του Σωτήρη Σιδέρη

«Η Ελλάδα είναι χρήσιμος σύμμαχος των ΗΠΑ».  Η φράση αυτή του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα προδίδει και το κλίμα των συνομιλιών στον Λευκό Οίκο, που όπως ήταν φανερό από τις δημόσιες δηλώσεις , ίσως  να ήταν η πλέον ετεροβαρής  συνομιλία  των τελευταίων δεκαετιών μεταξύ των ηγετών Ελλάδας και ΗΠΑ . Από τις δηλώσεις των δύο ηγετών , ήταν απολύτως σαφές τι έδωσε η Ελλάδα και ταυτόχρονα απολύτως σαφές ότι η χώρα μας δεν πήρε απολύτως τίποτα χειροπιαστό που να δικαιολογεί τους ισχυρισμούς περί αναβαθμισμένης γεωπολιτικής θέσης. Η Ελλάδα μπορεί να νομίζει ότι θέλει για τον εαυτό της, αλλά η αναβάθμιση του ρόλου διεκδικείται, δεν χαρίζεται. Και μια χώρα που δηλώνει «χρήσιμη και αξιόπιστη σύμμαχος» δεν μπορεί να διεκδικήσει τίποτα. Απλά στοιχίζεται.  

Ο Τράμπ, με οξυμένη την αίσθηση του μπίζνεσμαν και με μηδενική σχεδόν αντίληψη των γεωπολιτικών παραμέτρων ήταν ικανοποιημένος από τις θέσεις εργασίας που θα προσφέρει στους Αμερικανούς από τον εκσυγχρονισμό των F-16 και το δήλωσε ξεκάθαρα μετά την συνάντηση, κάνοντας λόγο για δουλειές 2,4 δις δολαρίων. Η δήλωσή του περί επενδυτικών ευκαιριών στην Ελλάδα είναι άνευ ουσίας, το λέει όλος ο πλανήτης εδώ και χρόνια, αλλά επενδύσεις δεν έρχονται. Η αναφορά του στην συνεισφορά της Ελλάδας στην σταθερότητα της περιοχής, ήταν εντελώς ουδέτερες, ενώ ταυτόχρονα ο Αμερικανός πρόεδρος απέφυγε να κάνει οποιαδήποτε αναφορά στον ρόλο της Τουρκίας στην περιοχή , παρά τις φιλότιμες και ειλικρινείς προσπάθειες του πρωθυπουργού να εκμαιεύσει κάποια δήλωση .

Δεσμεύσεις

 Προφανώς και ικανοποιήθηκε ο Τραμπ από το γεγονός ότι ο κ. Τσίπρας μόνος του και δημόσια δεσμεύθηκε για την αναβάθμιση της βάσης της Σούδας. Η εναγώνια προσπάθεια του κ. Τσίπρα  να εκθέσει δημόσια τις ελληνικές θέσεις για τις απειλές που δέχεται από την Τουρκία και πόσο συμβάλλει η χώρα μας στην σταθερότητα στην περιοχή, δεν προκάλεσαν το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του Τραμπ. Ίσως και να είναι εκτός της πνευματικής του εμβέλειας τέτοιου είδους ζητήματα, οπότε θα αναμένουμε τις συζητήσεις σε διπλωματικό επίπεδο στη συνέχεια για να διαπιστώσουμε τι ακριβώς συζητήθηκε και κυρίως , τι συμφωνήθηκε. Αίσθηση προκάλεσε η απουσία οποιασδήποτε αναφοράς στα βαλκάνια , προφανώς επειδή ο Τραμπ δεν ήταν ιδιαίτερα θετικός στο να δεσμευθεί σε οτιδήποτε, κυρίως το θέμα της ονομασίας της ΠΓΔΜ, πράγμα αρνητικό για τον «χρήσιμο σύμμαχο».
Ο Αμερικανός πρόεδρος ήταν επίσης ικανοποιημένος που ο Έλληνας πρωθυπουργός ήταν πολύ θετικός στην μεταφορά σχιστολιθικού αερίου από τις ΗΠΑ. Ο Τραμπ είχε ανάγκη να προβάλλει έναν πιστό σύμμαχο και αυτό το βρήκε στο πρόσωπο του Αλέξη Τσίπρα.  Δεν διαπιστώθηκε κάποια ικανοποίηση από τον πρωθυπουργό. Αν οι δημόσιες δηλώσεις απέδιδαν το κλίμα των συνομιλιών, η επίσκεψη Τσίπρα στις ΗΠΑ, ως πρώτη εντύπωση, ήταν αποτυχημένη.
Με λίγα λόγια από τις δηλώσεις των δύο ηγετών μετά την συνάντησή τους προκύπτουν ορισμένα πρώτα συμπεράσματα και αρκετά ερωτήματα που συνολικά θα απαντηθούν στην πορεία .
1.    Η Ελλάδα «έδωσε» εκ των προτέρων την αναβάθμιση της βάσης της Σούδας χωρίς αντάλλαγμα, τουλάχιστον φανερό.
2.    Παρά τις έντονες αναφορές του κ. Τσίπρα στα μεγάλα προβλήματα της χώρας, κυρίως με την Τουρκία δεν πήρε ούτε μια δήλωση στήριξης.
3.    Αποτελεί γρίφο η πολιτική των ΗΠΑ στα βαλκάνια και είναι αμφίβολο αν ο Τραμπ έχει διάθεση να ασχοληθεί και η γραφειοκρατία δεν είναι ιδιαίτερα θετική στο θέμα της ΠΓΔΜ και της Αλβανίας.
4.    Δεν υπήρξε ούτε μια επαινετική αναφορά στον ρόλο της Ελλάδας στην περιοχή, με τον Τραμπ να είναι σχεδόν ουδέτερος.
5.    Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε την σύσταση κοινής επιτροπής των υπουργείων οικονομικών των δύο χωρών πράγμα που, αν και χρήσιμο,  δεν προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
6.    Οι δηλώσεις στήριξης της Ελλάδας για έξοδο από την κρίση δεν συγκινούν .
7.    Δεν έγινε καμία αναφορά στα βαλκάνια
8.    Εν κατακλείδι : για μια ακόμη φορά μόνοι μας αναβαθμίσαμε την γεωπολιτική θέση της Ελλάδας, ότι είμαστε χώρα κλειδί κλπ , αλλά αυτό δεν  φαίνεται να συγκινεί τις ΗΠΑ καθώς ο πρωθυπουργός εμφανίστηκε ως δεδομένος στην συνάντηση.   Οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται για γη , θάλασσα και αέρα , τα πήραν , τα υπόλοιπα είναι φιλοσοφικά ζητήματα που αφήνουν αδιάφορο τον Τραμπ.
9.    Στην πορεία οι διπλωμάτες θα εξειδικεύσουν τι συζητήθηκε και τι συμφωνήθηκε και τότε θα δούμε τι ακριβώς έγινε , αν υπάρχει κάτι που δεν μπορεί να ειπωθεί δημόσια και κυρίως θα πρέπει η κυβέρνηση να δηλώσει τι ακριβώς εννοεί όταν κάνει λόγο για αναβάθμιση της χώρας.