Του Σωτήρη Σιδέρη

Ο πόλεμος πιθανότατα οδηγείται σε ένα τραγικό φινάλε. Οι κραυγές απόγνωσης,  και οι εκκλήσεις του Ζελένσκι για εμπλοκή του ΝΑΤΟ δεν βρήκαν ανταπόκριση και τώρα κάτω από τραγικές συνθήκες , οι διαπραγματεύσεις είναι μονόδρομος.  Ο Ουκρανός πρόεδρος ,  έχει προσγειωθεί στην πραγματικότητα της   ωμότητας του κόσμου μας.   Σε καμία συζήτηση σε επίπεδο υπουργών της Συμμαχίας ή των Μονίμων Αντιπροσώπων δεν υπήρξε σχέδιο για ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Το δικαίωμα επιλογής της Ουκρανίας διακινούνταν στα δυτικά ΜΜΕ μέχρι την ώρα της εισβολής, μετά χάθηκε.  Τώρα  το ξέρει και ο Ζελένσκι , αλλά η χώρα του είναι ερείπια. Ταυτόχρονα όμως , ο δυτικός κόσμος σχεδιάζει το νέο κόσμο πάνω από τα ερείπια της Ουκρανίας και τα εκατομμύρια των προσφύγων της.  Στις 24 Μαρτίου,  ο Αμερικανός πρόεδρος Μπάϊντεν,  θα εκφωνήσει έναν σκληρό αντιρωσικό λόγο στην σύνοδο του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες και θα τα επαναλάβει στην σύνοδο της ΕΕ την ίδια ημέρα. Ο Αμερικανός πρόεδρος, θα θέσει τα θεμέλια της νέας ενότητας για την μετά τον πόλεμο εποχή, γιατί ξέρει ότι ο κόσμος δεν είναι πια ο ίδιος. Ούτε η εικόνα του ΝΑΤΟ είναι ίδια και η Ελλάδα πρέπει να πάρει μαθήματα από τον πόλεμο, καθώς τώρα γνωρίζει ότι θα είναι μόνη όταν τους χρειαστεί.

Το αμφιλεγόμενο σχέδιο

Για τον Αμερικανό πρόεδρο , είτε ο κόσμος μένει ίδιος, είτε αλλάζει, θέλει οι ΗΠΑ να ηγούνται. Και αυτό θα διακηρύξει ανοίγοντας την πόρτα στο μέλλον, όπως το βλέπει η Ουάσιγκτον.  Η Δύση θέλει να αποδείξει ότι διαθέτει πολυεπίπεδη ισχύ. Ότι δηλαδή, μπορεί η Ρωσία να κερδίσει τον πόλεμο, αλλά θα την πολιορκήσουν οικονομικά ώστε να την γονατίσουν . Θα υψώσουν πολλά τείχη. Από αυτή την οπτική, το τι θα πεί  ο Μπάιντεν, στην Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ έχει ιστορική σημασία.  Αλλά ο κόσμος δεν είναι επίπεδος. Μπορεί οι ΗΠΑ να θέλουν να συνεχίσουν να καθοδηγούν τον δυτικό κόσμο, αλλά δεν είναι βέβαιο ότι οι αλλαγές θα είναι ελεγχόμενες και η εικόνα ενότητας θα  είναι αρραγής, καθώς επηρεάζεται φανερά από την οικονομική κρίση. Το να έχουν οι ΗΠΑ στο πλευρό τους τις πολιτικές ηγεσίες σημαίνει αύξηση της ισχύος τους. Αλλά αν η οικονομική κρίση διαλύσει τους ευρωπαικούς λαούς, το εγχείρημα θα αποτύχει και γι αυτό και οι εξελίξεις ίσως να είναι ανεξέλεγκτες..

Οι χώρες της Βαλτικής, η Λιθουανία, η Εσθονία και η Λετονία ,  με την Πολωνία σε ηγετικό ρόλο και άλλες ανατολικές χώρες μαζί τους θα διαδραματίσουν ηχηρό ρόλο στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Από τη μια οι μεγάλες ρωσικές μειονότητες στις βαλτικές χώρες, από την άλλη το ιστορικό μίσος κατά της Μόσχας, τις φέρνουν στην πρώτη γραμμή της αντιρωσικής πολιτικής. Οι ΗΠΑ σε κάθε συζήτηση προσπαθούν καθοδηγήσουν με τον τρόπο που εκείνες θέλουν την Ευρώπη. Η συζήτηση εδώ και χρόνια, να υπάρξει μια νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας στην Ευρώπη ναυάγησε οριστικά. Αλλά η νέα αρχιτεκτονική, χωρίς την Ρωσία, θα παράγει διαρκείς εντάσεις. Το ΝΑΤΟ έδειξε τα όριά του στην Ουκρανία, κατά συνέπεια, υπάρχουν ερωτηματικά , τι θα ανακοινώσει και πως θα εφαρμοστεί η νέα αρχιτεκτονική. Γιατί αν οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ βασίζονται μόνο στους εξοπλισμούς για να επιβιώνει η αμερικανική εξοπλιστική βιομηχανία, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι η συνοχή της Συμμαχίας θα είναι ισχυρή. Αν η Γερμανία όπως σχεδιάζει αρχίζει να εξοπλίζεται , ποιον θα θέλει να πολεμήσει; οι ανησυχίες θα επιστρέψουν στην γηραιά ήπειρο.
Το αντιρωσικό μένος θα κυριαρχήσει. Αλλά το μίσος δεν έλυσε κανένα πρόβλημα. Η Ρωσία δείχνει ότι δεν έχει απαντήσεις πέραν του πολέμου και αφήνει σκόπιμα να αιωρούνται απειλές και προς τις χώρες της Βαλτικής. Αυτή η εικόνα, όχι μόνο δεν συμφέρει τον Πούτιν, αντίθετα συσπειρώνει όλο και πιο πολύ τη Δύση . Κατά συνέπεια, αν ο Πούτιν δεν   έχει πάρει εντελώς λάθος δρόμο , θα πρέπει να μιλήσει με την Δύση για το μέλλον και μάλιστα με δική του πρωτοβουλία.

Η Ελλάδα και το ΝΑΤΟ

Η ελληνική εξωτερική πολιτική βρίσκεται αποκλειστικά στα χέρια του Μητσοτάκη. Υπάρχει μια σαφής περιθωριοποίηση του Υπουργείου Εξωτερικών, κάτι που έγινε εμφανές κατά την συνάντηση με τον Ερντογάν. Τα νέα δεδομένα στο χώρο της ασφάλειας  δημιουργούν την εντύπωση ότι η Ελλάδα απλά περιμένει να της ανακοινώσουν τον ρόλο της. Η Τουρκία είναι στρατηγική αναβαθμισμένη στον δυτικό κόσμο. Και αντί ο Ερντογάν να τρέχει πίσω από ξένες χώρες και ηγέτες, τρέχουν οι δυτικοί ηγέτες να μιλήσουν μαζί του. Κανείς δεν γνωρίζει τι ακριβώς συμφώνησε ο Έλληνας πρωθυπουργός στην Κωνσταντινούπολη με τον Ερντογάν. Αλλά αυτά τα μυστικά δεν κρατούν πολύ.

Η Ελλάδα στο εξής συμμετέχει σε ένα νέο ΝΑΤΟ. Που διαμορφώνει την πολιτική του, από τις διαρκείς κραυγές των Βαλτικών χωρών , της Πολωνίας και άλλων ανατολικών χωρών από τη μία, και των μεγάλων χωρών , ΗΠΑ, Γερμανία, Γαλλία, Αγγλία από την άλλη. Ήδη το ΝΑΤΟ στέλνει δυνάμεις σε αυτές τις χώρες ενώ ενισχύεται η παρουσία του και στη Ρουμανία  καις τη Μαύρη Θάλασσα. Η Ελλάδα έχοντας αλλάξει την εξωτερική της πολιτική εμφανίζεται πλέον πρόθυμη να μπλέξει σε περιπέτειες, χωρίς ανταλλάγματα . Γιατί δεν υπάρχει ΝΑΤΟ έναντι των τουρκικών απειλών στα νησιά; γιατί η Ελλάδα δεν είναι σε θέση να διεκδικήσει ό,τι διεκδικούν οι Βαλτικές χώρες και επειδή η Τουρκία είναι ισχυρή στη Συμμαχία.Και όλοι οι διπλωμάτες και συνομιλητές των ΗΠΑ γνωρίζουν ότι σε περίπτωση σύγκρουσης με την Τουρκία , η βοήθεια θα είναι πυροσβεστική και όχι στρατιωτική και κυρίως στόχος είναι η αποτροπή του πολέμου , αλλά η Τουρκία δεν είναι του χεριού τους πάντα...

Όσο λοιπόν η Ελλάδα μένει μακριά από διεργασίες και διαπραγματεύσεις για το μέλλον της Ευρώπης και του ΝΑΤΟ , θα απειλείται πάντα και η αρχιτεκτονική ασφάλειας θα αφορά άλλες χώρες και όχι την Ελλάδα. Γι αυτό και παρά τα μορατόριουμ, οι απειλές θα είναι πάντα στο τραπέζι. Αν και ο Μητσοτάκης παραχωρεί και υποχωρεί ακόμη και χωρίς απειλές, αν παρατηρήσουμε την πλήρη κατάρρευση της εξωτερικής πολιτικής και στην Αν. Μεσόγειο και στα βαλκάνια….