Του Σωτήρη Σιδέρη

Ένα ολόκληρο σύστημα υποστηρικτών της Τουρκίας, πολιτικών εκβιαστών και συμφερόντων έχει κινητοποιηθεί προκειμένου να πραγματοποιηθεί «αναίμακτα» η σύνοδος κορυφής της ΕΕ στις 1-2 Οκτωβρίου  απαιτώντας από  την Κυπριακή Δημοκρατία να αναδιπλωθεί από τη θέση της για κυρώσεις κατά της Τουρκίας. Για πρώτη φορά από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο υφίσταται πραγματικό ρήγμα μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας.. Αυτό το ρήγμα όμως,  είναι  στην πραγματικότητα ένας θρίαμβος της τουρκικής διπλωματίας που απαίτησε από την Ελλάδα να μην στηρίξει την Κύπρο και να μην υπάρξουν ούτε καν συμβολικές κυρώσεις , γιατί σε αντίθετη περίπτωση δεν θα πραγματοποιηθούν οι διερευνητικές συνομιλίες. Η ελληνική κυβέρνηση υπέκυψε , πέραν του ότι από μόνη της έχει αποστασιοποιηθεί από την Λευκωσία, στάση πολιτικά εγκληματική που σίγουρα θα προκαλέσει ισχυρές αναταράξεις.

Οι εξελίξεις αυτές καταδεικνύουν  και το έλλειμμα σοβαρότητας της ίδιας της ΕΕ, καθώς όπως επισημαίνουν διπλωματικές πηγές δεν υπήρξε ποτέ «ούτε σοβαρό καρότο, ούτε σοβαρό μαστίγιο» και αυτή την εικόνα εκμεταλλεύθηκε άριστα η Τουρκία και όχι μόνο.
 Μάλιστα η ελληνική στάση είναι τόσο παθητική που ακόμη και μια σύμβουλος του Μπορέλ, του Ύπατου Εκπροσώπου για την Εξωτερική Πολιτική , η Νάταλι Τότσι,  θεωρεί δικαίωμά της  να ωρύεται και να απειλεί  την Λευκωσία με εξωφρενική άνεση  σε διαδικτυακή συζήτηση διοργανωμένη από το γραφείο Βρυξελλών του German Marshall Fund of the United States,. Η κ. Τότσι είπε: «Ξεχάστε τις κυρώσεις! Δεν είναι αυτός ο τρόπος να ασκηθεί επιρροή επί της Τουρκίας».  Πρόσθεσε ότι θα εκπλαγεί ιδιαιτέρως αν υπάρξει πολιτική συμφωνία για κάτι τέτοιο στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής. Η κυρία Τότσι ως σύμβουλος του Μπορέλ, δεν έχει κανένα δικαίωμα να υπερβαίνει τον ρόλο κρατών και να παίρνει θέση εναντίον τους. Αν για παράδειγμα έκανε το  ίδιο κατά της γερμανικής εξωτερικής πολιτικής, θα είχε εξαφανιστεί από τον χάρτη. Η ανακοίνωση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών ότι στηρίζει στοχευμένες κυρώσεις κατά προσώπων δείχνει ίσως και την απόσταση μεταξύ ΥΠΕΞ –Μαξίμου. Άλλωστε η σύνοδος κορυφής επίκειται οπότε όλα θα γίνουν γνωστά.
       

Ιμπραχήμ Καλίν ο ενορχηστρωτής

Για μια ακόμη φορά ο Ιμπραχήμ Καλίν, σύμβουλος του Ερντογάν αποκάλυψε τι έχει συμφωνηθεί μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας , στις πολλές και μη ανακοινωμένες συναντήσεις του με την σύμβουλο του πρωθυπουργού Ελένη Σουρανή . Είπε ότι οι διερευνητικές συνομιλίες θα ξεκινήσουν από το σημείο που σταμάτησαν το 2016, χωρίς να δώσει ημερομηνία . Ωστόσο χρήζει ιδιαίτερης προσοχής η αποκάλυψή του ότι  στην ουσία τα τραπέζια των συνομιλιών θα είναι τρία. Το δεύτερο όπως είπε θα αφορά   «πολιτικές διαβουλεύσεις», μια διαδικασία που  θα αφορά τις διμερείς σχέσεις, από την οικονομία μέχρι τον τουρισμό και από την ασφάλεια των συνόρων μέχρι το ζήτημα των μειονοτήτων. Και το τρίτο θα αφορά  «Μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης μεταξύ (Ελλήνων και Τούρκων) στρατιωτικών». Όπως είπε, αυτές θα έχουν στόχο τη δημιουργία ενός μηχανισμού συνεργασίας σε θάλασσα, ξηρά και αέρα αλλά και στα σύνορα.
Οι δηλώσεις αυτές έμειναν αναπάντητες από την κυβέρνηση και τα ερωτήματα που εγείρονται είναι αμείλικτα, γιατί σχεδόν καθημερινά ο πρωθυπουργός και οι υπουργοί του διακηρύσσουν  ότι μοναδικό θέμα συζήτησης είναι η οριοθέτηση της ΑΟΖ.  Στο δεύτερο τραπέζι , είπε ο Καλίν θα συζητηθούν μεταξύ άλλων θέματα μειονοτήτων. Δέχθηκε δηλαδή η Ελλάδα ότι το μειονοτικό είναι διμερές πρόβλημα και όχι εσωτερικό της Ελλάδας και η εσωτερική πολιτική της χώρας τίθεται υπό την κρίση της Άγκυρας;. Η κυβέρνηση θα απαντήσει κάποια στιγμή θέλει δεν θέλει.
Ως προς τα πολιτικά ζητήματα που είπε ο Καλίν υπάρχει εδώ και χρόνια το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, το λεγόμενο κοινό υπουργικό συμβούλιο ,  που συνεδρίασε πολλές φορές στο παρελθόν και προώθησε κάποια ζητήματα συνεργασίας.  Άρα, θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί για να καλύψει το χαμένο έδαφος ως προς την ανάπτυξη των διμερών σχέσεων στην οικονομία και αλλού. Κατά συνέπεια , γεννώνται σοβαρά ερωτηματικά για την επιλογή αυτή από την ελληνική κυβέρνηση δεδομένου ότι οι παράλληλες διαπραγματεύσεις θα λειτουργούν πιεστικά προς το πρώτο και κύριο αντικείμενο που είναι οι διερευνητικές. Πιθανόν η Άγκυρα να θέλει να θέσει τις δικές της απαιτήσεις σε παράλληλες συνομιλίες και η ελληνική κυβέρνηση να ισχυρίζεται ότι στις διερευνητικές δεν συζητιούνται οι διεκδικήσεις της Τουρκίας.
  

 Νέα κινητικότητα

Υπό αυτή την οπτική είναι αστείο να γίνεται καν συζήτηση εκ των προτέρων για προσφυγή στη Χάγη, καθώς η Τουρκία αντιλαμβάνεται ότι όσο απειλεί κερδίζει. Μια απόφαση για προσφυγή στη Χάγη θα αποδυναμώσει πλήρως το νόημα των απειλών , γι αυτό και θα επιδιώξει να το αποφύγει πάση θυσία. Ανάλογα με την πορεία των συνομιλιών η Άγκυρα μπορεί να θέτει ζητήματα αποστρατιωτικοποίησης ή όποιο άλλο κρίνει ότι μπορεί να προκαλέσει πανικό στην Αθήνα και να υπονομεύσει τις συνομιλίες. Για την ελληνική πλευρά κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα τι θέλει γιατί ο σχεδιασμός γίνεται με ορίζοντα 24ωρου, ότι δηλαδή προκύψει.

Πίσω από την εικόνα  αυτή, φιλοτεχνείται ήδη όπως πολλές φορές έχουμε αναφέρει και η πολυμερής διάσκεψη των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου που προωθεί ο Μισέλ με τις ΗΠΑ και την Γερμανία να τον στηρίζουν. Ο ίδιος ο Μισέλ δεν έχει κάνει σαφές τι θα συζητήσει η πολυμερής, πέραν της αυτονόητης υπόθεσης της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών. Αν δηλαδή μπορεί να συμπεριλάβει ένα σύστημα ασφάλειας στην περιοχή.
Ενδεχομένως η αλλαγή(;) της στάσης της Λιβύης,  ο ΥΠΕΞ της οποίας δήλωσε ότι θέλει συνομιλίες με την Ελλάδα για οριοθέτηση της ΑΟΖ, να οφείλεται σε αυτή την κινητικότητα, ή στην εντύπωση που έχει προκληθεί διεθνώς ότι η Ελλάδα υποχωρεί  και κατά συνέπεια είναι ευκαιρία και για την διαλυμένη Λιβύη να επιδιώξει να οριοθετήσει με τη χώρα μας την ΑΟΖ, με κλειστό τον κόλπο της Σύρτης και την μηδενική επήρεια της Γαύδου, που είναι παλιά θέση της Τρίπολης. Ελπίδα είναι  η Λιβύη να επιδιώκει μια ισορροπία πλέον , αλλά και για να διορθώσει το πρόβλημα που της προκάλεσε η οριοθέτηση Ελλάδας –Αιγύπτου, καθώς η Αίγυπτος « κλέβει» θάλασσα από την Λιβύη .
Ως προς την ημερομηνία έναρξης των διερευνητικών η Τουρκία είναι αυτή που δεν βιάζεται γιατί ασκώντας εξαντλητική ωφελιμιστική διπλωματία προσπαθεί να διασφαλίσει μέσω της ατζέντας ότι θα είναι στο τραπέζι έμμεσα ή άμεσα και οι διεκδικήσεις της. Και μόλις νοιώσει ότι τα έχει καταφέρει θα προσέλθει. Λογικά περιμένουμε την σύνοδο κορυφής πρώτα. Η ελληνική κυβέρνηση οφείλει να ανακοινώσει επίσημα κάποια στιγμή τι θα διαπραγματευθεί και να βελτιώσει την κατάσταση στο εσωτερικό μέτωπο, που δεν είναι καθόλου καλή…