και στο Βερολίνο και σε όλη την ΕΕ , καθώς οι συνθήκες άλλαξαν ραγδαία με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και όσα ακολούθησαν. Σε όλη την ΕΕ έχει προκαλέσει αίσθηση ο ασυγκράτητος φιλοαμερικανισμός της υπουργού Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ, αλλά έντονη είναι η συζήτηση στη γερμανική πρωτεύουσα και για τις θέσεις της Μπέρμποκ στην ελληνοτουρκική διένεξη κατά την περιοδεία της σε Ελλάδα και Τουρκία.  Οι θέσεις ότι δεν τίθεται ζήτημα κυριαρχίας των νησιών, η στήριξη στο μεταναστευτικό παρά την διεθνή κατακραυγή, η στάση υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία κλπ προκάλεσαν αίσθηση ακόμη και στο Βερολίνο,  γιατί ξέφυγε πολύ από την συντηρητική στάση της Μέρκελ. Όλα δείχνουν ότι η νέα κυβέρνηση της Γερμανίας είναι αγχωμένη για την  ασήμαντη γεωπολιτική  επιρροή της , την κρίση που την μαστίζει και την εικόνα που εκπέμπει ότι αναζητεί μια νέα ταυτότητα σε έναν αναδυόμενο νέο κόσμο.  Αυτή την εικόνα αποκόμισε και Έλληνας πανεπιστημιακός στο Βερολίνο, αυτό είναι που μας ενδιαφέρει περισσότερο.

Έντονες διεργασίες  και κινητικότητα

Πρόσφατα Έλληνας πανεπιστημιακός και βαθύς γνώστης των πολιτικών ασφάλειας στην περιοχή, τόσο των ΗΠΑ όσο και της Ευρώπης,  προσκλήθηκε στο Βερολίνο προκειμένου να συζητήσει σε κορυφαίο και χρηματοδοτούμενο από το γερμανικό κράτος think tank, τα νέα γεωπολιτικά δεδομένα. Εκεί διαπιστώθηκε ότι η Γερμανία αναζητεί τρόπους παρέμβασης μέσω πάντα μιας ευρωπαικής πολιτικής , στην προκειμένη περίπτωση μέσω του δόγματος της Στρατηγικής Πυξίδας της ΕΕ. Ο Έλληνας συνομιλητής τους , τους επισήμανε ότι η Στρατηγική Πυξίδα, είναι αρκετά φιλόδοξη για τον Ινδικό Ωκεανό, αλλά σχεδόν ανύπαρκτη για τα μείζονα προβλήματα ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο και τα Βαλκάνια. Στο πλαίσιο αυτού του προβληματισμού, πρότεινε την δημιουργία ενός υποσυστήματος , ενός πυλώνα της Πυξίδας για την περιοχή. Εκεί διαπιστώθηκε μάλλον μελαγχολικά ότι η ελληνική κυβέρνηση είναι εντελώς απούσα από κάθε διεργασία που συντελείται. Κυοφορείται δηλαδή μια νέα στρατηγική της Γερμανίας και η ελληνική διπλωματία απουσιάζει. Ενδεχομένως, ψήγματα αυτών των σκέψεων ακούσαμε από την Μπέρμποκ κατά την επίσκεψή της στην Αθήνα, αλλά η ρευστότητα μας κάνει ιδιαίτερα επιφυλακτικούς.

Τι θα συμβεί με αυτές τις ιδέες δεν γνωρίζουμε. Εκ των πραγμάτων όμως η Γερμανία, αν δεν θέλει να χάσει το τρένο θα πρέπει να ενεργοποιηθεί γρήγορα. Ο Χειμώνας θα είναι πολύ προκλητικός για την γερμανική πολιτική σκηνή. Αυτόν τον Χειμώνα θα κριθεί ως έναν βαθμό , αν το Βερολίνο προλάβει ή θα χάσει το τρένο των μεγάλων αλλαγών . Η Τουρκία για παράδειγμα είναι πολύ πιο παραγωγική διπλωματικά και πολύ πιο χρήσιμη στους παγκόσμιους παίχτες από τη Γερμανία. Και αυτό, δύσκολα το χωνεύουν στο Βερολίνο…

Επανερχόμαστε λοιπόν στην επίσκεψη Μπέρμποκ. Η θετική κριτική των Σοσιαλδημοκρατών και οι έντονες επιφυλάξεις των Χριστιανοδημοκρατών, δείχνουν ότι η Γερμανία βρίσκεται σε μετάβαση. Υπάρχει ένα ισχυρό ρεύμα στο Βερολίνο υπέρ των νέων θέσεων, αλλά η γερμανική δεξιά και τα οικονομικά συμφέροντα που τη συνδέουν με την Τουρκία, δεν θέλει αλλαγές.  Σημειώνεται ότι όπως και οι ΗΠΑ , έτσι και το Βερολίνο τρέμουν στην ιδέα ότι μπορεί να ανοίξει ένα νέο μέτωπο Ελλάδας -Τουρκίας . Δεν θα διαλυθεί μόνο το ΝΑΤΟ, αλλά πλέον και η ΕΕ.  Ο τρόμος που προκλήθηκε από ενδεχόμενη εισβολή της Σερβίας στο Κόσοβο που οδήγησε σε αστραπιαία παρέμβαση για εκτόνωση, είναι χαρακτηριστικός της ρευστότητας και των κινδύνων.
Γιατί αν υπάρξει στρατιωτική κρίση στο Αιγαίο ή στην Κύπρο , που δεν θα έχει καμία σχέση με το Κόσοβο , τότε είναι σίγουρο ότι η ΕΕ δεν θα μπορέσει με τίποτα να την διαχειριστεί. Πόσο μάλλον που η ένταση Κίνας -ΗΠΑ με επίκεντρο την Ταιβάν βρίσκεται στο κόκκινο. Η Ουάσιγκτον τεστάρει χοντρά το Πεκίνο και είναι σίγουρο ότι προσπαθεί να την σύρει σε επέμβαση ακριβώς όπως έσυρε τη Μόσχα στην Ουκρανία η οποία εισέβαλλε μη έχοντας άλλη επιλογή. Μετά την Ουκρανία οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να θυσιάσουν την Ταιβάν, αλλά όλος ο κόσμος θα σκοτεινιάσει.
           

Ο κόσμος ...ανάποδα

Πάρα πολλές χώρες του κόσμου, κυρίως οι μεγαλύτερες θεωρούν πολύ κρίσιμες τις εκλογές που θα γίνουν το αργότερο το επόμενο έτος στην Τουρκία. Η τύχη του Ερντογάν ενδιαφέρει όλους. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν κατολίσθηση του Τούρκου Προέδρου, αλλά η επιρροή του στην εξωτερική πολιτική είναι τεράστια και κυρίαρχη. Όπως με την Μέρκελ, έτσι και με τον Ερντογάν, η Ευρώπη και οι ΗΠΑ θεωρούν σίγουρο ότι θα ακολουθήσουν σεισμικές αλλαγές και ανατροπές στην Τουρκία. Πόσο μάλλον που ο κόσμος γίνεται όλο και πιο ασταθής και η Τουρκία έχει πολλούς λόγους για να ανησυχεί. Όλη η περιοχή από το Γιβραλτάρ, μέχρι την αραβική χερσόνησο και από το Ελσίνκι μέχρι τη Μαδρίτη έχει πολλούς λόγους να είναι επιφυλακτική με την πολιτική της Τουρκίας.  Η οποία μπορεί να οδηγηθεί  σε εσωτερικές συγκρούσεις μεταξύ του συστήματος Ερντογάν και όλων των άλλων που να απειλήσει σοβαρά την συνοχή και να την κλονίσει.   Γι αυτό πολλοί στην ΕΕ και τις ΗΠΑ θεωρούν ότι ένας  νέος Καβαλά, (ο επιχειρηματίας που έχει φυλακίσει ο Ερντογάν ως υποκινητή των μαζικών διαδηλώσεων του 2013), μπορεί να είναι ο ενοποιητικός παράγοντας της αντιπολίτευσης για αλλαγή ή αντίθετα, μπορεί η Τουρκία να γίνει έρμαιο των γκρίζων λύκων με ότι αυτό συνεπάγεται και για την Ελλάδα.

 Η Γερμανία όμως  βλέπει το παιχνίδι από την δική της πλευρά. Αν η Τουρκία αποδυναμωθεί , ίσως θέλει η ίδια να επανέλθει στην διεθνή σκηνή.  Η διαρκής κρίση στην ανατολική Ευρώπη παρά την ΝΑΤΟποίησή της δεν καθησυχάζει το Βερολίνο. Η ισχύς της Γερμανίας και στην ΕΕ μειώνεται καθώς η Πολωνία , οι βαλτικές χώρες, οι σκανδιναβικές χώρες, αλλά και η νοτιοανατολική Ευρώπη είναι στο πλευρό των ΗΠΑ, ενώ η ίδια η ΕΕ βρίσκεται σε κρίση. Η στάση υπέρ του Καβαλά, υπέρ της Ελλάδας , υπέρ του εκδημοκρατισμού δείχνουν ακριβώς την νέα τάση που επικρατεί στο Βερολίνο. Σύντομα όμως η Γερμανία θα κληθεί να επιβεβαιώσει αν η στροφή είναι πραγματική ή εικονική. Η Τουρκία έχει μια ισχυρή δυναμική στην εξωτερική πολιτική και δεν μπορεί να σταματήσει , αν δεν επιβάλλει το σχέδιό της. Οπότε σύντομα θα ξέρουμε αν η Μπέρμποκ θα ζητήσει κυρώσεις, θα οξύνει την κριτική προς την Τουρκία, ή θα αναδιπλωθεί. Αν συμβεί το πρώτο, αλλάζουν ιστορικά δεδομένα. Αν συμβεί το δεύτερο θα αμφισβητηθεί σοβαρά και από τις χώρες της περιοχής και εντός της Γερμανίας. Ταυτόχρονα ο μεγάλος της τρόμος είναι πιθανή σύγκρουση Κίνας -Ταιβάν που ενορχηστρώνουν οι ΗΠΑ . Σημειωτέον ότι η Γερμανία είναι τεράστιος οικονομικός εταίρος του Πεκίνου και αν οι ΗΠΑ απαιτήσουν κυρώσεις, η Γερμανία θα πλέει εν μέσω θυελλωδών ανέμων….