Την ώρα που οι τουρκικές προκλήσεις πολλαπλασιάζονται, ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης προτείνει (ή προαναγγέλλει;) πολιτική διαβούλευσης με την Τουρκία αλλά και με τρίτους παράγοντες. Πρωτίστως υποστηρίζει ότι η Ελλάδα δεν πρέπει να προχωρήσει σε ακραίες λύσεις, επιδιώκοντας να πάρει τα πάντα στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο. Έχει ενδιαφέρον ότι απαντά και σε όσους από την ΝΔ, προτείνουν,  διαφορετικές προσεγγίσεις και τακτικές, όπως π.χ. ο Άγγελος Συρίγος.  Ως πρώην πρωθυπουργός δικαιούται να έχει άποψη επικαλούμενος την προτέρα γνώση.  Το ενδιαφέρον του όμως (δύο άρθρα σε δεκαπέντε μέρες για το ίδιο θέμα) δείχνει την αγωνία του για την τύχη του …Κυριάκου Μητσοτάκη, τον οποίο στήριξε και στηρίζει, σε περίπτωση που γίνει πρωθυπουργός.

Επι της ουσίας ο Κ. Σημίτης υιοθετεί παλαιότερες θέσεις των Αμερικανών για το Αιγαίο. Προτείνει λοιπόν να μην επεκταθούν τα ελληνικά χωρικά ύδατα στα 12 ν.μ. γιατί «αν η  Ελλάδα επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη της στα 12 μίλια, όπως έχει δικαίωμα, το σύνολο σχεδόν του Κεντρικού Αιγαίου θα είναι μια επιτηρούμενη θάλασσα με εξαίρεση κάποια σημεία που υπάρχουν στενά». Αυτή και θέση των τούρκων φυσικά. Και συνεχίζει ο κ. Σημίτης: «Γι αυτό απαιτείται να υπάρξει ζώνη ή ζώνες ελεύθερης ναυσιπλοΐας που να διασχίζουν το Αιγαίο. Οι χώρες που σήμερα χρησιμοποιούν το Αιγαίο όπως π.χ η Ρωσία ή η Ρουμανία έχουν την ανάγκη ενός παντελώς ελεύθερου τμήματος θάλασσας υπό το καθεστώς της ελευθερίας των θαλασσών για να αισθάνονται εξασφαλισμένες». Μάλλον ετοιμάζει την διαπραγμάτευση αν εκλεγεί ο …Μητσοτάκης.

Ο κ. Σημίτης αναφέρει στην αρχή του άρθρου του στην Καθημερινή (23.6): «Το άρθρο μου στην «Κ» της 9ης Ιουνίου για τα προβλήματα που προκύπτουν σε σχέση με την αιγιαλίτιδα ζώνη, την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ της Ελλάδος προκάλεσε πολλές αντιδράσεις. Άλλες επιπόλαιες και εμπαθείς. Άλλες σοβαρές και εμπεριστατωμένες όπως το άρθρο του καθηγητή Α. Συρίγου στην «Κ» της 15-16ης Ιουνίου. Συμφωνώ με την άποψη του κ. Συρίγου ότι «η τακτοποίηση των εκκρεμοτήτων πρέπει να γίνει βάσει του διεθνούς δικαίου με σύνεση, προσοχή, αλλά και τις σωστές διεθνείς συμμαχίες». Διαφωνώ, όμως, όσον αφορά την ερμηνεία του διεθνούς δικαίου που επικαλείται και γι’ αυτό δεν δέχομαι και το συμπέρασμά του, ότι δεν χρειάζονται πρωτοβουλίες και από την ελληνική πλευρά. Θα αναφερθώ σε μερικά σημεία που χρειάζονται προσοχή στη δημόσια συζήτηση.
Σχετικά με την αιγιαλίτιδα ζώνη: είναι απλοϊκό να ταυτίζουμε την αιγιαλίτιδα ζώνη με την ανοιχτή θάλασσα. Η αιγιαλίτιδα ζώνη είναι έδαφος του παράκτιου κράτους, κάτω από την κυριαρχία του, ενώ η ανοιχτή θάλασσα διακρίνεται για την απουσία κυριαρχίας. Το παράκτιο κράτος έχει γι’ αυτό το δικαίωμα να ορίζει το καθεστώς που αφορά τη διέλευση πλοίων στην αιγιαλίτιδα ζώνη. Κατά κανόνα ισχύει η αβλαβής διέλευση, δηλαδή η διέλευση είναι ελεύθερη αλλά πραγματοποιείται με προϋπόθεση την υπακοή του διερχόμενου πλοίου στους ορισμούς του παράκτιου κράτους. Το κράτος διατηρεί το δικαίωμα να διακόψει τη διέλευση σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης του πλοίου με τους κανόνες που υπαγορεύει το διεθνές δίκαιο. Ιδιαίτερα τα πολεμικά πλοία τα διερχόμενα την αιγιαλίτιδα ζώνη πρέπει να μη θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια του παράκτιου κράτους, και να πλέουν, ως προς τα υποβρύχια, στην επιφάνεια».

Η εσωτερική διάσταση

Οι παρεμβάσεις του Κ. Σημίτη για τα ελληνοτουρκικά, μας θύμισε ότι είναι πάντα παρών στην πολιτική και φυσικά ότι ενδιαφέρεται για την επιτυχία της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη αν και εφόσον αυτή προκύψει.
Το άρθρο του Κ. Σημίτη στην «Καθημερινή» (9.6) είχε  τον χαρακτηριστικό τίτλο «Αιγιαλίτιδα ζώνη – ΑΟΖ – Υφαλοκρηπίδα: Προσοχή τώρα». Φαίνεται η ανησυχία του πρώην πρωθυπουργού με τραυματική εμπειρία, ο οποίος διαχειρίστηκε την κρίση των Ιμίων, για το ενδεχόμενο η ιστορία να  επαναληφθεί με την ευκαιρία της κυβερνητικής αλλαγής στην Ελλάδα στις εκλογές της 7ης Ιουλίου.
Η παρέμβαση του Κ. Σημίτη λίγες βδομάδες πριν από τις εκλογές υποδηλώνει την δική του συμμετοχή στα πολιτικά δρώμενα.
1. Με την παρέμβαση του δείχνει και πάλι την στήριξη που παρέχει στον Κυριάκο Μητσοτάκη. Είναι άλλωστε αυτός που έκρινε από την πρώτη στιγμή (μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015) ότι ο Κ. Μητσοτάκης είναι ο κατάλληλος για να ηγηθεί όχι μόνο της ΝΔ αλλά και ενός αντιΣΥΡΙΖΑ μετώπου.
2. Δείχνει ότι  θέλει να είναι και είναι παράγοντας καθορισμού των εξελίξεων, στην μετά τις εκλογές περίοδο.
3. Θέλει να επιβεβαιώσει την ορθότητα των δικών του χειρισμών και της δικής τους πολιτικής, τα προηγούμενα χρόνια.
4. Τέλος διαμηνύει προς αμερικανούς, τούρκους και άλλους ότι οι δυνάμεις που ο ίδιος στηρίζει και τις οποίες εκπροσωπεί σε υψηλό επίπεδο, γνωρίζουν τι μπορεί να γίνει και άρα μια κυβέρνηση Μητσοτάκη μπορεί να είναι έτοιμη να διαχειριστεί την κατάσταση.
Το τελευταίο, ίσως είναι και το σημαντικότερο. Γιατί ο ίδιος ο Κ. Μητσοτάκης δεν θα μπορούσε αυτή την ώρα να μπει σε μια τέτοια συζήτηση, πρωτίστως γιατί θα μπορούσε να περιπλέξει την προεκλογική του τακτική, αλλά και γιατί δεν έχει ακόμα κερδίσει τις εκλογές. Ο καταλληλότερός λοιπόν άνθρωπος  να το κάνει αυτό είναι ο Κ. Σημίτης.

 Η στήριξη

Υπάρχουν αρκετές ενδείξεις που δείχνουν την συμπάθεια του Κ. Σημίτη  στον Κυριάκο Μητσοτάκη όλα αυτά τα χρόνια και τα οποία οι δημοσιογράφοι επικαλούνται. Είναι μια σειρά στελεχών της κυβέρνησης Σημίτη που σήμερα στηρίζουν τον Κ. Μητσοτάκη και αποτελούν μάλιστα στελέχη του επιτελείου του. Η Άννα Διαμαντοπούλου και ορισμένοι συνεργάτες της, ο Μ. Χρυσοχοίδης, ο Γιώργος Παγουλάτος κα, είναι μόνο κάποια από τα πρόσωπα  που βρίσκονται κοντά στην αρχηγό της ΝΔ, έχοντας μάλιστα και σημαντική συμβολή στην διαμόρφωση της πολιτικής του. Και ο Γιάννης Στουρνάρας είναι πολιτικό τέκνο του Κ. Σημίτη.
Ενδεικτική είναι και  πρωτοβουλία του στενού κύκλου του Κ. Σημίτη με πρωτεργάτη  τον Βασίλη Κοντογιαννόπουλο, που στηρίζει από την ώρα που ο Κ. Μητσοτάκης εξελέγη αρχηγός της ΝΔ, το αντιΣΥΡΙΖΑ μέτωπο. Διακηρύσσοντας ότι επικεφαλής αυτού του μετώπου είναι ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Εκτός όλων αυτών, υπάρχει η προϊστορία. Ήταν γνωστή η πολιτική συγγένεια  του Κ. Σημίτη με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη. Αν και με διαφορετική ορολογία,  ο Κ. Σημίτης ήταν κατά κάποιο τρόπο συνεχιστής της πολιτικής που ασπάστηκε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης. Η διεθνής εμπειρία και των δύο αλλωστε είχε ένα ακόμα κοινό χαρακτηριστικό. Την γερμανική εμπειρία και τις καλές γνωριμίες στον πολιτικό κόσμο της Γερμανίας, μια κληρονομιά που χρησιμοποιεί και σήμερα φυσικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Δεν είναι λοιπόν καθόλου παράδοξο που ο Κ. Σημίτης επέλεξε την στήριξη του Κυριάκου Μητσοτάκη στον οποίο παρέχει μεγάλη βοήθεια. Μια βοήθεια που έφτασε στο σημείο να προσανατολίσει και το ΠΑΣΟΚ-ΔΗΣΥ-ΚΙΝΑΛ στην ουσιαστική στήριξη της ΝΔ, στο όνομα του κοινού εχθρού που είναι ο ΣΥΡΙΖΑ.
Αυτό δεν σημαίνει ότι και μεγάλο τμήμα της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ , έχει διαφορετική άποψη και στόχο. Ορισμένοι μάλιστα υπερθεματίζουν, άρα οι προτροπές του Κ. Σημίτη, βρήκαν κατάλληλους συμμάχους.


Προετοιμασία της επόμενης μέρας

Ο Κώστας Σημίτης είναι πέραν πάσης αμφιβολίας ο καταλληλότερος για να στείλει το μήνυμα εντός και εκτός Ελλάδας. Και το μήνυμα κυρίως προς τους εξωτερικούς παράγοντες που θέλει να στείλει ο πρώην πρωθυπουργός στο όνομα του Κ. Μητσοτάκη είναι ότι μπορούμε να διαχειριστούμε την  υπόθεση και μάλιστα μπορούμε και να …τα βρούμε! Δεν αποκλείεται και ένα τμήμα της επιχειρηματικής ελίτ να εκτιμά ότι ο κ. Σημίτης είναι ο καταλληλότερος για να στείλει τέτοια μηνύματα στο εξωτερικό αυτή την ώρα.
Γιατί στο άρθρο  του ο Κ. Σημίτη πέραν της ανησυχίας που εκφράζει για τυχόν δύσκολες και επικίνδυνες καταστάσεις σπεύδει να υποδηλώσει και τρόπους διευθέτησης των ανοικτών ζητημάτων στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο (από Καστελόριζο και Κρήτη έως Κύπρο).

Ο επίλογος του άρθρου περικλείει και το συμπέρασμα του «μηνύματος». Καταλήγει ο κ. Σημίτης: «Πιστεύω ότι η τακτοποίηση των εκκρεμοτήτων μετά τις εκλογές είναι αναγκαία. Ο κίνδυνος επεισοδίων με αρνητικές επιπτώσεις θα είναι υπαρκτός, εάν δεν προσπαθήσουμε να βρούμε λύσεις, όχι πάντα ευχάριστες ίσως, αλλά που κατοχυρώνουν την ειρήνη στην περιοχή. Σε μια τέτοια προσπάθεια η Ελλάδα θα έχει, πιστεύω, την συμπαράσταση τόσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και των ΗΠΑ».

Στην ανάλυση του ο κ. Σημίτης δηλώνει ότι η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να οδηγηθεί σε συμβιβασμό με την Τουρκία, κάτι που ασπάζεται και η μισή ΝΔ, ιδίως το τμήμα που στηρίζει σήμερα τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Με αυτό όμως δεν συμφωνεί η πλευρά Σαμαρά και πολλοί ακόμα. Γράφει ο κ. Σημίτης σε ότι αφορά τον ορισμό των ΑΟΖ: «Ο ορισμός συντεταγμένων εξισούται με μονομερή οριοθέτηση, πράγμα το οποίο αποκλείεται από τη σύμβαση για το δίκαιο της θάλασσας. Η σύμβαση υποδεικνύει, στην περίπτωση στενότητας θαλασσών, τη διμερή συμφωνία ως τη λύση για την οριοθέτηση. Είμαστε, κατά συνέπεια, ΥΠΟΧΡΕΩΜΕΝΟΙ (σς τα κεφαλαία δικά μας) , προτού προχωρήσουμε σε οριοθέτηση, να επιδιώξουμε λύση με συμφωνία ή με προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο. Κατάθεση συντεταγμένων, με τις οποίες διαφωνεί η Τουρκία, θα είχε ως άμεση συνέπεια κατάθεση συντεταγμένων εκ μέρους της, που θα ήταν ασυμβίβαστες με τις ελληνικές. Τα Ηνωμένα Εθνη θα θεωρούσαν αναγκαία την επίλυση της διαφοράς από το Διεθνές Δικαστήριο. Για το τι θα αποφασίσει το Δικαστήριο επικρατεί αβεβαιότητα. Μπορεί να επιδιώξει μια συμβιβαστική λύση που δεν θα ικανοποιούσε καμία από τις δύο πλευρές».

24.6.2019