Υπάρχει συμφωνία γιατί πολύ απλά ο λεγόμενος νότος αυτή την ώρα δεν μπορεί να κάνει κάτι άλλο, εν μέσω πανδημίας. Το χάσμα όμως στην Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει και η κολοβή συμφωνία που προέκυψε στο eurogroup, το διευρύνει ακόμα περισσότερο. Η συμφωνία αυτή αφορά ουσιαστικά την υγειονομική κρίση , δηλαδή τα χρήματα που θα πάρουν οι χώρες, θα διατεθούν αποκλειστικά σε νοσοκομεία, φάρμακα, άλλο υλικό, προσωπικό κλπ. Για αυτά τα χρήματα δεν υπάρχει «κόστος», και δεν θα προστεθούν στο χρέος. Όσα όμως δοθούν από ESM ή την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων κλπ, για την ενίσχυση της οικονομίας, αυτά θα είναι δάνειο. Το δε ύψος των χρημάτων φτάνει τα 540 δισεκατομμύρια ευρώ, δηλαδή στο όριο που είχαν θέσει Γερμανοί και ολλανδοί από την πρώτη στιγμή. Την ίδια ώρα η Βρετανία τυπώνει Λίρες ενώ η Αμερικανική Ομοσπονδιακή Τράπεζα  ρίχνει στην αγορά ακόμα επιπλέον 2,3 τρισεκατομμύρια δολάρια. 

Αυτή η συμφωνία είναι αποτέλεσμα ενός συμβιβασμού της Γαλλίας και της Γερμανίας, με το Παρίσι για μία ακόμα φορά να μπαίνει μπροστά στην αντιπαράθεση με το Βερολίνο (παρασύροντας και άλλους) για να κάνει μετά πολλά βήματα πίσω, παρασύροντας σε συμβιβασμούς και άλλους τους άλλους. Προς το παρόν οι βόρειοι (Γερμανοί, Ολλανδοί κα)  δηλώνουν ότι η ΕΕ θα στηρίξει την αντιμετώπιση της ιατρικής και ανθρωπιστικής κρίσης, ενώ οι νότιοι (Ιταλοί, Ισπανοί κα) διατηρούν πάνω στο τραπέζι και άλλες  απαιτήσεις για την στήριξη της οικονομίας.
Η επικεφαλής της ΕΚΤ μίλησε για την ανάγκη να πέσει στην ευρωπαϊκή αγορά 1,5 τρισεκατομμύριο ευρώ. Η απόσταση της συμφωνίας με την Λαγκάρντ είναι κοντά στο 1 τρις ευρώ. Η απόσταση όμως πρωτίστως δεν είναι οικονομική (χρηματική), είναι απόσταση αντίληψης για το επόμενο βήμα της ΕΕ.
Παραμένει λοιπόν άγνωστο πως θα χρηματοδοτηθεί η ανάκαμψη της οικονομίας στην ΕΕ. Μετά από τρεις μέρες έντονου παρασκηνίου αλλά λιγοστών διαπραγματεύσεων, οι υπουργοί Οικονομικών της Γαλλίας και της Γερμανίας έβαλαν στο τραπέζι του Eurogroup και ένα 7ετές πλάνο αναδιάρθρωσης της οικονομίας της ευρωζώνης, μετά τη λήξη συναγερμού από τον κορονοϊό.
Φυσικά αυτή η συμφωνία δεν περιλαμβάνει κανένα ομόλογο (ευρωομόλογο) κοινής ευθύνης, δεν πρόκειται το Βερολίνο και η Χάγη να αποδεχθούν αμοιβαιότητα χρέους, του χρέους που θα δημιουργηθεί από δω και μπρος (κανείς δεν ζητάει να καλυφθούν τα έως σήμερα χρέη των κρατών-μελών)
Αυτό το 7ετές πλάνο που συμφωνήθηκε ήταν μάλλον  εξαρχής στο μυαλό τον Γερμανών και με τη βοήθεια των Γάλλων μπήκε στο τραπέζι.
Παρά τους δραματικούς τόνους του προέδρου του Eurogroup Μάριο Σεντένο, το Eurogroup κατέληξε σε αυτό που οι σκληροπυρηνικές χώρες είχαν βάλει στο τραπέζι από την αρχή. Με άλλα λόγια, δεν έγινε σχεδόν καμία διαπραγμάτευση. Για ακόμα μια φορά ασκήθηκαν πιέσεις στη χώρα που «επαναστάτησε», για να υποχωρήσει. Αυτή τη φορά ήταν η Ιταλία.

Η απόφαση

Το Eurogroup προτείνει ένα πακέτο μέτρων 540 δισεκατομμυρίων από δάνεια μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης (ESM), της Κομισιόν και της ΕΤΕπ. Σε συνδυασμό με την ΕΚΤ, το πακέτο, κατά τον πρόεδρο του Eurogroup, πρέπει να πείσει τις αγορές ότι η Ευρωζώνη θωρακίζεται άμεσα, αφού αθροίζει πολλά τρισεκατομμύρια ευρώ.

Πώς φτάσαμε στην απόφαση της 9ης Απριλίου στο  Eurogroup

Αρχικά, εννέα χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, απαιτούσαν την έκδοση κορωνο-ομολόγου και στη συνέχεια, ευρωομολόγου. Μετά την τελευταία Σύνοδο των ηγετών της ΕΕ, έμεινε μόνη η Ιταλία να βάζει βέτο, να απαιτεί δηλαδή το ευρωομόλογο και πιστοληπτική γραμμή από τον ESM χωρίς όρους (conditionality).

Τι πήρε τελικά και γιατί δεν τη στήριξαν οι άλλες επτά χώρες, πλην της Ισπανίας; Η συζήτηση για το ευρωομόλογο δεν έγινε ποτέ επί της ουσίας μετά τα βέτο των Βορείων. Στο Eurogroup της Τρίτης, η Ολλανδία, λειτουργώντας ως «λαγός», έθεσε δύο βέτο, και για το ευρωομόλογο αλλά και για τα άμεσα δάνεια χωρίς όρους, σπρώχνοντας όλο και περισσότερο την Ιταλία και την Ισπανία στη γωνία, καθώς δεν υπήρχε μεγάλη στήριξη από τις υπόλοιπες χώρες-αρχικούς συνοδοιπόρους.

Και εκεί που όλοι νόμιζαν ότι η Ιταλία θα έπαιρνε τουλάχιστον ένα δάνειο χωρίς δεσμεύσεις, η τελική απόφαση ήταν για πιστωτική γραμμή ECCL, η οποία θα παρέχει χαμηλότοκο δάνειο στη Ρώμη (και όποια άλλη χώρα το ζητήσει), με τον όρο να μπορεί να αποδείξει ότι το δάνειο χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού.

Καλά και κακά νέα

Η γραμμή ECCL έχει ένα καλό και ένα κακό. Οι όροι της δίνουν τη δυνατότητα στο Δ.Σ. του ESM (τους υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης δηλαδή) να εξετάζει εάν οι όροι του δανείου εκτελούνται. Εάν όχι, τότε μπορεί να υπάρξει ή αναπροσαρμογή ή πιέσεις στη χώρα που κάνει χρήση της γραμμής να συνετιστεί.

Το καλό είναι, σύμφωνα με πληροφορίες του Euro2day.gr, ότι δίνει τη δυνατότητα στην ΕΚΤ να ξεκινήσει πρόγραμμα OMT, το οποίο επιθυμούν οι αγορές. Βεβαίως και εδώ υπάρχει η παγίδα της απώλειας της κυριαρχίας (Sovereignty) μιας χώρας και η Ρώμη ήδη έχει πει «όχι» σε αυτό.

Και σαν να μην έφτανε αυτό, λάδι στη φωτιά έριξε ένα tweet του Ολλανδού υπουργού Οικονομικών, που ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη η virtual συνέντευξη Τύπου του Eurogroup, ξεκαθάρισε ότι αν κάποια χώρα χρειαστεί δανειακή υποστήριξη πέραν του κορωνοϊού, τότε θα υπάρξει κανονικότατα… conditionality. «Economic support, but with conditions. That’s fair and reasonable» (οικονομική στήριξη αλλά με όρους. Αυτό είναι δίκαιο και λογικό), έγραψε.

Το σχέδιο Μάρσαλ του Γαλλογερμανικού άξονα για… μετά το Eurogroup

Η ουσία, όμως, δεν βρίσκεται στα άμεσα μέτρα αλλά στα μεσοπρόθεσμα. Όπως είναι η διαδικασία, οι αποφάσεις του Eurogroup θα επιστρέψουν για την τελική διαπραγμάτευση ή επικύρωση στους ηγέτες των χωρών-μελών της ΕΕ. Αυτοί θα αποφασίσουν και πώς θα ξεδιπλώσουν τα νέα καινοτόμα εργαλεία για στήριξη των οικονομιών μετά την κρίση του κορωνοϊού.
Διασταυρωμένες πληροφορίες του Euro2day.gr αναφέρουν ότι το Παρίσι και το Βερολίνο περίμεναν μέχρι την τελευταία στιγμή για να ρίξουν στο τραπέζι ένα σχέδιο με γαλλικό όνομα (Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλληλεγγύης) αλλά γερμανική λογική (σχέδιο Μάρσαλ).

Σε αυτό το νέο εργαλείο αναφέρθηκε ήδη η καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ σε δηλώσεις της πριν ξεκινήσει το Eurogroup. Σε ανύποπτο χρόνο αναφέρθηκε και η Γερμανίδα πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, που πρότεινε ο 7ετής προϋπολογισμός της ΕΕ να μετατραπεί σε ένα σχέδιο Μάρσαλ. Η δήλωσή της πέρασε «στα ψιλά», όμως τώρα αναμένεται να επανέλθει στο προσκήνιο, καθώς φαίνεται πως συμπλέει με τη λογική της κας Μέρκελ.
Ανώτατος αξιωματούχος της Κομισιόν ανέφερε ότι η πρόταση αυτή ήδη εκπονείται από την Επιτροπή

Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε τους όρους και τις προϋποθέσεις ενός τέτοιου σχεδίου, καθώς είναι κοινό μυστικό ότι αρκετές χώρες της ΕΕ θα χρειαστούν δισεκατομμύρια για να αναστυλώσουν τις οικονομίες τους, συνεπώς θα χρειαστεί να κάνουν χρήση των έκτακτων και μεσοπρόθεσμων εργαλείων.

Την ώρα που το Eurogroup «διαπραγματευόταν», η Fed από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού ανακοίνωνε έξτρα δάνεια ύψους 2,3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ μιλούσε για «κατακλυσμικά γεγονότα» που θα ακολουθήσουν.

Οι αγορές αναμένεται να γυρίσουν και πάλι προς την ΕΚΤ για νέες εξαγγελίες, τη στιγμή που οι ηγέτες της ΕΕ θα κληθούν να οριστικοποιήσουν τα μεσοπρόθεσμα εργαλεία. Το ερώτημα που εξακολουθεί να πλανάται στον αέρα είναι τι θα γίνει σε περίπτωση που κάποιες χώρες ανακάμψουν γρηγορότερα από κάποιες άλλες και «δουν» τις επιπτώσεις της κρίσης ως «ευκαιρία» για να επεκταθούν (και να αγοράσουν σε τιμές distress) σε χώρες που έχουν χτυπηθεί πολύ.