Του Σωτήρη Σιδέρη


Με  αμφιλεγόμενους  υπαινιγμούς που μοιάζουν περισσότερο με λόγια του αέρα, χωρίς να υπάρχει σχέδιο ή συγκεκριμένη στρατηγική, χωρίς μελέτη και συνεννόηση, στελέχη της κυβέρνησης επιχειρούν να  δημιουργήσουν ένα νέο πλαίσιο στην εξωτερική πολιτική, που είναι εξίσου επικίνδυνο με ανερμάτιστες διακηρύξεις, που δεν έχουν κανένα ειδικό βάρος και δεν απαντούν στο κρίσιμο ερώτημα, τι θα κάνουμε την Τουρκία, αν κάνει έρευνες στο όριο των χωρικών μας υδάτων των έξι μιλίων.
Η αλλαγή του πλαισίου της εξωτερικής πολιτικής περιλαμβάνει δύο θέσεις, που δεν φαίνεται να έχουν αποτελέσει αντικείμενο ενδοκυβερνητικής επεξεργασίας, είναι κραυγαλέα αντίθετες , σε βαθμό που προκαλούν ερωτηματικά. Η μία θέση θεωρεί ότι επί χρόνια λανθασμένα οι ελληνικές κυβερνήσεις είναι σκληρές στις διαπραγματεύσεις με διάφορες χώρες για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών , άρα θα πρέπει η Ελλάδα να αμβλύνει τις διεκδικήσεις της. Η δεύτερη θέση υποστηρίζει ότι στην Τουρκία έχουν δοθεί νησιά και νησίδες που απέχουν πάνω από τρία μίλια από τις ακτές της, άρα με βάση την συνθήκη της Λωζάννης, θα πρέπει να δοθούν στην Ελλάδα.

Είναι η ελληνική εκδοχή της αναθεωρητικής  πολιτικής και την άνοιξε ο Νίκος Δένδιας. Όλα αυτά ,  αν  γίνουν επίσημη πολιτική ανοίγουν και επίσημα τις πύλες της κόλασης και η Ελλάδα  ουσιαστικά θα ακολουθήσει την Τουρκία ως προς την αμφισβήτηση της συνθήκης. Και φυσικά το θέμα δεν είναι να ξεκινήσει μια τέτοια αναθεώρηση από την Ελλάδα, αλλά πως θα καταλήξει
      

Η γραμμή Τσίπρα

Ως προς το πρώτο το κύριο ερώτημα τι θα κάνει η Ελλάδα αν η Τουρκία, είτε εισέλθει , είτε κάνει έρευνες στο όριο των 6ν.μ την  πρώτη ξεκάθαρη απάντηση , δεν την έδωσε η κυβέρνηση, αλλά ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξης Τσίπρας στην συνέντευξή του στην «Καθημερινή»  . Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ είπε ότι « εάν το ερώτημά σας είναι εάν θα επιτρέπαμε στην Τουρκία να κάνει έρευνα 6 μίλια από τα ελληνικά νησιά, η απάντηση είναι προφανώς όχι. Όπως δεν της επιτρέψαμε και τον Οκτώβριο του 2018, όταν με αρχηγό του ΓΕΕΘΑ τον ναύαρχο Αποστολάκη, η στάση μας ήταν σαφέστατη και επιχειρησιακά, όχι μόνο ρητορικά. Και τους αποτρέψαμε. Έφυγαν. Το τι συνέβη τον Οκτώβριο του 2018 το είχε αποκαλύψει το omegapress. gr. Τότε ο ναύαρχος Αποστολάκης σε συνεννόηση με τον Τσίπρα, έστειλε την φρεγάτα Νικηφόρος Φωκάς και ένα υποβρύχιο και έκοψαν τα καλώδια του «Μπαρμπαρός», προκαλώντας ταραχή στην Άγκυρα, η οποία όχι μόνο δεν επανήλθε να απειλήσει αλλά κανένα ερευνητικό της σκάφος δεν πλησίασε το Καστελλόριζο έκτοτε. 
Η δήλωση Τσίπρα που έχει επαναληφθεί και σε παλαιότερες θέσεις του ιδίου είναι η κόκκινη γραμμή που θέτει η αξιωματική αντιπολίτευση ενόψει των κινήσεων της Τουρκίας. Η κυβέρνηση θα υποστεί ανελέητη αντιπολιτευτική κριτική, αν πάει πίσω από αυτή την κόκκινη γραμμή.

      

  Η πύλη του φρενοκομείου

Τις τελευταίες εβδομάδες, όπως προαναφέρθηκε επιχειρείται η αλλαγή πλαισίου της εξωτερικής πολιτικής προς δύο κατευθύνσεις. Η πρώτη δήλωση έγινε από τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών Μ. Βαρβιτσιώτη , ο οποίος σε συνέντευξή του είπε λίγο πολύ ότι η μη επίτευξη συμφωνιών για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, οφείλεται σε σκληρές ελληνικές θέσεις .
Ειδικότερα δήλωσε ότι «σε κάθε φάση που είχαν ξεκινήσει οι διαπραγματεύσεις για την οριοθέτηση είτε με την Ιταλία, είτε με την Αλβανία είτε με τη Λιβύη η απόλυτα μαξιμαλιστικές τάσεις οι οποίες επεκράτησαν στη δική μας διαπραγματευτική ομάδα, ανεξαρτήτως κυβερνήσεως, δεν μας έχουν οδηγήσει στο να έχουμε φτάσει σε μια συμφωνία η οποία σήμερα θα μας κατοχύρωνε. Και αυτό δείχνει ότι όταν διαπραγματευόμαστε τα εθνικά μας θέματα θα πρέπει να δίνουμε στην εκάστοτε πολιτική ηγεσία, να υπάρχει ένα περιθώριο διαπραγμάτευσης και ευελιξίας διότι αν κινούμαστε με την άποψη ότι το μάξιμουμ των διεκδικήσεών μας μπορεί να είναι και το απόλυτα σωστό, χωρίς να υπάρχει ένα περιθώριο ώστε με τον άλλο πραγματικά να βρεις μια συμφωνία η οποία να ικανοποιεί πλήρως και τις δύο πλευρές, να είναι δηλαδή στα πλαίσια του win-win, δεν υπάρχει περίπτωση να φτάσουμε».
Το περίεργο της δήλωσης αυτής είναι ότι δεν αναφέρεται καθόλου στην Τουρκία ενώ την εννοεί προφανώς και αφορά το Καστελλόριζο και την επήρειά του στην οριοθέτηση, γιατί  με τις άλλες χώρες  υπάρχουν τεχνικά προβλήματα ή διαφωνίες ως προς την μέθοδο οριοθέτησης, αλλά η Τουρκία είναι άλλη υπόθεση. Ως προς την Τουρκία λοιπόν, αυτό που  εννοεί ο Βαρβιτσιώτης είναι ότι δεν πρέπει να μιλάμε για πλήρη επήρεια του Καστελλόριζου, δηλαδή 100%, πράγμα που είναι σωστό. Αλλά επειδή η Τουρκία ισχυρίζεται ότι η επήρεια είναι 0%, η Ελλάδα πάει στο απόλυτο .
Η δεύτερη κίνηση έγινε από τον ΥΠΕΞ Νίκο Δένδια, που προσπάθησε να ισορροπήσει την αναθεωρητική πολιτική της Τουρκίας προβάλλοντας το ελληνικό αναθεωρητικό πλαίσιο. Είπε ο Δένδιας:
«Η Τουρκία ας προσέξει καλύτερα τη Συνθήκη της Λωζάννης και να την αντιμετωπίσει με σεβασμό και χωρίς αναθεωρητισμό. Οι αναθεωρητισμοί και τα περί «γκρίζων ζωνών» θα μπορούσαν να της γυρίσουν μπούμερανγκ, θα μπορούσε π.χ. κάποιος να υποστηρίξει ότι, σύμφωνα με το άρθρο 12 της Συνθήκης της Λωζάννης, το απώτατο όριο τουρκικής κυριαρχίας στο Αιγαίο είναι τα 3 ν.μ. όσον αφορά τις νήσους οι οποίες εμπεριέχονται. Και όμως, θα μπορούσε ο ίδιος να πει ότι υπάρχουν νησιά πέραν των 3 ν.μ. από τις τουρκικές ακτές τα οποία δεν εμπίπτουν στις εξαιρέσεις και τα οποία φέρονται ανήκοντα στην Τουρκία»

τροχιοδεικτικές βολές

Η συζήτηση αυτή δεν είναι καινούργια. Σε ασκήσεις επί χάρτου έχει τεθεί πολλές φορές , αλλά ποτέ δεν πήρε την μορφή πολιτικής θέσης που να τεθεί ως πλαίσιο εξωτερικής πολιτικής στις διερευνητικές  συνομιλίες. Άλλωστε ούτε  η Τουρκία έθεσε το θέμα των γκρίζων ζωνών στις διαπραγματεύσεις. Οπότε , αν η κυβέρνηση θέλει να υιοθετήσει αυτή την πολιτική, δεν μπορεί να το κάνει μόνη της. Γιατί αν ανοίξει όλο το πλέγμα της συνθήκης της Λωζάννης, το θέμα είναι πως θα τελειώσει η διαπραγμάτευση και η αναθεωρητική πολιτική και όχι πως θα ξεκινήσει.
Άρα, αν η Ελλάδα θέλει να  κάνει ένα τόσο ριψοκίνδυνο βήμα, ας το μελετήσει καλά , καθώς τέτοια θέματα είναι πολύ πιο σοβαρά από τα ανακινούνται στα ραδιόφωνα. Απαιτείται δηλαδή τέλεια μελέτη, συγκρότηση υψηλότατου επιπέδου επιτελείου με σαφείς εντολές και αποφάσεις που θα έχουν ληφθεί από τη βουλή, τα κόμματα , το υπουργικό συμβούλιο. Διαφορετικά θα χαθούν και τα τελευταία ψήγματα σοβαρότητας της χώρας.
Μέχρι να φθάσουμε όμως εκεί, την ενδιάμεση πρόταση την έκανε η Ντόρα Μπακογιάννη, η οποία επίσης παρεμβαίνει με απίστευτη προχειρότητα και προτείνει μια συνολική συμφωνία με την Τουρκία , προφανώς και μια ειδική σχέση στο πλαίσιο της αναβαθμισμένης Τελωνειακής Ένωσης. Αλλά και αυτή απαιτεί μια ολόκληρη στρατηγική όπως με σαφήνεια υποστήριξε ο Τσίπρας.
Εν κατακλείδι, η κυβέρνηση  παραπαίει ακροβατώντας σε νησίδες πολιτικής, χωρίς κεντρική πολιτική, με τροχιοδεικτικές βολές που δεν συνιστούν σχέδιο, απλά κάνουν θόρυβο και  ενώ η κρίσιμες αποφάσεις, είναι θέμα χρόνου να ληφθούν.