του Σπύρου  Σουρμελίδη

Αντικρίζοντας τη νέα κρίση, μας πρόλαβε η επέτειος του Καστελόριζου. Δέκα χρόνια από την ανακοίνωση της εισόδου στο Μνημόνιο, μια διαδικασία πτωχευτικών μέτρων που παρουσιάστηκαν στις 24.4.2010 από τον τότε πρωθυπουργό Γ. Παπανδρέου, ως βοήθεια, ως η μόνη οδός βοήθειας.
Λίγα 24ωρα πριν την επέτειο, ο Γιάννης Στουρνάρας- που παραμένει πρωταγωνιστής από το 1999 έως σήμερα- με διαδοχικές παρεμβάσεις του επιδιώκει και πάλι να σώσει…τις τράπεζες. Τις Τράπεζες που σώθηκαν  τρείς φορές, οι ίδιες όμως δεν μπόρεσαν και δεν μπορούν να σώσουν (να βοηθήσουν)  την ελληνική οικονομία. Ο θεματοφύλακας Γιάννης Στουρνάρας, εμμένει σταθερά στον ίδιο δρόμο που και ο ίδιος χάραξε από το 1999. Για να εγγυηθεί ότι  και τη νέα κρίση,  θα την διαχειριστεί η ελληνική πολιτική ηγεσία, όπως και την ….προηγούμενη! Περίπου όπως το 2012-2013.

Εν αρχή είναι η χρεοκοπία

Τούτες τις μέρες με αφορμή τα δέκα χρόνια από το Καστελόριζο, το Μνημόνιο είναι το αγαπημένο θέμα όλων των αναλυτών και όλων των πολιτικών παρατάξεων. Δυστυχώς και της Αριστεράς. Όλοι ξεχνούν ή θέλουν να ξεχνούν, πως η αρχή του προβλήματος (των δεινών) ήταν η χρεοκοπία. Ένα κράτος 200-220 δις ευρώ (ΑΕΠ) το οποίο εντάχθηκε στο πιο ελπιδοφόρο κλαμπ του πλανήτη στην ευρωζώνη, κατέρρευσε με πάταγο, αποκαλύπτοντας τα πήλινα πόδια στα οποία στηρίχθηκε. Αλλά και τις εγκληματικές πολιτικές και οικονομικές πολιτικές που εφάρμοσαν οι κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις, το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ. Οι οποίες επι 25 τουλάχιστον χρόνια, εφάρμοζαν πολιτικές, που οδηγούσαν στην χρεοκοπία. Δυνάμεις που  πίστεψαν, ότι η ένταξη στο ευρώ , με όποιο κόστος και παρα τις όποιες αδυναμίες, θα σταθεροποιούσαν τους ίδιους, την εξουσία τους, και τις διαχρονικές επιλογές τους. Έπεσαν παταγωδώς έξω.  Έριξαν τη χώρα στα βράχια. Και στην συνέχεια απέδειξαν ότι αδυνατούν να την ξεκολλήσουν. Μόνοι τους έριχναν ή εγκατέλειπαν τις κυβερνήσεις τους (Νοέμβριος του 2011, Μάιος του 2012, Δεκέμβριος 2014), μόνοι τους δεν ολοκλήρωσαν τις δεσμεύσεις που υπέγραψαν (μνημόνιο 1 και 2), διαιωνίζοντας το δράμα και τις πτωχευτικές διαδικασίες.   Βρήκαν όμως ένα ωραίο αφήγημα. Το κακό Μνημόνιο. Το οποίο επίσης οι ίδιοι διαπραγματεύθηκαν και αποδέχθηκαν ως τη μοναδική σωτηρία.  Οι ίδιοι μάλιστα έγιναν – σε διαφορετικό χρόνο ο καθένας- αντιμνημονιακοί. Πρώτα ο Α. Σαμαράς, ορισμένες στιγμές ο Ε. Βενιζέλος, η μισή ΝΔ και το μισό ΠΑΣΟΚ. Διέσπασαν τα κόμματα τους, αποφεύγοντας να αναλάβουν το βάρος των ευθυνών τους.  Όλοι αυτοί δε, μεγαλούργησαν ως αντιμνημνημονιακοί, κόντρα στο Μνημόνιο του ΣΥΡΙΖΑ. Το οποίο ήταν η φυσική συνέχεια των όσων καταστροφικών είχαν προηγηθεί, και της εγκληματικής ανικανότητας που είχε προηγηθεί.
Η Αριστερά ευθύνεται γιατί μίλησε κυρίως και έντονα για το Μνημόνιο και όχι για την χρεοκοπία. Όχι για την αιτία, αλλά μόνο για τις συνέπειες. Χωρίς να προσέξει ότι γύρω της ανθούσαν διάφοροι αντιμνημονιακοί,  ακόμα και αυτοί που είχαν προκαλέσει την χρεοκοπία και την πτώχευση της χώρας. Συνέπεια αυτής της …ασυνέπειας της Αριστεράς, ήταν  να κληθεί ο ΣΥΡΙΖΑ να δώσει τέλος στο δράμα, ολοκληρώνοντας την πολύ κακή λύση που συμφωνήθηκε το  2010. 
Αυτή δε την κακή λύση του 2010, την είχε χρεωθεί και την χρεώνεται ο Γιώργος Παπανδρέου, χωρίς να είναι ο βασικός υπεύθυνος για την χρεοκοπία.  Δεν απέφυγε όμως να τον καταστήσουν υπόλογο (τον κυρίως υπόλογο) οι ίδιοι οι σύντροφοι του. Αυτοί που του είχαν δώσει και το …δακτυλίδι. Χωρίς κανείς να μπορεί να τον απαλλάξει για την επιλογή και την διαπραγμάτευση που (δεν) έκανε για το Μνημόνιο. Το πόσο δε κακή ήταν η λύση για την Ελλάδα, το αναγνώρισε, τον Απρίλιο του 2019,  επισήμως και εγγράφως το ΔΝΤ, το αναγνώρισαν πάμπολλοι ευρωπαίοι αξιωματούχοι, ακόμα και ο Τόμας Βίζερ. Ήταν όμως εκ των υστέρων,  και αφού το κακό είχε επιβληθεί.
Οι κακές επιλογές (μετά την χρεοκοπία) έγιναν στο όνομα του ευρώ, και για  να σωθούν γαλλικές και γερμανικές τράπεζες και στην συνέχεια οι ελληνικές τράπεζες.

Γιάννης Στουρνάρας:  Ο θεματοφύλακας

Αν υπάρχει ένα πρόσωπο που παραμένει σταθερά σε θέση πρωταγωνιστή ολ αυτά τα χρόνια,  πριν την ένταξη στο ευρώ κατά την διάρκεια της, μετά την ένταξη, μετά την χρεοκοπία , στα Μνημόνια και μετά απ αυτά, αυτός είναι ο Γιάννης Στουρνάρας.
Είναι πάντα παρών, είναι μέσα στις κρίσιμες αποφάσεις. Είναι εκεί που πρέπει, όταν πρέπει να ληφθούν οι καθοριστικές αποφάσεις.
Ήταν επικεφαλής των Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Οικονομικών, την εποχή της διαπραγμάτευσης για τους όρους της ένταξης στο ευρώ,
Ήταν στο τραπεζικό σύστημα μετά την ένταξη, ή και σε οργανισμούς διαμόρφωσης πολιτικής (ΙΟΒΕ).  Ανέλαβε υπουργός με το δεύτερο μνημόνιο επι Σαμαρά-Βενιζέλου και κεντρικός τραπεζίτης από το 2014 έως σήμερα. Καθ όλη την διακυβέρνηση του Τσίπρα, ως ο βασικός παράγοντας εξισορρόπησης,  κόντρα στον ΣΥΡΙΖΑ. Και αναμένεται να παραμείνει σ αυτή τη θέση, ως ο εγγυητής και χειριστής των όσων έρχονται και στην εποχή της νέας κρίσης.
Ο εγγυητής των εξελίξεων Γιάννης Στουρνάρας φροντίζει και τώρα να βρει λύση για τις τράπεζες, για τα κόκκινα δάνεια, για να μην χάσουν οι μέτοχοι των τραπεζών, για να μην χαθεί ο έλεγχος. Δεν ξέρουμε ποιο το κόστος των επιλογών του για το κράτος (φορολογούμενοι πολίτες) που έχουν πληρώσει τρείς φορές τις Τράπεζες.

Μια κακή τράπεζα (bad bank) για τα κόκκινα δάνεια 

Σε πρόσφατο άρθρο του (Hahdelsblatt) αναφέρθηκε στα όσα πρέπει να γίνουν για την οικονομία (ενόψει της νέας κρίσης) και τις τράπεζες.
Υποστήριξε την Πιστοληπτική Γραμμή στήριξης από τον ESM για να ανακεφαλαιοποποιηθούν  οι  4 συστημικές τράπεζες. Την δημιουργία μιας εταιρίας διαχείρισης που θα χρηματοδοτηθεί από το Ελληνικό Δημόσιο, δηλαδή από εμάς, με το κεφάλαιο του αναβαλλόμενου φόρου. Ο  τρόπος αυτός οδηγεί σε μερική κρατικοποίηση των τραπεζών και όχι στον άμεσο έλεγχο από το κράτος. 
Λίγες μέρες αργότερα ο Γ. Στουρνάρας δηλώνει στους Financial Times (στο πλαίσιο  της συζήτησης για την δημιουργία μιας Κακής Τράπεζας (Bad bank) που θα αναλάβει τα κόκκινα δάνεια τα οποία αναμένεται ότι θα αυξηθούν λόγω της νέας κρίσης: «Το μάθημα από την κρίση είναι ότι μόνο με μια κακή τράπεζα μπορούμε να απαλλαγούμε γρήγορα από τα NPL (κόκκινα δάνεια).  Θα μπορούσε να είναι ευρωπαϊκή ή εθνική. Αλλά πρέπει να συμβεί γρήγορα».
Το δημοσίευμα των FT υπενθυμίζει ότι οι ελληνικές τράπεζες έχουν μακράν το υψηλότερο επίπεδο μη εξυπηρετούμενων δανείων στους ισολογισμούς τους στην Eυρωζώνη και αποτελεί κληρονομιά της κρίσης χρέους 2010-15 που ώθησε τη χώρα στο χείλος της εξόδου από το Eυρωζώνη. Οι ελληνικές τράπεζες τα τέσσερα χρόνια έχουν μειώσει τα επισφαλή δάνεια τους περίπου κατά 40% . Ωστόσο, αναφέρεται οτι τα σχέδια από τις τέσσερις μεγάλες ελληνικές τράπεζες να πουλήσουν περισσότερα από 32 δισ. ευρώ NPL - σχεδόν το ήμισυ του συνόλου - πιθανόν να ανακοπούν από την κρίση του κορωνοϊού.

Το σχέδιο Ηρακλής και η επιστροφή στο 2012-2013 

Που βρισκόμαστε σήμερα. Υπάρχει το σχέδιο «Ηρακλής» από την εποχή του Ευκλ. Τσακαλώτου, σχέδιο που μοιάζει με τη λύση που είχε βρεθεί στην Ιταλία.  Ο ΗΡΑΚΛΗΣ προβλέπει μεταφορά  επιλεγμένων  κόκκινων δανείων από τις τράπεζες σε εταιρεία ειδικού σκοπού (spv) που θα εκδώσει, με τη σειρά της, τίτλους με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου (που σημαίνει έμμεση όχι άμεση, στήριξη, γι αυτό και το δέχθηκε η ΕΕ). Πρακτικά λοιπόν αν οι δανειολήπτες δεν μπορούν να πληρώσουν θα εγγυάται το ελληνικό δημόσιο το οποίο και θα διεκδικεί από τα φυσικά ή  νομικά πρόσωπα, περιουσιακά στοιχεία κλπ. Σημαίνει αυτό ότι και το Ελληνικό Δημόσιο πιέζεται να επιτρέψει τους πλειστηριασμούς. (Το αν περιλαμβάνεται η πρώτη και μοναδική κατοικία αυτό είναι άλλο θέμα).
Παράλληλα με το σχέδιο Ηρακλής,  η  ΤτΕ (δηλαδή ο Γ. Στουρνάρας) παρουσίασε το  δικό της παρόμοιο σχέδιο που δεν πέρασε όμως από την έγκριση της ΕΕ, διότι ήταν ακόμη πιο γενναιόδωρο στις τράπεζες.
Κι αυτό γιατί προέβλεπε επι πλέον,  ότι το Ελληνικό Δημόσιο θα παραιτηθεί από το δικαίωμα του να αποκτήσει κοινές μετοχές στο κεφάλαιο των τράπεζων, λόγω προηγουμένης ενίσχυσης που είχε παράσχει σε αυτές,  με τη μορφή της αναβαλλομένης φορολογίας (σσ φόρος που θα πληρωθεί κάποτε στο μέλλον).
Τι μας λέει λοιπόν και πάλι σήμερα ο Γιάννης Στουρνάρας;
Επικαλείται την ανάγκη να παρακαμφθούν τα εμπόδια από το κοινοτικό πλαίσιο περι κρατικών ενισχύσεων. Να λάβουν δηλαδή στήριξη οι τράπεζες,  άλλα χωρίς να θίγουν οι υφιστάμενοι μέτοχοι. Με το επιχείρημα ότι έτσι μόνο θα πεισθούν να ξαναεπενδυσουν...
Όπως είχε γίνει το 2012-2013.
Γιατί έπεφταν οι κυβερνήσεις μέσα στο Μνημόνιο; Όταν ακουγότανε οι (απαγορευμένες) λέξεις: τράπεζες, κοινές μετοχές στο δημόσιο, δηλαδή ο έλεγχος στο δημόσιο.
Πάμε για τη νέα κρίση με τις εμμονές από την παλιά. Και με εγγυητή τον Γιάννη Στουρνάρα.