του Σωτήρη Σιδέρη 

Έχουν περάσει περισσότεροι από δέκα μήνες από τις εκλογές και ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να μετρά σχεδόν έναν χρόνο χαμένο. Έναν χρόνο εσωστρέφειας, αδυναμίας προσαρμογής στην μετεκλογική πραγματικότητα, με συνέπεια να καταγράφονται  ίντριγκες που καθηλώνουν,  την πολιτική να  υποχωρεί, δημιουργώντας πρόσφορο έδαφος στην ανάπτυξη παρασίτων..  Δηλαδή σε φαινόμενα, που  δεν έχουν  τόσο σχέση με θέσεις και αντιπαραθέσεις πάνω σε  πρόγραμμα και πολιτικές, όσο  με δημιουργία χαρακωμάτων και  μηχανισμών  ,  που επιδεινώνουν την σχέση του κόμματος με την κοινωνία. 

Είναι δραματική η διαπίστωση ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ταλαντεύεται αν η αντιπολίτευση θα έχει τα χαρακτηριστικά του Πολλάκη, του Καρανίκα ή διαφόρων  περιπλανόμενων και υβριστών. Αν θα αναδεικνύει τα σκάνδαλα ως αιχμή του δόρατος ή αν θα κάνει προγραμματική αντιπολίτευση. Απέναντι σε αυτές τις φαινομενικά  κατασκευασμένες  διαφορές κρύβονται κάποιες γκρίζες διαχωριστικές γραμμές  που υψώνονται μεταξύ των πολιτικών τάσεων . Με την θεμελιώδη διαφορά ότι στο παρελθόν αυτά τα ζητήματα επιλύονταν ή απλά διευθετούνταν στις  Κεντρικές Επιτροπές και τα συνέδρια ενώ τώρα ένα ολόκληρο πλήθος «χορεύει» γύρω από τον Αλέξη Τσίπρα που δεν παρεμβαίνει, δεν ηγείται και δείχνει απλώς να προεδρεύει επιδεινώνοντας την εικόνα του ιδίου και του ΣΥΡΙΖΑ. 

Στην πρώτη φάση , αμέσως μετά τις εκλογές το πρώτο δεδομένο ήταν ότι ο Τσίπρας είναι ο αδιαμφισβήτητος πρόεδρος. Η προσφορά του έχει αναγνωριστεί, αλλά η τελική αποτίμηση θα γίνει όταν με το καλό αποσυρθεί, έτσι γίνεται με τους ηγέτες.  Αυτή η βεβαιότητα συνοδεύθηκε όμως από την αβεβαιότητα της λεγόμενης διεύρυνσης προς το παρακμιακό ΠΑΣΟΚ με την ενσωμάτωση στον ΣΥΡΙΖΑ περιθωριοποιημένων και με μηδενική σχεδόν κοινωνική και πολιτική επιρροή στελέχη. Τα ιστορικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ που αποτελούν τον κορμό του κόμματος , στην συνέχεια αντέδρασαν όχι για προσωπικούς λόγους, αλλά γιατί διαπίστωσαν ότι στόχος δεν ήταν η διεύρυνση , αλλά η μετεξέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ σε ένα κόμμα που θα ενσωματωθεί στο πολιτικό και οικονομικό κατεστημένο θα έχει δεξιά πολιτική , όπως δηλαδή το διαλυμένο ΠΑΣΟΚ και θα έχει και την τύχη του ΠΑΣΟΚ. 

Οι αναντικατάστατοι

 Η επιστροφή , έστω στην μερική κανονικότητα, φέρνει τον ΣΥΡΙΖΑ σε χειρότερη θέση στο εσωτερικό του σε σχέση με την εικόνα προ πανδημίας, αλλά σε πιο θετική θέση στην αντιπαράθεσή του με την κυβέρνηση. Όχι τόσο γιατί κάνει σοβαρή αντιπολίτευση , αλλά γιατί η κυβέρνηση προκαλεί κοινωνικές αντιδράσεις με την πολιτική της. Θετικές στιγμές προφανώς και υπάρχουν όπως η υπόθεση Βρούτση-ΚΕΚ, εργασιακά και κοινωνικά ζητήματα όπου υπήρξε σθεναρή δράση.. 

Αυτό που φαίνεται να κυριαρχεί όμως,  είναι ότι οι ομαδοποιήσεις πέριξ του Αλέξη Τσίπρα έχουν πάρει την μορφή ανοιχτού πολέμου με επίκεντρο και πάλι, όχι την προγραμματική και πολιτική επιρροή, αλλά την αύξηση του ρόλου των ομάδων πίεσης.  Σε πολλούς στον ΣΥΡΙΖΑ που έχουν αφιερώσει σημαντικό μέρος της ζωής τους στο  κόμμα τους, προκάλεσε φρίκη η άνευ λογικής επίθεση κατά της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακκελαροπούλου γιατί δεν επρόκειτο για κάποιο ήσσονος σημασίας ζήτημα. Και όμως κανείς δεν μπορεί να απαντήσει ποιος αποφασίζει τι και πως θα κινείται αυτό το κόμμα σε θεσμικά ζητήματα και που λαμβάνονται οι αποφάσεις. 

Ο Αλέξης Τσίπρας δεν άφησε ποτέ να εννοηθεί, ούτε με δηλώσεις ούτε με την στάση  του ότι είναι αναντικατάστατος ή ότι χωρίς αυτόν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα υπάρχει. Το εννοούν και το υπαινίσσονται κάποιοι, που διαχρονικά στην πολιτική αποκαλούνται «αυλικοί» ή «σωματοφύλακες» ή  δημοσιογράφοι με απευθείας ανάθεση.  Πολλοί από αυτούς  στόχο έχουν κυρίως να διασφαλίσουν την δική τους καριέρα μέσω ενός αναντικατάστατου προέδρου. Η ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ, αμέτρητα κόμματα στην ροή  της ιστορίας  που είχαν ισχυρούς προέδρους  και ήταν  ιδρυτές τους , όχι μόνο δεν χάθηκαν, αντίθετα πολλές φορές ανασυγκροτήθηκαν και επανήλθαν δριμύτερα. Κορυφαίο παράδειγμα, πρόσφατο, το ΠΑΣΟΚ που πολλοί θεωρούσαν ότι θα διαλυθεί μετά τον Α. Παπανδρέου, αντίθετα έγινε πανίσχυρο επί Σημίτη.. 

Υπό αυτή την οπτική ο ΣΥΡΙΖΑ, ούτε θα χαθεί επειδή κάποια στιγμή θα φύγει ο Τσίπρας, ούτε είναι δεδομένο ότι θα γίνει κυβέρνηση επειδή είναι ο Τσίπρας πρόεδρος. Τα κόμματα παραμένουν ισχυρά όταν εκφράζουν κοινωνικές ανάγκες και όταν μπορούν να εκφράσουν και να στηρίξουν κοινωνικά αιτήματα και  η άποψη ότι οι πρόεδροι είναι η αρχή  και το τέλος, είναι εντελώς ανιστόρητη. Και οι φαροφύλακες θεωρούνταν επί αιώνες αναντικατάστατοι, αλλά η εξέλιξη είναι αμείλικτη…..

Η ευθύνη της ηγεσίας

Μέχρι όμως την στιγμή που όλοι θα κριθούν στις κάλπες, ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να ξεκαθαρίσει τα του οίκου του, διαφορετικά θα υποστεί ήττα. Ένα κόμμα που πηγαίνει σε εκλογές με εικόνα αποσύνθεσης δεν μπορεί να έχει την εμπιστοσύνη της κοινωνίας. Γιατί ακόμη και αν η ΝΔ χάσει το έδαφος κάτω από τα πόδια της, που ήδη άρχισε να συμβαίνει, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα καλύψει το κενό. Γιατί μπορεί να αναδειχθούν νέες δυνάμεις, να υπάρξουν διασπάσεις και συγκολλήσεις κομμάτων, νέα κινήματα και κόμματα να εμφανιστούν και τα μεγαλύτερα κόμματα να βυθιστούν, γεγονός που θα οδηγήσει τη χώρα σε οπισθοδρόμηση όπως συνέβη μεταξύ 2010-2014. 

Ευθύνη του Τσίπρα είναι να αναλάβει πρωτοβουλίες σύνθεσης και ενότητας και να μην εθιστεί στην αδράνεια. Να δημιουργήσει μια δική του ισχυρή ομάδα από όλες τις τάσεις για να προετοιμάσει το κόμμα για τις εκλογές. Να καταπολεμήσει τον αυριανισμό, την τάση ενσωμάτωσης στο ΠΑΣΟΚ και να αξιοποιήσει τα περίπου 40.000 νέα μέλη που παρακολουθούν εμβρόντητα τα εσωκομματικά παίγνια. Να αποκηρύξει δημόσια υβριστές, να αναλάβει πρωτοβουλίες , δηλαδή να αναλάβει τις ευθύνες του. Αν δεν μπορεί να λειτουργήσει ο ΣΥΡΙΖΑ χωρίς τον Τσίπρα, άλλο τόσο ο Τσίπρας δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς τον Βούτση, την Αχτσιόγλου, τον Σκουρλέτη, τον Τσακαλώτο και πολλούς ακόμη. 

 Η εικόνα των θεωρούμενων ως δικών του στελεχών που κάνουν καριέρα στα κοινωνικά δίκτυα  και φέρνουν τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ στο επίπεδό τους είναι αποκαρδιωτική. Η εμφάνιση αυριανικού τύπου αντιπολίτευση είναι γροθιά στην ιστορία της μαχόμενης και πνευματικής αριστεράς, είναι αυτοκτονική πορεία . 

Αν λοιπόν ο Τσίπρας συνεχίσει να απέχει από τα καθήκοντά του και απλά περιμένει ένα νεύμα από τον λαό, τους ολιγάρχες ή τον Πολλάκη για να επανακάμψει στο Μέγαρο Μαξίμου ζει σε πλάνη. Όπως είναι πλάνη να νομίζει κάποιος ότι ακόμη και αν αυτό συμβεί θα είναι βιώσιμη μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και διαφόρων ατάκτων που θα έχει ως συμμάχους. Σε όλον τον κόσμο οι συμμαχίες είναι αντικείμενο εξαντλητικού διαλόγου και προβληματισμού, αλλά στην Ελλάδα έχει σχεδόν αντικοινωνικά χαρακτηριστικά γι αυτό και καταρρέουν τέτοιου είδους σχήματα εν μέσω σφοδρής αποδοκιμασίας.. 

  Ο ρόλος του προέδρου  του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι διακοσμητικός είναι ηγετικός, είναι  ρυθμιστικός , κινεί τα νήματα, συνομιλεί με την ιστορία, σέβεται και υπηρετεί το κόμμα του , την ιστορία και την αριστερή του ταυτότητα και την κοινωνία και όταν  υπάρχουν παραφωνίες πρέπει να ενορχηστρώνει λύσεις. Να διαγράφει όταν χρειάζεται , να διευρύνει όταν απαιτείται, αλλά το κόμμα έχει αρχές που πρέπει να υπηρετεί. Ένα κόμμα χωρίς αρχές αντανακλά σε έναν ηγέτη χωρίς αρχές.  

Αν δεν έχει  αρχές, ας κάνει και τον Άδωνη μέλος.