του Σωτήρη Σιδέρη

Ο Ερντογάν οργανώνει  στις 17 Μαρτίου μια νέα σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη  για το μεταναστευτικό και   όχι μόνο, με την συμμετοχή της  Άγκελα Μέρκελ, του Εμάνουελ  Μακρόν και πιθανόν του  Μπόρις Τζόνσον. Τέτοιου είδους συναντήσεις είναι μια σχετικά νέα επινόηση του Τούρκου προέδρου καθώς έχει πραγματοποιήσει και άλλες για την Συρία, την Λιβύη και άλλα θέματα περιφερειακού ενδιαφέροντος.
Για να ανακοινωθεί η πρωτοβουλία αυτή σημαίνει ότι υπήρξε παρασκηνιακή συνεννόηση και έγινε αποδεκτή η ατζέντα που θέλει να θέσει ο Ερντογάν προς συζήτηση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι προσκεκλημένοι του δεν θα θέσουν τα δικά τους ζητήματα.

Προκαλεί όμως εύλογο ενδιαφέρον για ποιο λόγο αυτή την συνάντηση δεν την οργάνωσε η Ελλάδα, την στιγμή μάλιστα που τα σύνορά της δέχονται τεράστια πίεση. Αντίθετα, ο Έβρος έγινε το σκηνικό ενός σόου που στήθηκε από τους Ευρωπαίους. Και όχι μόνο αυτό. Αν κάνουμε μια άμεση αποτίμηση των επισκέψεων του πρωθυπουργού στο Βερολίνο και την Βιέννη τα αποτελέσματα είναι απογοητευτικά. Ευχαριστίες για το κλείσιμο των συνόρων, ευχές για ξεπέρασμα της κρίσης, λίγη αυτονόητη και μάλλον θεατρική κριτική στην Τουρκία και μετά , μαζεύουν τις αποσκευές για την Κωνσταντινούπολη.
 Αν  κάνουμε ένα βήμα παραπάνω και συγκρίνουμε  τις επισκέψεις Μητσοτάκη –Ερντογάν, του  Έλληνα πρωθυπουργού στις δύο πρωτεύουσες που αναφέραμε και του δεύτερου στις Βρυξέλλες, θα διαπιστώσουμε ένα τεράστιο χάσμα διπλωματικής ισχύος. Ο Έλληνας πρωθυπουργός δεν ήταν σε θέση να παρουσιάσει την παραμικρή πρόοδο ή αποδοχή των όποιων ελληνικών θέσεων και ούτε παρουσίασε μετρήσιμες ιδέες ή κάποιες πρωτοβουλίες. Ο Τούρκος πρόεδρος διαπραγματεύθηκε εφ όλης της ύλης και παρά τις διαφωνίες καλεί τις  δύο μεγάλες χώρες της ΕΕ στην Τουρκία για να εξειδικεύσει τις πολιτικές του και να προχωρήσει σε συμφωνίες, αν αυτό είναι δυνατό.
           

Χωρίς διάλογο

Ο κ. Μητσοτάκης γυρίζει από το Βερολίνο και την Βιέννη κυριολεκτικά με άδεια  χέρια, ακριβώς δηλαδή όπως πήγε. Η Μέρκελ και ο Κουρτς ήταν σχεδόν ενθουσιασμένοι με τον Έλληνα πρωθυπουργό. Μερικά δειλά αιτήματα, κανένα  ειδικό πολιτικό βάρος, καμία πίεση , Εμφανίστηκε να ζητά αλληλεγγύη  από χώρες που ζητούν ανταλλάγματα και από τον εαυτό τους, και τίποτα παραπάνω.  Και η Μέρκελ και ο Κουρτς, εκθείασαν  την Ελλάδα ως αποτελεσματικό συνοριοφύλακα της Ευρώπης, μας χτύπησαν στην πλάτη με συμπόνοια και η συζήτηση πήρε τέλος.  Ο πρωθυπουργός βρίσκεται σε λάθος κατεύθυνση.
Πριν από λίγες ημέρες ο Βούλγαρος πρωθυπουργός Μπόϊκο Μπορίσοφ αποκάλυψε ότι ο Ερντογάν δεν θέλει να καθίσει στο ίδιο τραπέζι με την Ελλάδα υπονοώντας ότι η χώρα μας παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα ενώ ο Τούρκος πρόεδρος  είναι ο προστάτης τους. Το επανέλαβε και ο ίδιος ο Ερντογάν στην συνέχεια .
Είναι απολύτως αρνητικό στοιχείο για τις διμερείς ελληνοτουρκικές σχέσεις η στάση του Τούρκου προέδρου. Ποτέ άλλοτε τις τελευταίες δεκαετίες ένας ηγέτης, είτε στην Ελλάδα , είτε στην Τουρκία δεν έφθασε σε τέτοιο σημείο. Ακόμη και τα πρώτα χρόνια μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο παρά το γεγονός ότι οι σχέσεις ήταν παγωμένες, επαφές σε διεθνή φόρα υπήρχαν. Όπως και μετά την κρίση των Ιμίων, ή την κρίση του 1987. Η τωρινή στάση του Ερντογάν είναι πολλαπλά επικίνδυνη και κακώς δεν έχει διεθνοποιηθεί από την ελληνική κυβέρνηση, ως στοιχείο της αντιδημοκρατικής προσωπικότητας του Τούρκου προέδρου.
Πέραν αυτών, δεν γνωρίζουμε αν και σε ποια σημεία υπάρχει σύμπτωση απόψεων μεταξύ Ελλάδας –Γερμανίας –Γαλλίας για το μεταναστευτικό –προσφυγικό ζήτημα, τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας , την λιβυκή κρίση . Ως προς  την Ανατολική Μεσόγειο γνωρίζουμε σε γενικές γραμμές τις θέσεις της Γαλλίας, όχι όμως της Γερμανίας και ακόμη περισσότερο της Αγγλίας. Η πρόσκληση προς τον Τζόνσον, αν επιβεβαιωθεί έχει άλλο νόημα. Το Λονδίνο θέλει μια ειδική σχέση με την ΕΕ και αυτό βολεύει τον Ερντογάν καθώς θέλει έναν σύμμαχο. Το ίδιο αφορά και τις θέσεις της Αγγλίας στο Κυπριακό και την Ανατολική Μεσόγειο. Πιθανόν η Γερμανία και η Γαλλία να θέλουν να βοηθήσουν την Ελλάδα στο μεταναστευτικό, αλλά εδώ πρόκειται για μείζονα θέματα ασφάλειας της χώρας μας, ωστόσο απουσιάζει από παντού.
Η Ελλάδα  θα απουσιάζει στις 17 Μαρτίου από την σύνοδο της Κωνσταντινούπολης, όπως απουσίαζε από την σύνοδο Βερολίνου για την Λιβύη , όπως απουσιάζει από τις μεγάλες διαπραγματεύσεις που γίνονται για την περιοχή μας . Η Γαλλία και η Γερμανία δεν έχουν κανένα λόγο να απαιτούν συμμετοχή της Αθήνας γιατί την θεωρούν δεδομένη.  Η ελληνική κυβέρνηση δεν σηκώνει τους τόνους παρά το γεγονός ότι όλα αυτά τα θέματα την αφορούν άμεσα . Στο τέλος η ελληνική κυβέρνηση θα προσαρμόσει την πολιτική της σε όσα αποφασίσουν οι άλλοι και για λογαριασμό της Ελλάδας.
         

Αυτοσχεδιάζει

Ο ορίζοντας είναι γκρίζος. Η Ελλάδα εξελίσσεται σε διπλωματικό παρία. Η Τουρκία δεν έχει κανένα λόγο να διαπραγματευθεί απευθείας με την Ελλάδα γιατί δεν την θεωρεί διπλωματικά μετρήσιμη στα μεγάλα περιφερειακά ζητήματα. Ο Ερντογάν θέλει να συνομιλήσει και να κλείσει απευθείας συνομιλίες με τις μεγάλες ευρωπαικές χώρες, όπως κάνει και με τις ΗΠΑ και την Ρωσία και το Ιράν,  άσχετα αν έχει αυτοπαγιδευθεί στην Συρία. Η Ελλάδα είναι αυτή που φλέγεται από λύσεις , αλλά δεν είναι καν στο τραπέζι.
Εν κατακλείδι , οι επισκέψεις του πρωθυπουργού στο Βερολίνο και τη Βιέννη  με τον Έβρο να φλέγεται ήταν μια απογοήτευση. Ο κ Μητσοτάκης όταν πήγε στις 8 Ιουλίου 2019 στο Μέγαρο Μαξίμου θεωρούσε ότι θα γράψει ιστορία στην οικονομία , θα διαχειριστεί την εξωτερική πολιτική κερδίζοντας χρόνο και τα υπόλοιπα θα τα αναλάμβαναν οι επικοινωνιολόγοι. Τώρα, οκτώ μήνες μετά , αδυνατεί να βρει άκρη , αδυνατεί να σχεδιάσει μια πολιτική με αρχή , μέση και προοπτική και απλά αυτοσχεδιάζει. Που θα τον οδηγήσει αυτό; Ούτε ο ίδιος γνωρίζει…..