Του Σωτήρη Σιδέρη

Με δύο κινήσεις  που θα επηρεάσουν σημαντικά τις εξελίξεις το επόμενο διάστημα, η Γαλλία έκανε μερικά δυναμικά βήματα αλλαγής των όρων του παιχνιδιού στις σχέσεις με την Τουρκία,  που δείχνουν τις ισχυρές αντιτουρκικές τάσεις που αναπτύσσονται στο Παρίσι. Οι κινήσεις όμως αυτές κρύβουν ένα σημαντικό παρασκήνιο που αφορά άμεσα την Ελλάδα και επιδρούν και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Το πρώτο βήμα έγινε με μια σκληρή παρέμβαση του προέδρου Μακρόν,  ο οποίος με τη φράση  "δεν ισχύουν εδώ τουρκικοί νόμοι"  ανακοίνωσε το πρόγραμμα σταδιακής κατάργησης εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε παιδιά από μουσουλμανικούς ιδιωτικούς φορείς, αλλά και από οργανώσεις που λειτουργούν βάσει διμερών συμφωνιών της Γαλλίας με τρίτες χώρες.
 Όπως είναι γνωστό η Τουρκία επί Ερντογάν έχει αναπτύξει ένα ευρύ δίκτυο σχολών και προγραμμάτων που ουσιαστικά ελέγχουν τη ζωή των Τούρκων στο εξωτερικό με στόχο να επηρεάζουν και τις διμερείς σχέσεις, αλλά και να έχει η Άγκυρα ένα εργαλείο πολιτικής χειραγώγησης.
Οι χώρες αυτές είναι κατά κύριο λόγο το Μαρόκο, η Αλγερία, η Τυνησία, η Τουρκία και άλλες . Η κατάργηση αυτών των προγραμμάτων-διμερών συμφωνιών αφορούν πάνω από 80.000 παιδιά, τα οποία παρακολουθούν συστηματικά και μονίμως μαθήματα μουσουλμανικού προσηλυτισμού σε διάφορα σημεία της χώρας. Περί τους 300 ιμάμηδες φτάνουν στη Γαλλία κάθε χρόνο από τις χώρες αυτές. Ο ίδιος αριθμός αναμένεται και φέτος, αλλά το 2020 θα είναι η τελευταία χρονιά μαζικής εισόδου ιμάμηδων στη Γαλλία, σύμφωνα με τον Μακρόν.
Ο πρόεδρος της Γαλλίας ξεκαθάρισε πως δεν πολεμά το Ισλάμ ούτε κουνά το δάχτυλο γενικά στους μουσουλμάνους, αλλά χτυπά αυτή την τάση του ισλαμικού φανατισμού, δηλαδή τις ακραίες εκφράσεις του σαλαφισμού, που έχει γερές πια βάσεις στη γαλλική κοινωνία.
      

  Από τη θρησκεία στη γεωπολιτική

Το δεύτερο βήμα ήταν η ανακοίνωση Παρισιού και Ρώμης ότι τον Απρίλιο η γαλλική Τοτάλ και η ιταλική ΕΝΙ θα αρχίσουν γεωτρήσεις στο οικόπεδο έξι , μεγάλο μέρος του οποίου διεκδικεί η Τουρκία.
Και οι δύο κινήσεις είναι επιθετικές αν λάβουμε υπόψη μας ότι μέχρι τώρα και στο θέμα των τουρκικών σχολείων και στο θέμα των γεωτρήσεων πολλές χώρες ήταν ιδιαίτερα προσεκτικές. Οι κινήσεις αυτές είναι βέβαιο ότι θα φέρουν σε δύσκολη θέση την Άγκυρα , υπό την προυπόθεση ότι η Γαλλία και η Ιταλία θα εμμείνουν στις αποφάσεις τους. Είναι βέβαιο ότι θα προκληθεί ένταση, αλλά οι τωρινές ενδείξεις συγκλίνουν στην εκτίμηση ότι δεν θα είναι προς όφελος της Τουρκίας αυτή τη φορά. 

Ειδικότερα όμως για τον Μακρόν, υπάρχει μια ευρύτερη και σε βάθος συζήτηση στο Παρίσι για το μέλλον της σχέσεων με την Τουρκία και το μέλλον της Τουρκίας στην ΕΕ. Ο Μακρόν, αναφέρουν καλά ενημερωμένες πηγές, θεωρεί ότι είναι πολύ δύσκολο να επανεκλεγεί πρόεδρος και ήδη έχει χάσει μεγάλο μέρος της δυναμικής του. Υπό αυτό το πρίσμα , αν θέλει να διεκδικήσει εκ νέου την προεδρία, θα πρέπει να αποκτήσει πολιτική ταυτότητα και ιδεολογία. Μια επιλογή, που οι εξελίξεις δείχνουν ότι είναι κεντρική στρατηγική, είναι να πάρει την ατζέντα της Λεπέν και της γαλλικής ακροδεξιάς και να την προωθήσει και στη Γαλλία και στην ΕΕ με τους δικούς του όρους. Κατά συνέπεια, η επιλογή της αντιπαράθεσης με την Τουρκία είναι στρατηγικού χαρακτήρα και όχι συμπτωματική.
Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η ταχύτατη αναβάθμιση των σχέσεων Γαλλίας –Ελλάδας. Ο Μακρόν και το επιτελείο του αντιλαμβάνονται ότι για να γίνει πειστική η πολιτική του στο  εσωτερικό θα πρέπει να γίνει πρώτα κατανοητό στους Γάλλους για ποιο λόγο αντιστρατεύεται την Τουρκία και δημιουργεί ένα μέτωπο κατά του  πολιτικού Ισλάμ, χωρίς όμως να το ομολογεί. Και  ο λόγος είναι αμφίπλευρος. Κατηγορεί την Τουρκία και έμμεσα άλλες χώρες ότι φανατίζουν τους νέους στα θρησκευτικά τους σχολεία  και αυτό στο μέλλον είναι επικίνδυνο  και ταυτόχρονα θέλει να απομονώσει την Άγκυρα γιατί λειτουργεί ως ταραξίας στις διεθνείς σχέσεις με την πολιτική της στην Ανατολική Μεσόγειο. Αυτή η πολιτική εκφράζεται με την παρουσία της Γαλλίας στη Μεσόγειο, όσον αφορά την διεθνή διάσταση και με την επιβολή των γαλλικών νόμων όσον αφορά τα θρησκευτικά σχολεία.

Ίσως  εντός του 2020 είναι πιθανό να ανοίξει η διαπραγμάτευση για τις ειδικές σχέσεις που θα έχουν τρίτες χώρες με την ΕΕ, μετά την αποδοχή πολλών από τους όρους που έθεσε το Παρίσι για τη διεύρυνση της ΕΕ με πρώτο θύμα τις χώρες των δυτικών βαλκανίων. Σημειώνεται ότι ακόμη και αν μια υποψήφια προς ένταξη χώρα ολοκληρώσει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις αυτό δεν σημαίνει και αυτόματα ένταξη , ενώ κεφάλαια μπορούν να κλείνουν και να ανοίγουν και πάλι. Ως προς την Τουρκία, επειδή η μη ένταξη είναι βέβαιη , όλο το βάρος θα πέσει στην αναβαθμισμένη τελωνειακή ένωση που θα πάρει τη μορφή Ειδικής Σχέσης που φυσικά αφορά άμεσα την Ελλάδα γιατί και αυτή η σχέση θα πρέπει να συνοδεύεται από κανόνες.
Κατά συνέπεια, οι σχέσεις μεταξύ Γαλλίας και Τουρκίας θα συνεχίσουν να οξύνονται . Αυτό βολεύει την ελληνική διπλωματία προκειμένου να αμυνθεί πιο αποτελεσματικά στην επιθετικότητα της Τουρκίας, αλλά ταυτόχρονα η Αθήνα  θα πρέπει να αποκτήσει και την δική της ευρωπαική πολιτική, αν θέλει να συνδιαμορφώνει τις εξελίξεις και να μην υπογράφει απλώς.