Του Σωτήρη Σιδέρη

Μια τοποθέτηση του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι  Μπλίνκεν στις 9 Αυγούστου στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, ήταν αρκετή για να αποκαλύψει τις πραγματικές γεωπολιτικές επιδιώξεις των Αμερικανών και τις προτεραιότητές τους. . Η συνεχής επίκληση του διεθνούς δικαίου  και του Δικαίου της Θάλασσας από τον Αμερικανό ΥΠΕΞ μεταφράστηκε στην Αθήνα ως στήριξη της  Ελλάδας έναντι της Τουρκίας.  Επί της αρχής σωστά. Όμως είναι η μισή αλήθεια, γιατί η άλλη μισή αποσυνθέτει το κυβερνητικό αφήγημα περί στρατηγικής στήριξης της χώρας μας στην αντιπαράθεση με την Τουρκία.  Γιατί ο Μπλίνκεν ενώ αναφέρθηκε σε διάφορες περιοχές του κόσμου, εκεί όπου πραγματικά οι ΗΠΑ έχουν καλώς ή κακώς νοούμενα συμφέροντα,  αφαίρεσε όμως την Ανατολική Μεσόγειο  από τις περιοχές εντάσεων , που ενδιαφέρει άμεσα την Ελλάδα. Αυτό προφανώς έγινε για να  μην ενοχληθεί η Τουρκία που επιδιώκει, να υποκαταστήσει την παρουσία των Αμερικανών στο Αφγανιστάν και στην Συρία ίσως και αλλού. Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών όμως, σταθερό επί υπουργίας Δένδια να παρερμηνεύει μέχρι  διαστρέβλωσης  τις εξελίξεις  μετέφερε σε μέρος του ελληνικού Τύπου την εικόνα που το βόλευε επικοινωνιακά, ενώ το σωστό θα ήταν να κάνει ακόμη και διάβημα στο Στέιτ Ντηπάρτμεντ .

Η ελληνική επικράτεια έχει μετατραπεί σε αμερικανική βάση  και είναι αχαριστία ο Μπλίνκεν να μην ικανοποιεί στο ελάχιστο τους δεδομένους της κυβέρνησης, αντίθετα τους εκθέτει. Σίγουρα υπάρχουν παράγοντες στη Ουάσιγκτον που ενοχλούνται από την τουρκική πολιτική. Και είναι δεδομένο ότι οι ΗΠΑ θέλουν ηρεμία , διάλογο και αποφόρτιση από την ένταση.  Όμως το γεγονός ότι μόνο η Άγκυρα είναι διατεθειμένη να παίξει βρόμικο ρόλο στην περιοχή, δίνει στις ΗΠΑ ένα άλλοθι  μετά την ταπεινωτική ήττα στο Αφγανιστάν. Έτσι, καθόλου τυχαία ο Αμερικανός ΥΠΕΞ που βρίσκεται σε διάλογο με την Άγκυρα για την επόμενη ημέρα στην Καμπούλ είχε τους λόγους του για να «ξεχάσει» την Ανατολική Μεσόγειο.  
       

Τι πραγματικά είπε ο Μπλίνκεν

Ο κ. Μπλίνκεν στην ομιλία του  με θέμα «η «διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και της ασφάλειας των θαλασσών», τόνισε την ανάγκη  σεβασμού της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) η οποία ρυθμίζει  το νομικό πλαίσιο όλων των δραστηριοτήτων σε ωκεανούς και θάλασσες. Σύμφωνα με τον Μπλίνκεν οι χώρες που δεν σέβονται  ή  επιδιώκουν  να επαναχαράξουν θαλάσσια ή χερσαία σύνορα άλλων κρατών υπονομεύουν βασικές αρχές των Ηνωμένων Εθνών . Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ εξέφρασε τη θέση για ειρηνική επίλυση των διαφορών.
Όμως ο Μπλίνκεν έκανε αναφορές που δεν συνάδουν με το κλίμα που θέλει να δημιουργήσει το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών. Γιατί ο Αμερικανός ΥΠΕΞ αναφέρθηκε ονομαστικά : τον κόλπο του Άντεν, τη θάλασσα της Νότιας Κίνας, τον Ινδικό Ωκεανό, τον κόλπο της Γουινέας, τη Μαύρη Θάλασσα, το Κερτς Στενό, θάλασσα του Αζόφ και ακτή της Σομαλίας. Όχι όμως και στην Ανατολική Μεσόγειο όπου η Τουρκία οριοθετεί μονομερώς ΑΟΖ , παραβιάζει κυριαρχικά δικαιώματα κρατών μελών της ΕΕ και του ΟΗΕ όπως η Ελλάδα και η   Κυπριακή Δημοκρατία , προφανώς για να μην ερεθίσει την Τουρκία. Στράφηκε ουσιαστικά κατά του Ιράν, της Ρωσίας και της Κίνας , όχι όμως κατά της Τουρκίας.  Όταν αυτό γίνεται στο πλαίσιο μιας τοποθέτησης σε διεθνή οργανισμό, παρουσία δεκάδων διπλωματών από όλο τον κόσμο  δεν είναι σύμπτωση , είναι πολιτική θέση..

       

Η συγκάλυψη και η αντίδραση

Η ομιλία του  Άντονι Μπλίνκεν και όσα περιγράφουμε προκάλεσε την αντίδραση του  Αμερικανοελληνικού  Ινστιτούτου (ΑΗΙ), το οποίο εξέφρασε την δυσφορία του για την « παράλειψη» του Αμερικανού ΥΠΕΞ να αναφερθεί στην Τουρκία. Όπως μάλιστα επισημαίνει: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες ζητούν με συνέπεια όλες οι χώρες να συμμορφώσουν τις θαλάσσιες αξιώσεις τους με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, όπως αντικατοπτρίζεται στη σύμβαση του 1982. Προχώρησε στη λίστα θαλάσσιων περιοχών που περιείχαν παράνομες δραστηριότητες ή υπόκεινται σε επεκτατικές φιλοδοξίες γειτονικών κρατών που παραβιάζουν τη θαλάσσια τάξη: τον κόλπο του Άντεν, τη θάλασσα της Νότιας Κίνας, τον Ινδικό Ωκεανό, τον κόλπο της Γουινέας, τη Μαύρη Θάλασσα, το Κερτς Στενό, θάλασσα του Αζόφ και ακτή της Σομαλίας.

 «Η AHI σημειώνει με μεγάλη απογοήτευση την κατάφωρη απουσία της Ανατολικής Μεσογείου, μιας από τις σημαντικότερες γεωστρατηγικές θαλάσσιες περιοχές που βρίσκεται στον σύνδεσμο της Ευρώπης, της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, από τις παρατηρήσεις του γραμματέα Μπλίνκεν», δήλωσε ο πρόεδρος του AHI, Νικ Λαριγάκης. «Οι πράξεις επιθετικότητας και προκλητικότητας της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο παραβιάζουν τη θαλάσσια τάξη, το ευρύτερο διεθνές σύστημα που βασίζεται σε κανόνες και το Δίκαιο της Θάλασσας. Η συνηθισμένη παραβίαση των χωρικών υδάτων της Ελλάδας από την Τουρκία, καθώς και οι πολυάριθμες εισβολές της και οι παράνομες γεωτρήσεις στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου, είναι έντονα παραδείγματα. Το μνημόνιο συνεννόησης Τουρκίας-Λιβύης για τα θαλάσσια σύνορα, το οποίο έχει απορριφθεί ηχηρά από τη διεθνή κοινότητα ως άκυρο και χωρίς νομική βάση, ειδικά επειδή δεν συμμορφώνεται με το Δίκαιο της Θάλασσας, είναι η επιτομή της αδιαφορίας για κράτος δικαίου και διεθνής τάξη βασισμένη σε κανόνες ».

 Εκ των πραγμάτων η ψύχραιμη ανάγνωση των τοποθετήσεων Μπλίνκεν  αποκαλύπτει την σχεδόν περιφρονητική στάση των ΗΠΑ έναντι της Ελλάδας. Την οποία, επειδή θεωρούν δεδομένη, επειδή η Αθήνα δεν πιέζει, δεν διαπραγματεύεται δεν έχουν λόγο να εναρμονιστούν με τα παρακλητικά αιτήματα της  κυβέρνησης και ιδιαίτερα του διδύμου Μητσοτάκη –Δένδια. Δεύτερο στοιχείο  επίσης ανησυχητικό είναι ότι οι ΗΠΑ συνεχίζουν , παρά την κρίση εμπιστοσύνης των συμμάχων , να στέλνουν γκρίζα μηνύματα για το πώς βλέπουν την Ελλάδα και την Κύπρο . Προφανώς θεωρούν  ανοήτως ότι η Τουρκία συνεισφέρει περισσότερο στην  ασφάλεια και την σταθερότητα στην περιοχή απ ότι η Ελλάδα, η Κύπρος, το Ισραήλ και η Αίγυπτος που συνεργάζονται στενά, κόντρα στην τουρκική πολιτική..
Φυσικά δε είναι το μόνο λάθος των ΗΠΑ, ούτε το τελευταίο. Η Ελλάδα όμως τι ακριβώς περιμένει; Αυτή η κατάσταση πιθανότατα θα πυροδοτήσει νέες εντάσεις, γιατί όταν η Τουρκία βλέπει ότι την ανέχονται ή της κλείνουν το μάτι, απογειώνει την επιθετικότητά της.
Περιμένουμε λοιπόν…