Του Σωτήρη Σιδέρη


Η ροή των πολιτικών και στρατιωτικών γεγονότων στην Λιβύη ευνοεί την Τουρκία και επιδεινώνει την ήδη μηδενική επιρροή της Ελλάδας στη διαμόρφωση των εξελίξεων, γι αυτό και απευθύνεται πάλι στις ΗΠΑ που πλέον , όχι απλά παρακολουθούν, αλλά διαμορφώνουν την ελληνική εξωτερική πολιτική. Η Αθήνα βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα νέο διπλωματικό γόρδιο δεσμό που αδυνατεί να λύσει ή να κόψει. Δεν είναι μόνο η υποχώρηση του Χάφταρ, παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει κατάληξη των μαχών, είναι και το γεγονός ότι το ΝΑΤΟ και η ΕΕ, πέραν των ΗΠΑ, στηρίζουν όλο  και περισσότερο τον Σάρατζ τον οποίο τελικά η Τουρκία κατάφερε όχι μόνο να διατηρήσει στην εξουσία, αλλά και να ενισχύσει. Και το παρασκήνιο οργιάζει...

 Σε μια προσπάθεια άρσης του αδιεξόδου και αποφυγής ενός δεύτερου ναυαγίου, μετά το τουρκολιβυκό σύμφωνο,  ο Νίκος Δένδιας και ο πρέσβης Πάιατ είχαν στις 21 Μαϊου τηλεδιάσκεψη με την συμμετοχή του Αμερικανού πρέσβη στην Τρίπολη , Ρίτσαρντ Νόρλαντ .  Αυτό ανακοινώθηκε. Αυτό που δεν ανακοινώθηκε είναι ότι ο Έλληνας υπουργός ζήτησε απεγνωσμένα την μεσολάβηση των ΗΠΑ για να επιστρέψει στην Αθήνα ο Λίβυος πρέσβης, τον οποίο ο ίδιος είχε απελάσει τον Δεκέμβριο του 2019 επειδή ο άτυχος Λίβυος  υπάλληλος δεν ανταποκρίθηκε στην απαίτηση της Αθήνας, λες και ήταν δική του απόφαση, να κοινοποιήσει στην ελληνική κυβέρνηση το τουρκολιβυκό σύμφωνο. Ας σημειωθεί πως  ούτε η Ελλάδα έχει ανοιχτή την πρεσβεία της στην Λιβύη. Δεν είναι δυνατό,  μια χώρα με τόσα προβλήματα να ασκήσει σοβαρή εξωτερική πολιτική σε μια περιοχή όπου διακυβεύονται ισχυρά εθνικά συμφέροντα, όταν το ελληνικό κράτος απουσιάζει.

Αλλά η κατάσταση είναι τραγελαφική  σε κάθε επίπεδο. Ναι μεν το κενό στις πρεσβείες μπορεί να καλυφθεί, αυτό όμως που δύσκολα θα αντιμετωπιστεί είναι οι λάθος επιλογές της κυβέρνησης συνολικά . Η Αθήνα δεν έχει απαντήσει ακόμη στην πρόσκληση της  αναγνωρισμένης κυβέρνησης Σάρατζ για προσφυγή στο Δικαστήριο της Χάγης για οριοθέτηση με την Ελλάδα που σύμφωνα με τον καθηγητή Χρήστο Ροζάκη είναι η μόνη ενδεδειγμένη λύση για να ακυρωθεί σε σημαντικό βαθμό το τουρκολιβυκό σύμφωνο. Η Αθήνα δεν απαντά ούτε στο πως θα διαχειριστεί την διαφαινόμενη επικράτηση του Σάρατζ καθώς το ΝΑΤΟ, ο ΟΗΕ, η ΕΕ και μεμονωμένα ισχυρές χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Τουρκία, η Ιταλία στηρίζουν τον Σάρατζ με την Ελλάδα να είναι η μόνη δυτική χώρα που στηρίζει τον Χάφταρ.  Είναι και η Ρωσία , αλλά η Αθήνα έχει παγωμένες σχέσεις με τη Μόσχα που έτσι κι αλλιώς κάνει δικό της παιχνίδι. Είναι και η Αίγυπτος  αλλά δεν καταφέρνει να αντιστρέψει τις εξελίξεις.  Η Τουρκία στηρίζει τον Σάρατζ στο πεδίο της μάχης , στην Ουάσιγκτον, στη Μόσχα και παντού και η Ελλάδα μέσω σποραδικών δηλώσεων και μιας επίσκεψης του πολέμαρχου στην Αθήνα και πέραν αυτού ουδέν .
Η επόμενη πρόκληση για την Ελλάδα είναι η πρόθεση της Άγκυρας να στείλει το Ουρούτς Ρέις  τον Ιούλιο, και αυτή τη φορά να κάνει γεώτρηση εντός των ορίων που προβλέπει η συμφωνία Τουρκίας –Λιβύης. Το πρόβλημα είναι πιο σύνθετο από την είσοδο εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας γιατί εδώ αφορά μια συμφωνία με τρίτη χώρα. Προφανώς και πάλι η κυβέρνηση θα απευθυνθεί στις ΗΠΑ και οι Αμερικανοί παζαρεύουν τα ανταλλάγματά τους χειρότερα και από τους Τούρκους .  Έτσι λοιπόν ο Πάιατ αναδεικνύεται ο πλέον καθοριστικός παράγοντας, έχει λόγο αν θα πάει Έλληνας πρέσβης στην Δαμασκό, στην Τρίπολη, ζητά από την Αθήνα να είναι πιο ήπια έναντι της Άγκυρας στο ΝΑΤΟ. Πέτυχε  από τον πάντα πρόθυμο Δένδια να αποσυρθούν όλα τα ανταλλάγματα που ζητούσε η προηγούμενη κυβέρνηση για να υπογραφεί η συμφωνία για τις  βάσεις, με  μια λέξη,  αλωνίζει.  Όσο η κυβέρνηση δεν αντιλαμβάνεται τους κινδύνους της πειθήνιας εξάρτησης, τόσο οι «λύσεις» που θα προταθούν θα είναι πιο  επικίνδυνες . 

Τα προβλήματα της Ελλάδας οξύνονται αλλά η λειτουργική εικόνα της κυβέρνησης είναι αποκαρδιωτική. Κανένα κυβερνητικό όργανο δεν συνεδριάζει, καμία σοβαρή πρωτοβουλία δεν αναλαμβάνεται, όλα κινούνται στην λογική μιας αθέατης διπλωματίας , αλλά  στην πραγματικότητα είναι μια  αόρατη διπλωματία. Χωρίς επίδραση στην διαμόρφωση των εξελίξεων, χωρίς σχέδιο, χωρίς αρχή  και τέλος. Η διαπραγματευτική θέση της κυβέρνησης υποχωρεί σε όλα τα μέτωπα , καθώς κάθε πρόβλημα είτε αντιμετωπίζεται με παθητικότητα, με κατευνασμό ή με εκκλήσεις προς τις ΗΠΑ , τον ΟΗΕ,  το ΝΑΤΟ, τη Γαλλία ή τη Γερμανία.  Και είναι επόμενο καμία σοβαρή χώρα και κανένας οργανισμός να μην θεωρούν ισότιμο, ούτε καν αξιοσέβαστο συνομιλητή, μια χώρα που δεν ξέρει τι θέλει. Ή καλύτερα , ξέρουν ότι είναι δεδομένη και γι αυτό δεν προβληματίζονται ιδιαίτερα…..