του Σπύρου Σουρμελίδη

O μόνος ίσως που θα μπορούσε να δώσει εξηγήσεις για τα όσα συμβαίνουν στην Μεγάλη Βρετανία, είναι ο μίστερ Μπήν (ο γνωστός του κινηματογράφου). Ύφος ανεπανάληπτο, απορία, μαζί με την βεβαιότητα του ηλίθιου. Ήρθε όμως ένας …καταλληλότερος. Ο Μπόρις Τζόνσον. Βεβαιότητα για όλα, ακόμα και αν δεν γίνονται. Ο Μπόρις δεν οδηγεί απλώς στο Brexit , μπορεί να οδηγήσει και στην διάλυση της …Μεγάλης Βρετανίας.  «Ο πρωθυπουργός κατάφερε να κάνει την Βρετανία μικρότερη». Φράση που ακούστηκε στο Βρετανικό Κοινοβούλιο σε μία ακόμα από τις θυελλώδεις συνεδριάσεις των τελευταίων μηνών. Και αυτό γιατί η Συμφωνία του Μπόρις Τζόνσον με την Ευρωπαϊκή Ένωση, όχι απλώς είναι χειρότερη από εκείνη της Τερέζα Μέϊ, προβλέπει εσωτερικά σύνορα και μάλιστα μεταξύ της Βόρειας Ιρλανδίας με την υπόλοιπη Μεγάλη Βρετανία.

Για να αποδεχθούν οι βορειοιρλανδοί την  Συμφωνία Τζόνσον-ΕΕ, μπήκε ως όρος ότι στο νησί της Ιρλανδίας θα παραμείνουν χαλαρά τα σύνορα μεταξύ Βόρειας Ιρλανδίας και Δημοκρατίας της Iρλανδίας (ωσάν να μην υπάρχει Brexit). Έτσι «μετακομίζουν», οι τελωνειακοί και αστυνομικοί έλεγχοι. Αντί να γίνονται πάνω στο νησί της Ιρλανδίας στο σύνορο Μ. Βρετανίας-Ιρλανδίας, θα γίνονται στα λιμάνια και τα αεροδρόμια της Β. Ιρλανδίας για όσους και όσα (εμπορεύματα) διακινούνται από  και προς την υπόλοιπη Μ. Βρετανία (Αγγλία, Ουαλία, Σκωτία).
Και αυτό είναι το πλέον χονδροειδές, γιατί η Συμφωνία για το Brexit, περιλαμβάνει σειρά διατάξεων οι οποίες αμφισβητούνται από την πλειοψηφία του βρετανικού Κοινοβουλίου.
Το επίσης πρωτάκουστο είναι το νέο κατόρθωμα του Μπόρις Τζόνσον. Έστειλε τρεις επιστολές στην ΕΕ, η πρώτη εκ των οποίων ανυπόγραφη. Ένα ανυπόγραφο αντίγραφο του αιτήματος για αναβολή (το οποίο ήταν υποχρεωμένος, βάσει του νόμου να στείλει), ένα διευκρινιστικό έγγραφο του μόνιμου αντιπροσώπου του Ηνωμένου Βασιλείου στην ΕΕ και μια επιστολή στην οποία εξηγεί γιατί η Ντάουνιγκ Στρήτ (δηλαδή ο ίδιος) δεν θέλει μια παράταση του Brexit. Δικαίως χαρακτηρίζεται πράξη από το… «εγχειρίδιο του Τράμπ».

Θλίψη στις Βρυξέλλες

Η πρόσφατη Σύνοδος Κορυφής, έγινε σε κλίμα σχεδόν πένθιμο. Όχι γιατί σφάζονται οι Κούρδοι ή γιατί υπάρχουν προβλήματα με το μεταναστευτικό. Αλλά γιατί το Brexit  πλέον είναι σίγουρο.
Η ΕΕ θα παραμείνει μια μεγάλη οικονομική δύναμη (μαζί με τις ΗΠΑ και την Κίνα), όχι όμως τόσο μεγάλη όπως θα μπορούσε να έμενε και η Μ. Βρετανία. Χάνονται πολλά εργαλεία ενώ σίγουρα το Λονδίνο θα είναι πλέον ένας ακόμα ανταγωνιστής. Γι αυτό και αυτός που τρίβει τα χέρια του είναι ο …Ντόναλντ Τράμπ. Και αυτό που επίσης φαίνεται είναι η αδυναμία να εξελιχθεί η ΕΕ και σε μια ενιαία διπλωματική και αμυντική δύναμη.
Όχι μόνο Brexit

Αυτό που είναι σίγουρο είναι πως πάμε για ένα ανώμαλο Brexit. Ότι και να γίνει, με η χωρίς συμφωνία,  με ακόμα μία παράταση ή χωρίς αυτήν, το Brexit είναι πλέον γεγονός.
Το Ηνωμένο Βασίλειο βρίσκεται ουσιαστικά εκτός ΕΕ, μετά από 46 χρόνια. Μπήκε στην ΕΟΚ με το στανιό για λόγους γεωστρατηγικούς και βγαίνει γιατί δεν θέλει τον οικονομικό και πολιτικό κορσέ της ενιαίας Ευρώπης, στην οποία κυριαρχούν οι Γερμανοί με ολίγον από Γαλλία.
Οι διαφωνίες είναι ακόμα μεγάλες, το Brexit οδηγεί το βρετανικό πολιτικό σύστημα σε διάλυση. Το Συντηρητικό Κόμμα με παράδοση πλέον του αιώνα, κινδυνεύει να σπάσει στα δύο. Και το περίεργο είναι πως οι δημοσκοπήσεις το δείχνουν να είναι ακόμα πρώτο.
Με διάλυση όμως κινδυνεύει και η Μεγάλη Βρετανία, αφού Σκώτοι και Βόρειο ιρλανδοί δεν βλέπουν με καλό μάτι το Brexit.

Το φάντασμα της Θάτσερ

Στο Συντηρητικό Κόμμα η αντίθεση  είναι παλιά. «Αυτοκρατορικοί», συμπεριλαμβανομένων των εθνικιστών, εναντίον αυτών που επενδύουν στο παγκόσμιο κεφάλαιο (ΕΕ, παγκοσμιοποίηση).
Ήταν οι Εργατικοί που στην δεκαετία του 70 οδήγησαν την Μ. Βρετανία (και την Ιρλανδία) στην ΕΕ. Και ήταν η Μάργκαρετ Θάτσερ που από την πρώτη στιγμή που έγινε πρωθυπουργός (1979) εξέφραζε την αντίθεση της με την ΕΟΚ. Όταν μάλιστα συμφωνήθηκε η ΟΝΕ (ευρώ), ήταν αυτή που ζήτησε από τον Μιτεράν να μην προχωρήσει ποτέ σε ένα κοινό νόμισμα που θα ελέγχουν οι Γερμανοί.
Αυτή η αντίθεση ανέτρεψε την Μάργκαρετ Θάτσερ, το 1990, έκανε πρωθυπουργό τον Μέιτζορ (οπαδό του ανοίγματος στην ΕΕ) και στην συνέχεια οδήγησε τους Συντηρητικούς στην αντιπολίτευση για 13 χρόνια. Το Brexit όμως τους τελείωσε. Τους οδήγησε σ  ένα χωρίς τέλος εμφύλιο και μαζί και την ίδια την Μεγάλη Βρετανία. Η Σκωτία και η Βόρειος Ιρλανδία βράζουν, έχουν  αναδειχθεί ξανά, όλες οι αποσχιστικές τάσεις στις δυο αυτές περιοχές. Το πρόβλημα είναι έντονο στο νησί των ιρλανδών. Γιατί πολύ απλά η ΕΕ προσέφερε ανοικτά σύνορα και επιτέλους την πολυπόθητη συμβίωση όλων των ιρλανδών. Αν τα σύνορα κλείσουν ερμητικά, η Βόρειος Ιρλανδία θα επιστρέψει στα πέτρινα χρόνια. Συγχρόνως όμως αναδεικνύονται και οι αντιθέσεις του Εργατικού Κόμματος. Βγήκαν και πάλι τα «μαχαίρια» μεταξύ των κεντροδεξιών και των παραδοσιακών εργατικών (που στηρίζονται στα συνδικάτα). Και μπορεί οι Εργατικοί και οι Τζέρεμυ Κόρμπιν να μην είναι οπαδοί του σκληρού Brexit  δεν έκαναν όμως και πολλά για να το σταματήσουν.
Μέσα σ αυτή την αναταραχή βγήκαν ξανά οι ακροδεξιοί, χωρίς όμως συγκροτημένη πολιτική εκπροσώπηση. Ο Νάιτζελ Φάρατζ παραμένει μια φιγούρα παρά ένας πολιτικός με αποδοχή. Μια φιγούρα όμως που ηγείται του …Brexit. Ο Μπόρις Τζόνσον ανέβηκε σ αυτό το τρένο με καθυστέρηση και όταν είδε την ευκαιρία για να γίνει αρχηγός των Συντηρητικών και πρωθυπουργός της χώρας.
Ειδικά τους τελευταίους 12 μήνες η Μεγάλη Βρετανία έζησε στιγμές γραφικές και απόλυτα αδιέξοδες. Έχει χαθεί ο αριθμός των ψηφοφοριών, των τροπολογιών, των ακατανόητων προτάσεων στο Κοινοβούλιο. O Πρόεδρος  του Κοινοβουλίου έχει ψηφίσει  τροπολογίες που η μία είναι ακριβώς αντίθετη από την προηγούμενη. Το συντηρητικό κόμμα, οι Torries, ζούσαν ένα εμφύλιο πόλεμο. Το αποτέλεσμα ήταν να εκλεγεί και με την ψήφο των μελών του Κόμματος, ο Μπόρις Τζόνσον αρχηγός και ταυτοχρόνως πρωθυπουργός. Ο οποίος έφτασε το σημείο να κλείσει το Κοινοβούλιο, το οποίο τελικώς λειτούργησε με απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου.
Έως το οριστικό Brexit  αναμένουμε ακόμα αρκετές στιγμές χάους ή γέλιου.