Του Σωτήρη Σιδέρη

Με δημόσια και παρασκηνιακά μηνύματα προς την ελληνική κυβέρνηση και δυτικές χώρες, η Τουρκία έχει ενεργοποιήσει ήδη πολιτικά , την απειλή πολέμου κατά της Ελλάδας, καθώς έχει ενημερωθεί ότι το ελληνικό υπουργείο εξωτερικών, σύμφωνα με πληροφορίες,  έχει ετοιμάσει χάρτες με την επέκταση των χωρικών υδάτων στα δώδεκα μίλια νοτίως της Κρήτης και όχι μόνο. 

Η αβεβαιότητα όμως της Άγκυρας για το ακριβές σχέδιο επέκτασης, που δεν είναι νέο, αλλά χρονίζει στα συρτάρια του ΥΠΕΞ  προκαλεί ανεξέλεγκτη νευρικότητα στην Τουρκία  και αυτή είναι η αιτία των καθημερινών σχεδόν απειλών κατά της Ελλάδας. Σε ορισμένα σημεία,  η σχεδιαζόμενη επί χάρτου επέκταση εφάπτεται του τουρκολιβυκού συμφώνου  και αυτή είναι η δεύτερη αιτία εκνευρισμού της Άγκυρας. Η Τρίτη παράμετρος είναι ο φόβος ότι η επέκταση μπορεί να συμπεριλάβει περιοχές όπως το Καστελλόριζο, βόρεια και ανατολικά της Κρήτης  κλπ.  Τυχόν επέκταση, αλλάζει τα δεδομένα και στην Ανατολική Μεσόγειο και φέρνει αναγκαστικά όλες τις χώρες, Αίγυπτο, Λιβύη, Τουρκία στο τραπέζι ή σε κρίση, πολιτική και στρατιωτική.

 Είναι επίσης γνωστό ότι η Άγκυρα παρατηρώντας την αδυναμία της Ελλάδας να αντιπαρατεθεί μαζί της έχει διευρύνει  την απειλή του Casus Belli παντού, ακόμη και για επέκταση στο κεντρικό Αιγαίο. Είναι προφανές ότι η Άγκυρα μέσω των ΗΠΑ ενδεχομένως και άλλες πηγές, έχει ενημερωθεί για τα σχέδια επί χάρτου του ΥΠΕΞ και στέλνει καθημερινά απειλητικά μηνύματα στην Αθήνα.  Ας καταγράψουμε το  τελευταίο περιστατικό. Η Τουρκία αδιαφόρησε για τις υποτίθεται αυστηρές συστάσεις και θέσεις των ΗΠΑ στο non paper που αποκαλύψαμε,  για τις παρενοχλήσεις του ερευνητικού σκάφους Nautical Geo και το παρενόχλησε  πάλι το Σάββατο 15 Ιανουαρίου. Η Ελλάδα, από την πλευρά της, όχι μόνο σιώπησε ταπεινωτικά, αλλά δεν αντιδρά σε καμία εξέλιξη πλέον.  Οι δηλώσεις, οι διαρροές και η υποτίμηση των γεγονότων είναι σημάδια  παραλυσίας και φυσικά δεν παράγουν κανένα πολιτικό αποτέλεσμα. Ταυτόχρονα η κυβέρνηση δείχνει εντελώς ασυντόνιστη και χωρίς ιεραρχημένες πολιτικές .

Το παρασκήνιο και οι διπλωματικές παράμετροι

Αν υπάρχει αληθινή πρόθεση και  δεν είναι  πυροτέχνημα για επέκταση των χωρικών υδάτων, τότε η κυβέρνηση,  θα πρέπει να έχει προετοιμαστεί για ένα  ολόκληρο πλέγμα δράσεων, πολιτικών, διπλωματικών και στρατιωτικών και κυρίως να έχει διασφαλίσει ισχυρές συμμαχίες , με ΗΠΑ και ΕΕ. Ας κάνουμε δύο υποθέσεις εργασίας.
 Πρώτη: Αν η Ελλάδα αποφασίσει και επεκτείνει τα χωρικά ύδατα σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, τότε η περιοχή επέκτασης είναι εθνική επικράτεια όπου η χώρα μας ασκεί κυριαρχία. Στην περίπτωση που η Τουρκία αντιδράσει στρατιωτικά, τότε η Γαλλία οφείλει, με βάση τη συμφωνία αμυντικής συνεργασίας να συνδράμει στρατιωτικά την Ελλάδα. Άλλο ΑΟΖ, άλλο χωρικά ύδατα.  Υπό αυτό το πρίσμα, αν η ελληνική κυβέρνηση έχει διασφαλίσει ότι οι ΗΠΑ και η Γαλλία  και συλλογικά η ΕΕ θα σταθούν στο πλευρό της χώρας μας , τότε ας κάνει την κίνηση. Αν όχι, τότε θα πρόκειται για μια παρακινδυνευμένη , αν όχι τυχοδιωκτική ενέργεια που θα έχει συνέπειες. Η Τουρκία από την πλευρά της, πάντα ενημερώνει και προειδοποιεί για τις κινήσεις της.

Δεύτερη :η Ελλάδα επεκτείνει τα χωρικά ύδατα του Καστελλόριζου, όπως επίσης έχει δικαίωμα. Οι διαρκείς , απειλές-προειδοποιήσεις του υπουργού Άμυνας Χ. Ακάρ ότι το νησί απέχει από τις τουρκικές ακτές 1.950 μέτρα  αναφέρεται προφανώς σε αυτό το ενδεχόμενο. Θυμίζουμε ότι το τραγικό ελληνικό καλοκαίρι του 2020,  η κυβέρνηση με πρώτο τον πρωθυπουργό δεν αντέδρασαν  σε διαρκείς παραβιάσεις  των 6ν.μ, ακόμη και  του Καστελλόριζου από το Ουρούτς Ρέϊς, έστω και για λίγο. Τι έχει αλλάξει τώρα; Καθημερινά τουρκικά drone πετούν πάνω από νησίδες που είναι επικράτεια, εθνικός εναέριος χώρος. Ποια είναι η αντίδραση; Υπό αυτό το πρίσμα μια απόφαση για τα χωρικά ύδατα χωρίς τις προαναφερθείσες προυποθέσεις φαντάζει  εκτός λογικής.  Εκτός και αν  η επέκταση είναι κάτω των 12ν.μ, οπότε είναι άλλο το σκηνικό και η συζήτηση αποκατά άλλες διαατάσεις....
       

Ο εσωτερικός αντίκτυπος

Το ερώτημα όμως είναι αν η κυβέρνηση έχει μελετήσει αυτές τις παραμέτρους και σε ποιο βαθμό είναι προετοιμασμένη στρατηγικά και όχι επικοινωνιακά. Αν θέλει να δημιουργήσει μια έκρυθμη κατάσταση και να προκηρύξει εκλογές με την επίκληση εθνικού θέματος, είναι απλός τυχοδιωκτισμός. Αν δεν έχει διασφαλίσει τις αναγκαίες συμμαχίες, είναι ακόμη χειρότερο το πρόβλημα. Ως προς την στάση των ΗΠΑ, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι αν θέλουν να ωθήσουν την Ελλάδα σε μια περιπέτεια θα δημιουργούσαν μια τέτοια κρίση, ώστε να αναγκάσουν τα δύο μέρη να διαπραγματευθούν. Η ακύρωση του EastMed  και οι ασυνάρτητες θέσεις  της Ουάσιγκτον σε πολλά ζητήματα γεννούν ερωτήματα και προβληματισμό για τις πραγματικές προθέσεις του Λευκού Οίκου.
       

Τραγική  εικόνα

Όταν έγινε η επέκταση των χωρικών υδάτων προς το Ιόνιο υπήρξαν ενστάσεις γιατί η Ελλάδα δεν επέκτεινε τα χωρικά ύδατα στην Κρήτη και ανατολικά της  Ιεράπετρας όπου συχνά περιπολεί το τουρκικό ναυτικό. Η απάντηση είναι προφανής: από τον φόβο της Τουρκίας που έχει θέσει ζήτημα, όχι μόνο για τα Δωδεκάνησα, αλλά και για την Εύβοια και για όλο το Αιγαίο φυσικά.
Η Τουρκία επιδιώκοντας να προκαλέσει διπλωματική ασφυξία στην Ελλάδα από το καλοκαίρι του 2020 ανέβασε με έναν συνδυασμό στρατιωτικής και διπλωματικής τακτικής τους τόνους. Δηλώσεις, απειλές και η επιστολή στον ΟΗΕ ότι υπάρχει ζήτημα κυριαρχίας των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου επειδή δεν είναι αποστρατιωτικοποιημένα.  Σημειώνεται ότι η επιστολή αυτή, από τον περασμένο Σεπτέμβριο δεν έχει απαντηθεί ακόμη από την Αθήνα, ούτε η συμπληρωματική του Νοεμβρίου του 2021, που βάζει όλη την ατζέντα της αναθεωρητικής της πολιτικής.
Μια  κυβέρνηση  που δείχνει ανέτοιμη πολιτικά, ακόμη και νομικά να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της, είναι έτοιμη να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στο Καστελλόριζο;

Υπό αυτό το πρίσμα η μεγάλη δημοσιότητα που πήραν οι δηλώσεις του καθηγητή Χρήστου Ροζάκη στην Τουρκία, ότι η Ελλάδα έχει υποχωρήσει από τη θέση της για επέκταση στα 12ν.μ και δέχεται τα 10ν.μ δείχνει ότι η τουρκική κυβέρνηση  έχει προετοιμάσει τα ΜΜΕ της χώρας για κάθε ενδεχόμενο.
Κανένας Έλληνας δεν διαφωνεί με την άσκηση των δικαιωμάτων της χώρας, όπως προκύπτουν από το διεθνές δίκαιο. Αλλά έχει αποδειχθεί ότι δεν είναι η μόνη προυπόθεση για να πάρει αποφάσεις. Και η Τουρκία επί χρόνια «κέντησε» πλήθος επιχειρημάτων για να ισχυροποιήσει τις θέσεις της . Προφανώς και σύντομα θα έχουμε εξελίξεις ..