του Σωτήρη Σιδέρη

Μια εκπληκτική παρασκηνιακή συζήτηση  έγινε κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Αιγύπτιου Προέδρου Σίσι στην Αθήνα, σχετικά με την πολυμερή διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο.  Όπως είναι γνωστό, από τα τέλη του καλοκαιριού, ο πρόεδρος του ευρωπαικού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ άρχισε να διακινεί μια πρόταση για την πραγματοποίηση πολυμερούς διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο, ενώ  η ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις ήταν ιδιαίτερα υψηλή και η Γερμανία είχε αναλάβει να διαμεσολαβήσει.  Οι οριοθετήσεις των ΑΟΖ στην περιοχή έχουν αποδειχθεί επικίνδυνη αποστολή ,  εδώ και χρόνια. Την πρόταση αποδέχθηκε η Τουρκία, ορισμένες χώρες της ΕΕ τηρούσαν επιφυλακτική στάση , ούτε  την απέρριπταν, ούτε την αποδέχονταν. Στην Ελλάδα υπάρχουν επίσης επιφυλάξεις. 

Κατά την διάρκεια συζήτησης στη βουλή, ο Γραμματέας του ΜέΡΑ 25 Γ. Βαρουφάκης ζήτησε από τον πρωθυπουργό να την αποδεχθεί. Ο κ. Μητσοτάκης την απέρριψε με το  πρωτοφανές επιχείρημα ότι  η Τουρκία  θα ζητήσει την εξαίρεση της Κύπρου από την πολυμερή επειδή δεν την αναγνωρίζει .Στις 11 Νοεμβρίου , κατά την επίσκεψη του προέδρου  Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι  στην Αθήνα, ο Αιγύπτιος ηγέτης επέστησε την προσοχή στον πρωθυπουργό , η  Ελλάδα να μην διανοηθεί να κάνει αποδεκτή την πρόταση του Μισέλ, διότι σύμφωνα με το παρασκήνιο που είναι εν γνώσει του Καϊρου, η ιδέα της πολυμερούς είναι τουρκική, την δέχθηκε παρασκηνιακά η Γερμανία και ανέθεσε στον Μισέλ να την προωθήσει.  

Η Τουρκία δεν ήθελε να αναλάβει η ίδια την πρωτοβουλία γιατί θα την απέρριπταν όλες οι χώρες της περιοχής. Έτσι, τα ηνία πήρε ο πρόεδρος του Ευρωπαικού Συμβουλίου που ισχυρίζεται ότι έχει ήδη έχει βρει ανταπόκριση από χώρες της περιοχής. Όπως εξηγούν πολύ καλά πληροφορημένες διπλωματικές πηγές , η Τουρκία προωθεί την ιδέα αυτή, με σκοπό να ιδρυθεί ένας νέος θεσμός στο πλαίσιο της πολυμερούς συνεργασίας που θα αναλάβει να ομαλοποιήσει την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και να δημιουργήσει ένα νέο πλέγμα ασφάλειας, αλλά κομμένο και ραμμένο στον ρόλο που επιφυλάσσει η Άγκυρα για τον εαυτό της.  Κρυφός στόχος της τουρκικής πρωτοβουλίας είναι να ακυρωθούν όλα τα άλλα σχήματα συνεργασιών στην περιοχή, όπως οι τριμερείς, Ελλάδας, Κύπρου με το Ισραήλ και την Αίγυπτο και η ομάδα 3+1 δηλαδή Ελλάδα, Κύπρος Ισραήλ και ΗΠΑ, αλλά και ο αγωγός EastMed.

Οι κρυφές παράμετροι

 Όλα αυτά τα σχήματα που σημειωτέον είναι και αντιτουρκικά, ως ένα βαθμό τουλάχιστον , κατά την Άγκυρα δεν θα χρειάζονται, αν αναπτυχθεί ένα νέο σχήμα συνεργασίας και ασφάλειας στην περιοχή που θεωρητικά θα είναι υπό την αιγίδα των ΗΠΑ ή της ΕΕ , αλλά στην ουσία η ίδια η Τουρκία θα έχει καθοριστικό ρόλο , αφού πρώτα επιβάλλει στην Ελλάδα την πολιτική της. Δηλαδή είναι αναγκαίο, κατά την Τουρκία,  η Ελλάδα να δεχθεί μια λύση των ελληνοτουρκικών προβλημάτων όπως περίπου την παρουσιάζει η Άγκυρα ως προς την ΑΟΖ, τα χωρικά ύδατα, την επήρεια νησιών τον εναέριο χώρο κλπ και στην συνέχεια, λίγο πολύ , Κύπρος, Ελλάδα  και οι άλλες χώρες να αποδεχθούν την Γαλάζια Πατρίδα ως βραχίονα του δόγματος ασφάλειας που θα προσθέσει η Τουρκία.  Aν οι ΗΠΑ και η ΕΕ αποδεχθεί, έστω και εν μέρει το τουρκικό σχέδιο οι πιέσεις που θα ασκηθούν στην Ελλάδα να κλείσει τα ελληνοτουρκικά προβλήματα θα είναι αφόρητες.

Αν όλα αυτά έχουν ισχυρή δόση αλήθειας, ή και μερική, τότε η Ελλάδα θα πρέπει να προσέχει τι ακριβώς συζητά με την Γερμανία ή πως θα συζητήσει με την κυβέρνηση Μπάιντεν σύντομα. Η Τουρκία έχει τη δυνατότητα, καθώς πραγματικά εργάζεται σκληρά και έχει σχέδιο, να εμφανίζεται ως ηγετικός παράγοντας σταθερότητας στην περιοχή σε βαθμό που να θεωρεί ότι μπορεί να αντικαταστήσει τις ΗΠΑ και αυτό ίσως την κάνει ελκυστική στα μάτια μεγάλων χωρών που θέλουν έναν χωροφύλακα στην περιοχή.  Άλλωστε η επίθεση γοητείας που έχει εξαπολύσει ο Ερντογάν προς την ΕΕ το τελευταίο διάστημα, ενόψει της συνόδου κορυφής, αυτό ακριβώς περιλαμβάνει.
Η Τουρκία είναι ιδιαίτερα ανήσυχη από την ομαλοποίηση των σχέσεων του Ισραήλ με τον αραβικό κόσμο  και αναζητά εναγωνίως αντίβαρα. Είναι μια έντονα ρευστή κατάσταση που βάζει σε σκέψεις , γιατί η Τουρκία έχει τον όγκο και την βούληση να παρεμβαίνει ενεργητικά , ενώ η Ελλάδα ακολουθεί και εντάσσεται σε σχέδια άλλων χωρών. Εννοείται ότι πολλές χώρες της περιοχής είναι αρνητικές έναντι της Άγκυρας, οπότε έχει μεγάλο ενδιαφέρον να δούμε τις προθέσεις των ΗΠΑ και των μεγάλων ευρωπαικών χωρών, κυρίως του Ισραήλ.

Ίσως όμως η Αίγυπτος να θέλει να ενοχοποιήσει την πρωτοβουλία Μισέλ καθώς τώρα είναι μια πολύ σημαντική και υπολογίσιμη δύναμη στην περιοχή, ενώ αν ιδρυθεί ένας νέος θεσμός και με την Τουρκία σε ισχυρό ρόλο, το Κάιρο θα χάσει έδαφος.
Σε κάθε περίπτωση οι συζητήσεις αυτές , προκαλούν από μόνες τους την Ελλάδα να αναπτύξει επιτέλους ένα  εθνικό σχέδιο δράσης , ώστε να διαμορφώσει τους όρους του παιχνιδιού. Να θέσει υπόψη της ΕΕ και των ΗΠΑ τα σχέδιά της, να επιζητήσει τον σεβασμό και να απαιτήσει την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου. Κυρίως να διακηρύξει την αποφασιστικότητά της να υπερασπιστεί την εθνική της κυριαρχία έναντι του τουρκικού παροξυσμού. Η Άγκυρα παίζει σκληρά και ρισκάρει πολλά. Έχει πολλά μέτωπα και πολλές ρωγμές στην πολιτική της. Ο Ερντογάν βρίσκεται σε τραγική κατάσταση φοβούμενος για τον ίδιο  και την οικογένειά του για την οποία μιλά πλέον όλος  ο κόσμος για την διαφθορά της. Η οικονομία κλονίζεται , αλλά δεν πτοείται. Θέλει να γράψει ιστορία, αλλά , όπως έλεγαν το τέλος είναι ανοιχτό…..