του Σωτήρη Σιδέρη

Ανησυχία και προβληματισμό προκαλούν σε έμπειρους διπλωμάτες οι ενδείξεις σχετικά με την τακτική που φέρεται ότι θα ακολουθήσει η κυβέρνηση στις επικείμενες διαπραγματεύσεις για το όνομα της ΠΓΔΜ καθώς πληθαίνουν οι πληροφορίες ότι τα Σκόπια θα ζητήσουν να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ με την προσωρινή ονομασία τους, έχοντας την στήριξη των ΗΠΑ και άλλων χωρών. 

Σύμφωνα με διαρροές του ΥΠΕΞ προς εφημερίδες και ΜΜΕ, η Ελλάδα αντιτίθεται στο αίτημα της ΠΓΔΜ για ένταξη στο ΝΑΤΟ, γιατί  το γειτονικό κράτος κυριαρχείται από αλυτρωτικές αντιλήψεις. Αυτή θα είναι η κεντρική διπλωματική γραμμή.  Για να κατασκευαστεί μάλιστα και το κατάλληλο κλίμα, η Αθήνα προβάλλει μια εκδήλωση στο Τορόντο του Καναδά όπου εμφανίστηκε χάρτης της μεγάλης Μακεδονίας, που συμπεριελάμβανε και την ελληνική Μακεδονία. 
Στο πλαίσιο των ίδιων διαρροών, το ΥΠΕΞ αφήνει να εννοηθεί ότι ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας έχει αποδεχθεί πλήρως το «σχέδιο» Κοτζιά, ουσιαστικά ότι ο Κοτζιάς για μια ακόμη φορά επιβάλλει πλήρως τις δικές του επιλογές στην εξωτερική πολιτική και ότι ο πρωθυπουργός απλώς επικροτεί και ότι δεν έχει δική του άποψη. Οι ψίθυροι, για πολλοστή φορά τα τελευταία χρόνια, περί καταγγελίας της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, δείχνουν ακριβώς την απουσία συνολικού σχεδίου και την επιδίωξη να κερδηθούν οι εντυπώσεις και όχι η μάχη.  

Αδιέξοδο

Στην πραγματικότητα όμως, η σχετική επιχειρηματολογία καταδεικνύει το αδιέξοδο , αλλά και την απομόνωση της κυβέρνησης στο θέμα της ΠΓΔΜ. Αυτό που πρωτίστως θα έπρεπε να απασχολεί την Ελλάδα, είναι το μεγαλύτερο διπλωματικό γεγονός των τελευταίων ετών, η συμφωνία δηλαδή ΠΓΔΜ-Βουλγαρίας που αλλάζει τα δεδομένα στα βαλκάνια, αλλά  και το γεγονός ότι η Αθήνα δεν έχει κανέναν σύμμαχο στην υπόθεση αυτή, αφού η Βουλγαρία πέρασε στην άλλη πλευρά. Έτσι, ο Κοτζιάς ετοιμάζεται για ένα ακόμη «πατριωτικό» σώου, το οποίο όμως θα προκαλέσει μείζονα προβλήματα στη χώρα καθώς τα χαρακτηριστικά του εν λόγω προβλήματος είναι τελείως διαφορετικά από το Κυπριακό. 
Θα πρέπει να είναι κάποιος πολύ ανερμάτιστος ή να μην αντιλαμβάνεται τι συμβαίνει γύρω του, αν νομίζει ότι το ΝΑΤΟ θα αρνηθεί την ένταξη της ΠΓΔΜ στους κόλπους του, επειδή η Ελλάδα θα παρουσιάσει μια εκδήλωση στο Τορόντο παρουσία του προξένου της ΠΓΔΜ για να τεκμηριώσει μια πολιτική αλυτρωτικού χαρακτήρα . 
Κανείς στην Ουάσιγκτον ή το Βερολίνο δεν θα πειστεί ότι τα Σκόπια είναι σε θέση να διεκδικήσουν ελληνικά εδάφη. Αυτό που τους ενδιαφέρει είναι , μετά το Μαυροβούνιο να ενταχθεί και η ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ για να θωρακιστεί έναντι της Ρωσίας.  Άλλωστε, το αν αλλάξουν ή όχι τα σύνορα στα βαλκάνια, δεν θα το επιβάλλουν τα Σκόπια. Αλλοίμονο.
Προφανώς για την Ελλάδα υπάρχει πρόβλημα αλυτρωτισμού εδώ και  δεκαετίες , καθώς διάφοροι κύκλοι εντός και εκτός Σκοπίων ,  εντός και εκτός Αλβανίας, ανάλογα με τις εξελίξεις επιδιώκουν ανατροπές συνόρων, αποσταθεροποίηση και πρόκληση προβλημάτων στην Ελλάδα και όλη την περιοχή. Όμως το ΝΑΤΟ, δεν είναι Δικαστήριο και όπως απέρριψε την καταδικαστική για την Ελλάδα ετυμηγορία του Δικαστηρίου της Χάγης, έτσι θα απορρίψει και τις αιτιάσεις της Αθήνας. Το 2008 το κλίμα στις σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας ήταν διαφορετικό, γι αυτό υπήρξε και η απόφαση του Βουκουρεστίου. Σήμερα είναι διαφορετικό και δεν ευνοεί τις ελληνικές θέσεις. Αντί λοιπόν η Ελλάδα να ανοίξει το θέμα με όρους λογικής και σταθερότητας , αντί να αναδείξει τον δικό της ρόλο στα βαλκάνια, απλά απουσίαζε. 
Το ΝΑΤΟ ταυτόχρονα, δεν έχει κανένα πρόβλημα να δηλώσει ότι εγγυάται τα σύνορα της Ελλάδας . Επίσης τα Σκόπια δεν έχουν κανένα πρόβλημα να αποκηρύξουν τον αλυτρωτισμό και όλα να τελειώσουν εκεί. Δηλαδή με την Ελλάδα χωρίς συμμάχους να αναγκαστεί να θέσει βέτο, έχοντας όμως μπροστά της εκβιασμούς και απειλές, πράγματα που δεν υπήρχαν στο Κυπριακό ,  όπου  δόθηκε εκ του ασφαλούς το πατριωτικό σώου.
Αν δεν αντιδράσει ο πρωθυπουργός και δεν πολιτικοποιήσει τις διαπραγματεύσεις ώστε να τεθούν στις σωστές διαστάσεις, δηλαδή, να τεθεί συνολικά το θέμα της ΠΓΔΜ, αλυτρωτισμός, σεβασμός συνόρων που περιλαμβάνει και τη Βουλγαρία και την Αλβανία, ανάπτυξη, δημοκρατία,  σχολικά εγχειρίδια, χρήση των παραγώγων στα εμπορικά προιόντα, αλλαγή συντάγματος της ΠΓΔΜ με ένταξη όλων αυτών των θεμάτων, η χώρα μας θα γνωρίσει μεγάλη κρίση. Ο αλυτρωτισμός, πέραν των άλλων, είναι ιδέα που όταν καλλιεργείται συστηματικά αποκτά οπαδούς, προκαλεί εθνικιστικές εξάρσεις και δεν αποτυπώνεται εύκολα σε χαρτί. Ακόμη και αν ένα κράτος τον απορρίψει, το παρακράτος και διάφοροι μηχανισμοί μπορούν να τον κρατούν ζωντανό. Γι αυτό απαιτείται μια συνολική προσέγγιση και όχι μια ειδική που είναι λάθος. Η ανάδειξη του αλυτρωτισμού ως μοναδικό ζήτημα  είναι περισσότερο εμμονή, παρά διπλωματική προσέγγιση. Μόνη οδός για τον πρωθυπουργό είναι η αντικατάσταση του υπουργού Εξωτερικών με άλλο πρόσωπο, ώστε να ενισχυθεί η στρατηγική θέση και ο ρόλος της Ελλάδας στην περιοχή  και να αποσυρθούν οι τακτικισμοί που προκαλούν ζημιά στη χώρα. 

Η Αλβανία και η Βουλγαρία

Σε κάθε περίπτωση, αν ο ΥΠΕΞ Κοτζιάς και ο πρωθυπουργός θέλουν να αντιμετωπίσουν τα αλυτρωτικά συνθήματα και τους μεγαλοιδεατισμούς στα βαλκάνια θα πρέπει να εξηγήσουν στο ΝΑΤΟ ή την ΕΕ, ή σε όλα τα κράτη χωριστά, για ποιόν λόγο απορρίπτουν την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ για αλυτρωτισμό, ενώ δεν έκαναν το ίδιο με την περίπτωση της Αλβανίας που είναι πολύ σοβαρότερη απειλή. 
Η Αλβανία ως γνωστόν διακατέχεται επίσης από αλυτρωτικές ιδέες ενώ το κόμμα των Τσάμηδων συμμετείχε μέχρι πρόσφατα στην κυβέρνηση Ράμα, εξακολουθεί να είναι στη βουλή, να εκδίδει χάρτες με σύνορο  την Πρέβεζα. Ο αλβανικός αλυτρωτισμός είναι η μεγαλύτερη απειλή για  τη σταθερότητα στα βαλκάνια ακόμη και για την ΠΓΔΜ , αλλά η Ελλάδα βρίσκεται αλλού. Σημειώνεται ότι τα Τίρανα απειλούν με βέτο  στην ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ  επειδή η ΠΓΔΜ δεν ψηφίζει νόμο , ώστε η αλβανική γλώσσα να γίνει η δεύτερη επίσημη γλώσσα. 
 Ο ΥΠΕΞ Κοτζιάς  και η κυβέρνηση δεν διέκοψαν ποτέ τις σχέσεις με τα Τίρανα, δεν κατάφεραν ποτέ να «δαμάσουν» τον αλβανικό μεγαλοιδεατισμό, δεν μπόρεσαν να ασκήσουν μια στοιχειωδώς αποτελεσματική πολιτική έναντι των Τιράνων, την στιγμή μάλιστα που η Αλβανία είναι υποψήφια προς ένταξη χώρα και συνεργάζεται με όλους τους ευρωπαικούς θεσμούς. Δεν διέκοψαν ποτέ τις σχέσεις,  ενώ το γεγονός ότι  η Αλβανία δεν έχει αρχίσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις , δεν οφείλεται σε κάποια άρνηση της Ελλάδας, αλλά στα μείζονα προβλήματα δημοκρατίας και εγκληματικότητας που αντιμετωπίζει. 
Το ίδιο ισχύει και για την Τουρκία. Η Άγκυρα διεκδικεί ελληνικά εδάφη, αμφισβητεί τη Συνθήκη της Λωζάννης, αλλά συνεργάζεται και διαπραγματεύεται με την ΕΕ σε όλα τα επίπεδα και η μεγάλη απόσταση που την χωρίζει πλέον από την ένταξη στην ΕΕ, δεν οφείλεται φυσικά στην Ελλάδα. 
Να υπενθυμίσουμε , ότι το ΝΑΤΟ εξακολουθεί να χρησιμοποιεί κωδικούς και γράμματα και δεν αποκαλεί τα ελληνικά νησιά με το όνομά τους. Όταν ο υπογράφων το κείμενο αυτό, αποκάλυψε στην «Καθημερινή» τον Φεβρουάριο του 2015 το έγγραφο της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ με το οποίο επισημοποιεί και εντός της Συμμαχίας την πολιτική των γκρίζων ζωνών, ο Κοτζιάς είχε εκδώσει μια φαιδρή ανακοίνωση, στην οποία με κατηγορούσε   ότι λίγο πολύ,  η δημοσίευση του εγγράφου προκαλεί βλάβη στην ….τρομερή του διαπραγμάτευση όπου , όπως έλεγε είχε επιτυχίες.  Δυόμιση χρόνια μετά, το ΝΑΤΟ, υποκύπτοντας στην Τουρκία αποκαλεί τα ελληνικά νησιά με αριθμούς και όχι με τα ονόματά τους, με την Ελλάδα να υφίσταται μια ταπεινωτική ήττα για την οποία ουδείς μιλά σε αυτή τη χώρα. 
Όπως είναι αντιληπτό, υπάρχει σοβαρό πρόβλημα εξωτερικής πολιτικής και όχι μόνο με την ΠΓΔΜ. Ο Κοτζιάς , που δεν πάρει θέση αν δέχεται ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό, αφήνει να εννοηθεί ότι θα διαπραγματευθεί με τα Σκόπια από μηδενική βάση, δηλαδή ότι θα πάμε στην εποχή Σαμαρά, το 1991. 
Αυτή δεν είναι πολιτική, είναι εθνικό λάθος. Γιατί, όπως όλα δείχνουν η Ελλάδα δεν θα διαπραγματευθεί απλά με την ΠΓΔΜ, αλλά με όλο το ΝΑΤΟ. Αν αυτό έχει γίνει αντιληπτό στο Μέγαρο Μαξίμου  τι σημαίνει.